Zeer kleffe dubbelster ontdekt in planetaire nevel
Onderzoekers vonden het bijzondere paar met behulp van de telescopen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht (ESO) in Chili. De twee sterren bevinden zich in de planetaire nevel M3-1. Deze planetaire nevel ligt in het sterrenbeeld Grote Hond op een slordige 14.000 lichtjaar van de aarde. Omdat de twee sterren zo dicht bij elkaar liggen, denken de onderzoekers dat er zelfs een nova-explosie kan gaan plaatsvinden.
Wat is een planetaire nevel?
Een planetaire nevel is een gloeiend omhulsel van gas en stof, gevormd uit de buitenste lagen van sterren. Als de ster door zijn brandstof heen is, stoot hij zijn buitenste lagen de ruimte in. Zo ontstaat rond de kern van de ster die aangeduid wordt als een witte dwerg een vaak spectaculaire planetaire nevel.
Helderheid
De twee sterren staan zo dicht bij elkaar, dat ze vanaf de grond gezien niet van elkaar te scheiden zijn. De onderzoekers leidde de aanwezigheid van de tweede ster dan ook af door periodieke dipjes in de helderheid. “Het was meteen duidelijk dat er een dubbelster in M3-1 bevond”, zegt onderzoeker Henri Boffin. “Zo zagen we de dat de ogenschijnlijke enkele ster in het midden van de nevel snel veranderde in helderheid. En we vermoedden gelijk dat dit te maken had met de aanwezigheid van een andere ster.”
Korte omlooptijd
Na verdere analyse ontdekten de onderzoekers dat de twee sterren in iets meer dan drie uur om elkaar heen draaien: een van de kortste omlooptijden van een dubbelster tot nu toe bekend. Daarnaast blijkt uit de waarnemingen dat de twee sterren waarvan er één een witte dwerg is, elkaar bijna raken.
Nova-explosie
Mochten de twee sterren elkaar echt aantikken, dan zal er waarschijnlijk een zogenaamde nova-explosie plaatsvinden. Dit is het resultaat van de overdracht van materiaal van de gewone ster naar de witte dwerg. Het gevolg is een gewelddadige explosie, waarbij de ster voor een korte periode een miljoen keer zo helder wordt. “Het is echt een verrassing dat de twee sterren zo dicht bij elkaar liggen en elkaar bijna aanraken”, zegt onderzoeker Paulina Sowicka. “De novaexplosie kan over enkele duizenden jaren al plaatsvinden.”
Hoe het kan dat de twee sterren zo dicht bij elkaar in de buurt terecht zijn gekomen, is op dit moment nog onbekend. Normaal gesproken liggen sterren na de vorming van een planetaire nevel namelijk ver uit elkaar. Het duurt dan ook een hele tijd voordat sterren met elkaar in contact kunnen komen. Dat er dus een nova-explosie in M3-1 staat te gebeuren, zet onze huidige kennis over de evolutie van dubbelsterren op zijn kop. Het team hoopt door vervolgonderzoek van onder andere M3-1 de fysieke processen van de oorsprong van nova’s en supernova’s een van de meest spectaculaire verschijnselen in het universum beter te gaan begrijpen.
(Bron: Scientias)