De oranjewortel lekker!

Wortelen zijn oranje omdat Nederlandse boeren in de 17e eeuw een eerbetoon wilden brengen aan Willem van Oranje. Ze kweekten daarom speciaal oranje wortelen. Mensen over de hele wereld begonnen de kleur oranje te prefereren boven de paarse kleur die de wortel van oorsprong heeft. In 1721 is de oranje Hoorn wortel voor het eerst beschreven. Deze werd gekreekt rond de NoordHollandse plaats Hoorn. Alle gekweekte oranje wortels ter wereld, van Nieuw Guinea tot Siberië en van Vuurland tot Noord Ontario, stammen allemaal af van deze van origine Nederlandse wortel.

Wortels zijn gezond

Heb je ooit een konijn gezien met een bril op? Dat komt omdat wortelen goed zijn voor de ogen. Wortelen zijn heel gezond; ze bevatten een schat aan vitaminen en mineralen. Veel mensen weten dat wortels vitamine A bevatten. 120 gram wortel bevat al 4 keer zoveel als de Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid (ADH) van vitamine A. Het kan geen kwaad om 10-20 keer meer dan de ADH binnen te krijgen. Daarnaast bevat de wortel ook vitamine B1, B2, B3, B6 ,C , D, E en vitamine K. Deze laatste vitamine zit vooral in het groene loof van de wortel welke ook eetbaar is! Kalium, fosfor, molybdeen, koper en magnesium zijn belangrijke mineralen die je binnen krijgt als je wortel eet.

Wortel als snackgroente

De wortel is een heerlijke versnapering tijdens de lunch of als groentesnack in de avonduren. Een wortel stimuleert de lever om te werken. Aangezien de lever allerlei gifstoffen die tot ziektes leiden afvoert, is de wortel een prima natuurlijke manier om ziektes te voorkomen. Een wortel kun je koken maar dan gaat veel van de voedingsstoffen verloren. Eet hem daarom rauw. Doe hem in een blender en drinkt wortelsap.

Raspen van winterwortel

De rauwe winterwortel kun je raspen voor in een rauwkostsalade. Geraspte wortel kun je ook over een rijst of aardappelgerecht doen. Het staat vrolijk en is gezond. Als je geen rasp hebt kun je met een groot mes een winterwortel raspen door er herhaaldelijk langs te schaven terwijl je de wortel in je andere hand houdt.

De geneeskracht van wortel

Wortel helpt bij veel ziekten omdat het de lever stimuleert. Een minder goed werkende lever kan tot allerlei klachten leiden, bijvoorbeeld ook tot eczeem. Als de lever niet goed werkt gaan de stoffen via de huid naar buiten. Beter is het om de lever optimaal te laten functioneren door elke dag een rauwe wortel te eten of ongekookte wortelsap te drinken. Uit een 10 jaar durend Nederlands wetenschappelijk onderzoek bleek dat de oranje wortel bij regelmatige inname het risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk vermindert. Er is weinig onderzoek gedaan naar de effectiviteit van wortel op kanker. Er zijn in het verleden een aantal studies naar de effecten op darmkanker gedaan waarvan de eerste resultaten veelbelovend waren maar er is daarna geen vervolgonderzoek geweest. Andere wetenschappelijke onderzoeken wijzen uit dat het ziekten kan tegen gaan.

Antioxidanten in wortel

Antioxidanten bestrijden vrije radicalen in het lichaam. Vrije radicalen richten schade aan en zorgen voor allerlei ziektes. Vitaminen werken als antioxidant maar daarnaast zijn er nog meer stoffen die als antioxidant werken. De bekendste hiervan zijn de fytonutriënten cartenoïden. In wortel zijn de cartenoíden alfa-caroteen, beta-caroteen en luteïne werkzaam. Daarnaast zijn hydroxykaneelzuren in de wortel werkzaam als antioxidant, met naam koffiezuur, coumarisch zuur en ferulazuur. Verder zijn er nog anthocyanidinen die als antioxidant werken; in de wortel zitten cyanidine en malvidine.

Kleurvariëteiten van de wortel

We kennen allemaal de wortel als oranjekleurige groente. Er zijn echter ook gele, paarse, witte en zwarte wortels. De paarse variant bevat het meeste caroteen, wat de stof is die goed werkt voor je ogen. Paarse wortelen zijn normaliter aan de binnenkant oranje.

Eet gezond maar met mate

Teveel is ook weer niet goed. In 1974 is een wetenschapper en gezondheidsfreak overleden omdat hij 10.000 keer teveel vitamine A slikte in pilvorm en daarbij ook nog 8 glazen wortelsap per dag dronk. Vreemd genoeg besloot de dokter om de doodsoorzaak te wijten aan de wortelsap, niet aan de overdadige vitamine A supplementen. (mens en gezondheid/Foto:

Monique van der Vloed)