Clownseczeem: symptomen en behandeling dermatitis perioralis

Last van rode uitslag rond de mond? Dermatitis perioralis is een dermatose die ook wel ‘clownseczeem’ wordt genoemd, omdat het wordt gekenmerkt door kleine rode bultjes (papels) rond de mond. Typisch is dat langs de lippen een smalle zone van normale huid zichtbaar is. Dermatitis perioralis komt het meest voor bij jonge vrouwen. De precieze oorzaak is onbekend. De aandoening kan uitgelokt worden door corticosteroïd crèmes of zalven of door frequent gebruik van cosmetica. De arts stelt de diagnose op grond van de kenmerkende afwijkingen. Behandeling van dermatitis perioralis of clownseczeem gebeurt meestal met een gel of crème die metronidazol of erytromycine bevat. De prognose is gunstig en meestal trekt het eczeem vrij snel weg na behandeling met zalf en het nemen van zelfzorgmaatregelen. Het eczeem kan wel terugkeren en dan is behandeling weer geboden.

Wat is dermatitis perioralis? Dermatitis perioralis is een huidaandoening die wordt gekenmerkt door kleine rode bultjes (papels), rond de mond. Het is een goedaardige huidontsteking die zich voornamelijk manifesteert bij jonge vrouwen, maar ook mannen en kinderen kunnen erdoor getroffen worden. Dermatitis betekent ontsteking van de huid of huidontsteking en perioralis betekent rondom de mond.

Oorzaak dermatitis perioralis Hoewel de precieze oorzaak onbekend is, bestaat er een sterke relatie met het gebruik van corticosteroïd (hormoon) crèmes of zalven in het gezicht in verband met de behandeling van een andere aandoening. Het frequent gebruik van cosmetica, zoals foundation make-up, rondom de mond kan de huidaandoening ook uitlokken. Onlangs wees onderzoek uit dat sommige zonnebrandcrèmes die worden gebruikt op het gezicht, ook een trigger kan zijn voor dermatitis perioralis bij sommige kinderen en volwassenen. Make-up, reinigingsmiddelen en cosmetica die op het gezicht worden toegepast, kunnen ook een uitlokkende factor zijn. Bepaalde bestanddelen van cosmetica kunnen de trigger zijn. Fysische factoren zoals sterke wind en ultraviolet (UV) licht kunnen ook een rol spelen. De anticonceptiepil kan een uitlokkende factor zijn in sommige gevallen. Tot slot kunnen hormonale factoren een rol spelen. Zo ervaren sommige vrouwen dat de uitslag verergert vlak voor de menstruatie.

Wie ontwikkelt clownseczeem?

Dermatitis het meest perioralis voor bij komt jonge vrouwen, meestal in de leeftijden van 15-45 jaar. Minder dan 10 procent van de patienten is man. Kinderen krijgen het ook minder vaak dan vrouwen. Aangezien het aantal mannen dat gezichtshuidproducten gebruikt toeneemt, neemt ook het aantal mannen met periorale dermatitis navenant toe.

Symptomen: rode uitslag rond mond

Dermatitis perioralis wordt gekenmerkt door kleine rode bultjes en pusteltjes rond de mond, die een onaangenaam branderig gevoel kunnen veroorzaken. Meestal is de ondergrond rood. Jeuk is niet een veel voorkomend symptoom. Er kan enige schilfering optreden. Het ontstaat meestal vrij plotseling op de bovenlip, naast de neus en/of op de kin. In veel gevallen is het gehele gebied rondom de mond aangedaan. Typisch is dat langs de lippen een smalle zone van normale huid zichtbaar is. De huid is gevoelig voor externe prikkels, zoals water, zeep en blootstelling aan zonlicht.

Complicaties

Facial Afro-Caribbean childhood eruption (FACE), tegenwoordig aangeduid als childhood granulomateuze periorificiale dermatitis (CGPD), wordt veelal beschouwd als een ongewone variant van clownseczeem die gepaard gaat met persistente geelachtige papules. Het komt vooral voor bij jonge kinderen en volgt bijna altijd het gebruik van een corticosteroïde.

