8 november: Dag van de Stralende Beroepen

PARAMARIBO - De Dag van de Stralende Beroepen is jaarlijks op 8 november. Het is een unieke gelegenheid om het belang van medische beeldvorming en radiotherapie voor de gezondheidszorg onder de aandacht te brengen van het publiek en van scholieren. Het is een dag om stil te staan bij de waarde van medische stralingstoepassingen in de gezondheidszorg en het belang van deskundigheid van de professionals die deze technieken gebruiken voor onderzoek en behandeling.

Op deze wijze wordt wereldwijd de ontdekking op 8 november 1895 van de naar prof. dr. W.C. Röntgen vernoemde straling gevierd. De jaarlijkse viering schenkt aandacht aan de belangrijke rol van professionals werkzaam in de medische beeldvorming en radiotherapie met betrekking tot de kwaliteitszorg en veiligheid van patiënten. De beroepsgroepen zijn zich bewust van hun verantwoordelijkheid bij het werken met straling en zij profileren zich bij een breed publiek. De dag moet de bekendheid met de beroepen verhogen.

Wilhelm Conrad Röntgen (Lennep (Remscheid), 27 maart 1845 München, 10 februari 1923) was een Duitse natuurkundige. Hij is vooral bekend door zijn ontdekking van de naar hem vernoemde röntgenstraling. In 1901 ontving hij de eerste Nobelprijs voor Natuurkunde. Röntgen werd geboren als enig kind van Friedrich Conrad Röntgen, een textielhandelaar en fabrikant, en de Nederlandse Charlotte Constanze Frowein uit Amsterdam. Op driejarige leeftijd verhuisde hij in maart 1848 met zijn ouders naar Apeldoorn waar hij de particuliere lagere school van Martinus Herman van Doorn volgde. In 1901 kreeg Röntgen de allereerste Nobelprijs in de natuurkunde, nadat hij in 1896 al de Matteucci Medal ontving. De prijs werd officieel toegekend ter erkenning van de buitengewone diensten die hij heeft geleverd door de ontdekking van de opmerkelijke straling die vervolgens naar hem is vernoemd. Röntgen schonk de geldprijs, 50.000 Zweedse kronen, aan zijn universiteit, destijds die van Würzburg, ter verbetering van het laboratorium waar hij zijn ontdekking had gedaan. Zoals Pierre Curie een aantal jaren later ook zou doen, weigerde hij op morele gronden enige vorm van patent op zijn vinding. Evenmin wilde hij dat de gevonden onbekende X-stralen naar hem zouden worden vernoemd. In 1908 werd hij opgenomen in de exclusieve Orde Pour le Mérite.

Zijn belangrijkste bijdrage was de ontdekking van röntgenstraling, begonnen op 8 november 1895, aan de universiteit van Würzburg. Hij was in 1894 begonnen met onderzoek naar ‘kanaalstralen’, kathodestralen in een leeggepompte glazen buis met ingesmolten elektrodes waar stoten hoogspanning op werden gezet met een Ruhmkorff-inductiespoel. Deze buis was een voorloper van de latere röntgenbuis, elektronenbuis en gasontladingslamp. Dit apparaat werd veel gebruikt bij onderzoek door tijdgenoten als Heinrich Hertz, Johann Hittorf, William Crookes, Nikola Tesla en Philipp Lenard. Röntgen herhaalde begin november 1895 een proef van Lenard waarbij een dun raampje van aluminium in de buis was gemaakt om de kathodestralen uit de glazen buis te laten treden. Om al het licht buiten te sluiten omwikkelde hij zijn ontladingsbuis met zwart karton. Ondanks de kartonnen afscherming van de buis zag Röntgen in een volledig verduisterd laboratorium een scherm met bariumplatinocyanide, dat in de buurt stond, oplichten (fluorescentie). Anders dan tijdgenoten negeerde hij dit lichtverschijnsel niet, maar hij herhaalde op 8 november deze proef met een dikkere buis van Crookes. Weer trad het vreemde lichtverschijnsel op. Hij vermoedde dat de straling die dit veroorzaakte, werd afgegeven toen de kathodestralen tegen het glazen uiteinde van de buis sloegen. Deze stralen hadden een veel groter bereik in de lucht dan de kathodestralen. Röntgen ontdekte dat de stralen ongehinderd door zachte materialen zoals papier en textiel heen gingen. In november en december 1895 onderzocht Röntgen systematisch de eigenschappen van deze nieuwe straling, die hij X-straling noemde, naar de onbekende variabele in de wiskunde. In veel talen, onder andere Engels, heet de straling nog steeds zo, maar in andere talen spreekt men van röntgenstraling. (www.beleven.org)