Dag van het Sprookje

De ‘Dag van het Sprookje’ wordt jaarlijks gehouden op 7 juli. De eerste ‘Dag van het Sprookje’ vond plaats op 7 juli 1999, in Nederland.

In de Efteling werden drie nieuwe sprookjes in het Sprookjesbos geopend met het jaarthema ‘Schatkamer van de Sprookjes’. Daarna bleef het enkele jaren stil op deze datum. Een sprookje is in oorsprong een mondeling overgeleverd volksverhaal dat gebruikmaakt van magie en fantasie. Het begint vaak met de woorden “Er was eens...” en speelt zich typisch af op een onbepaalde plaats in een onbepaald verleden. Sprookjes behoren tot een oude orale traditie en bevatten vaak een zedenles of diepere wijsheid. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen het mondeling overgeleverde sprookje en het literaire sprookje, het individuele creatieve werk van een schrijver zoals Hans Christian Andersen. Een duidelijke scheiding tussen beide is echter niet altijd te maken. In een of andere vorm komen sprookjes over de hele wereld voor met vergelijkbare elementen. Het woord sprookje is afgeleid van het middeleeuwse ‘sproke’, dat verhaal of vertelling betekent. Als ongeschreven vertelling richtte een sproke zich tot ongeletterde volwassenen. Via de orale traditie kregen zij de moraliserende verhalen mee. Tegenwoordig zijn sprookjes kinderverhalen met levenslessen.

In een kristallen of glazen bol, waterplas of spiegel, kan de toekomst gezien worden. Maar ook andere voorwerpen spelen vaak een belangrijke rol, zoals spinnewielen, weefgetouwen, spoelen, vingerhoedjes, appels, eieren, toverdrankjes, (olie-) lampen, vliegende tapijten, schoenen, laarzen, kleding, munten en sieraden, zoals (gouden of zilveren) ringen. Vaak brengen de magische voorwerpen rijkdom en/of voedsel in overvloed en wensen komen uit, men kan naar verre oorden reizen. Het voorwerp wordt vaak bewaakt door een heks, duivel, draak of ander mythisch dier, of kan door mensen niet bereikt worden door de locatie ervan. Soms is het oplossen van een raadsel genoeg, zoals het noemen van een naam in Repelsteeltje, maar vaker zijn de opdrachten fysiek.

Men zal alles doen om zo’n voorwerp in bezit te krijgen en belandt hierdoor soms in langdurig, of eeuwig, onheil doordat de vloek van het voorwerp of de bewaker hen treft. In andere verhalen krijgt men juist onverwachte hulp van het voorwerp of de bewaker en de gekregen speciale gave kan naar hartenlust gebruikt worden.

De schat kan ook symbolisch worden gezien in de vorm van de prinses (of prins) waarmee een huwelijk wordt gesloten na het volbrengen van de moeilijke opdrachten, of het verslaan van het kwaad. Een ring of magische cirkel wordt vaak als bescherming gebruikt. Bepaalde kleding en voetbescherming kan onzichtbaar maken, of juist zelfs onzichtbaar zijn. In Belle en het Beest is het hele kasteel, inclusief alle bedienden, betoverd door het gedrag van de prins. Dit verhaal heeft veel overeenkomsten met Psyche en Eros uit de Griekse mythologie. Als genre is het sprookje nauw verwant aan de fabel. In mindere mate is het verwant aan de legende, de mythe en de sage.

Sinds 2006 wordt er wereldwijd vrij consequent aandacht besteed aan de dag, maar de grootte van het georganiseerde wisselt enorm: in 2007 was er nog een dag met diverse evenementen voor parkbezoekers in New York, terwijl men in recente jaren niet veel verder komt dan een persbericht of een melding op social media. (Bron: Beleven)