Acne steroidalis

Acne steroidalis (Engels: steroid induced acne) is een op gewone acne lijkende beeld veroorzaakt door systemische steroiden of anabole steroiden. Lokale corticosteroïden (in crème of zalf) kunnen ook een acneïforme eruptie of uitslag veroorzaken, vooral rond de mond.

Diagnose en onderzoek

Meestal wordt alleen op basis van de kenmerkende afwijkingen de diagnose gesteld. Wat vooral opvalt is een erytheem rond de mond waarbij een smalle zoom om het lippenrood vrij blijft, met kleine rode en soms schilferende papels en tijdens een exacerbatie ook pusteltjes. Aanvullend onderzoek heeft vaak geen meerwaarde. In een enkel geval vindt de dermatoloog het nodig om onder plaatselijke verdoving een stukje huid weg te nemen (een biopt) voor microscopisch onderzoek.

Behandeling dermatitis perioralis

Door de arts kunnen medicijnen worden voorgeschreven en er zijn een aantal maatregelen die je zelf kunt nemen om clownseczeem het hoofd te bieden.

Zelfzorgmaatregelen

Het is aan te bevelen dat de patient het gebruik van lokale corticosteroïdpreparaten en cosmetica staakt. De patiënt doet er ook verstandig aan om het gelaat te reinigen met lauw water in plaats van zeep. Vaak is de aandoening self-limiting, dat wil zeggen dat de huidaandoening vanzelf verdwijnt, gemiddeld binnen drie maanden. Na het staken van lokale corticosteroïdpreparaten kan de aandoening in eerste instantie verergeren. Daarnaast is het belangrijk dat je stopt met met dag-/nachtcrèmes en make-up. (mens en gezondheid/ Foto:Huidziekten.nl)

Tongafwijkingen en gladde tong

Vaak is een tong die glad is een symptoom van een tongontsteking (glossitis). Glossitis is mogelijk het gevolg van veel gezondheidsproblemen, waaronder schimmelinfecties, vitaminetekorten, bloedarmoede, het Sjögren-syndroom (aandoening met droge ogen, droge mond en droge keel), hormonale problemen, sommige huidziekten en het gebruik van sommige medicijnen. De ontsteking van de tong is mogelijk ook te wijten aan irriterende chemicaliën, zoals tabak, mondwater, alcohol of irriterende voedingsmiddelen. Door de ontsteking ontstaan aan de tong veranderingen in de kleur en textuur van het tongoppervlak. Symptomen van glossitis zijn onder meer tongpijn, een gladde tong, een rode tong en een gezwollen tong.

Landkaarttong

Patiënten met een landkaarttong (lingua geographica) hebben gladde en rode tonggebieden die zijn afgewisseld met ruwe en witte gebieden. De pijnloze tongvlekken zijn aanwezig op het hele tongoppervlak en lijken zich te verplaatsen. De symptomen houden weken, maanden of zelfs jaren aan. De goedaardige aandoening met onbekende oorzaak (anno juli 2019) is het gevolg van kleine ontstekingen. Stress, hormonale factoren en allergieën zijn geassocieerd met de gladde plekken op de tong. De tongafwijking behoeft geen medische behandeling aangezien pijn niet tot stand komt.

Diagnose en onderzoeken van gladde tonggebieden

De arts onderzoekt de mondholte. Soms is een bloedonderzoek aanbevolen. Indien de ars twijfelt over de precieze oorzaak van de afwezige smaakpapillen, verwijst hij de patiënt door naar een KNO-arts (keel-, neus- en oorarts) voor verder onderzoek. Afhankelijk van de mogelijke oorzaak zijn soms bijkomende onderzoeken nodig. (mens en gezondheid/

Foto:Huidarts)