Internationale Dag ter voorkoming van Zelfdoding

Wereld Suïcide Preventie Dag (World Suicide Prevention Day) is op 10 september. Op deze dag wordt er wereldwijd aandacht gevraagd voor de preventie van zelfdoding en voor geestelijke gezondheidsproblemen.

Zelfmoord, zelfdoding of suicide is de benaming voor het opzettelijk beëindigen van het eigen leven. Als een poging is mislukt, spreekt men van zelfmoordpoging. Zelfmoord verschilt van ‘euthanasie’, waarbij het leven op eigen verzoek door een ander wordt beëindigd. Een variant op zelfmoord is zelfeuthanasie, waarbij de zelfmoord in relatieve openheid gebeurt door er andere mensen bij te betrekken. Het motief voor het plegen van zelfmoord is niet altijd duidelijk. Soms laat degene die zelfmoord pleegt een document achter, waaruit blijken kan wat de persoon in kwestie heeft bewogen om tot deze daad over te gaan. Sommige geneesmiddelen kunnen depressie en zelfmoordgevoelens veroorzaken of verergeren.

Émile Durkheim deed in Le Suicide uit 1897 onderzoek naar zelfmoord en wist met behulp van statistieken een ogenschijnlijk heel psychologisch onderwerp te beschrijven als een sociaal feit. Hij maakte daarbij onderscheid tussen egoïstische, altruïstische, anomische en fatalistische zelfmoord.

Risicofactoren die leiden tot een verhoogde kans op zelfmoord zijn psychische stoornissen zoals depressie, bipolaire stoornis, persoonlijkheidsstoornissen zoals schizofrenie mogelijk in combinatie met middelenmisbruik zoals alcoholisme en het gebruik van sommige medicatie zoals benzodiazepines. Meer impulsieve zelfmoord of zelfmoordpogingen kunnen worden veroorzaakt door hoge stress naar aanleiding van financiële problemen, problemen met relaties en werk, een uitzichtloze medische conditie, sociale isolatie, pesten, seksueel misbruik en geweld. Familieachtergrond, blootstelling aan zelfmoordgedrag van anderen en beschikbare middelen zijn ook kansverhogend. Degenen die eerder een zelfmoordpoging hebben gedaan, lopen een duidelijk hoger risico op toekomstige pogingen.

Acute

waarschuwingssignalen voor zelfmoord zijn praten over zelfmoord of praten over geen reden tot leven meer hebben en zoeken naar middelen en methoden.

Zelfdoding is een verschijnsel dat zich in vrijwel alle samenlevingen manifesteert, maar naar gelang de plaats, tijd en levensbeschouwing verschillend beoordeeld werd en wordt. Het boeddhisme, hindoeïsme, jodendom, de islam en het christendom wijzen zelfdoding af, het shintoïsme niet. Van de wereldgodsdiensten hebben het jodendom en het christendom zelfdoding het scherpst veroordeeld. Het Concilie van Arles veroordeelde zelfmoord als een misdaad en de katholieke kerk beschouwt zelfmoord als iets wat ernstig in strijd is met de rechtvaardigheid, de hoop en de liefde en verboden is door het vijfde gebod. Zware psychische storingen, angst of ernstige vrees voor beproevingen, lijden of foltering, kunnen de verantwoordelijkheid van degene die zelf zijn leven beëindigt, echter verminderen. In de Oudheid kwam zelfdoding vrij frequent voor in Griekenland, het Romeinse Rijk en Indië. Bekend zijn de zelfdodingen van Cato in 46 v. C. en van Seneca in 65 n. C. In culturen waar op zelfdoding een taboe rust, wordt vaak getracht potentiële zelfdoders op andere gedachten te brengen. Daartoe zijn onder meer praatgroepen en telefonische hulplijnen in het leven geroepen. Ook mensen die vermoeden dat iemand in hun familie of kennissenkring met zelfmoordplannen rondloopt, kunnen daar terecht, evenals nabestaanden van personen die zelfmoord gepleegd hebben.

Mensen branden op 10 september om 20.00 uur voor het raam een kaars om steun te betuigen aan het voorkomen van zelfmoord, voor de dierbaren die door suïcide verloren zijn gegaan en voor de overlevenden van een zelfmoordpoging.

Zelfmoord is een van de voornaamste doodsoorzaken ter wereld. Jaarlijks sterven een miljoen mensen door zelfmoord. Dat is meer dan het aantal mensen die in oorlogen of bij terroristische aanslagen om het leven komen of vermoord worden. In 2020 zal het aantal zelfdodingen tot 1,5 miljoen mensen per jaar zijn gestegen. (Bron: Beleven)