1 juli: Ketikoti-viering in Suriname
Ketikoti (ook wel geschreven als Keti-koti of Keti Koti) is een jaarlijks terugkerende Surinaamse feestdag ter viering van de afschaffing van de slavernij. De naam stamt uit het Sranan en betekent ‘ketenen gebroken’. Op1juli1863schaftehetKoninkrijkderNederlandenmet de Emancipatiewet de slavernij af in Suriname en op de Nederlandse Antillen.
Er kwamen ruim 45 duizend oorspronkelijk Afrikaanse slaven vrij, van wie 34.441 slaven in Suriname. Sindsdien wordt het einde van de slavernij elk jaar op deze dag gevierd. Ook al werden slavenhouders voor elke slaaf met 300 gulden schadeloos gesteld, terwijl de vrijgemaakte slaven zelf niets kregen en hun werk nog tien jaar verplicht op contractbasis moesten blijven doen.
In Suriname heet deze dag officieel Dag der Vrijheden. Het is een feest voor alle inwoners en niet alleen voor de nazaten van de slaven. Ter gelegenheid van honderd jaar Ketikoti werd in 1963 in de Surinaamse hoofdstad Paramaribo een standbeeld onthuld. Het beeld van Kwakoe stelt een weggelopen en weer gevangengenomen slaaf voor, die het symbool werd voor de drang naar vrijheid.
Bij de Ghanese Akan, de voorouders van veel slaven, is het gebruikelijk dat kinderen de naam dragen van de dag waarop ze geboren worden, zoals Kwassi voor een kind dat op zondag ter wereld kwam. Met name mannelijke nakomelingen die op woensdag werden geboren kregen de naam Kwakoe. Omdat 1 juli 1863 op een woensdag viel, heeft het beeld de naam Kwakoe gekregen.
Creolen of Afro-Suri namers, maar ook Afro-Antillianen in Nederland vieren dit feest eveneens op 1 juli of herdenken dan het einde van de slavernij in de kerk.
In Nederland wordt Ketikoti sinds 2009 groots gevierd in het Oosterpark in Amsterdam. Daar staat sinds 1 juli 2002 het Nationaal Monument Slavernijverleden. Omdat _ het park gerenoveerd werd, vond de viering in 2015 eenmalig op het Amsterdamse Museumplein plaats. Sinds 2013 staat er ook een monument ter herdenking van de slavernij in Rotterdam. Het is geplaatst in het Lloydkwartier aan de oever van de Nieuwe Maas, op de plek waar ooit veel slavenhandelaren met hun schip vertrokken richting Afrika.