7 februari: Lancering ruimtetuig Stardust
Stardust is een onbemand ruimtevaartuig dat gelanceerd werd op 7 februari 1999. Op 2 januari 2004 vloog het langs de komeet Wild 2, deed daar metingen en maakte foto’s. Het unieke van dit project was dat Stardust tijdens zijn vlucht interstellaire stofdeeltjes opving en later, tijdens de ontmoeting met Wild 2, losvliegende komeetdeeltjes, en bracht het opgevangen materiaal terug naar de aarde op 15 januari 2006 voor nader onderzoek.
In de herfst van 1995 kreeg het project groen licht, en in januari 1996 werd begonnen met de realisatie. Op 7 februari 1999 werd Stardust gelanceerd met behulp van een Delta II-raket vanaf Cape Canaveral SLC-17, Florida. In februari-maart 2000 verzamelde de sonde voor de eerste keer interstellair stof. Dit gebeurde met de ‘Stardust Interstellar Dust Collector’, een schijf met een diameter van 40 cm met aan beide zijden een collectie van 130 blokken, gemaakt van een speciaal materiaal genaamd aerogel, 1 tot 3 cm dik, met een oppervlakte van in totaal 1000 cm².
Later, in augustus-december 2002, werd voor de tweede keer op deze wijze interstellair stof verzameld. Op 2 november 2002 vloog Stardust op een afstand van 3300 kilometer langs de planetoïde Annefrank, en nam daarvan een aantal foto’s. Aerogel wordt gemaakt van vier chemicaliën die na menging een gel vormen. Deze gel wordt gedroogd door het onder hoge druk te verhitten. Het is extreem poreus materiaal, en heeft daarom een extreem lage dichtheid.
Testen met aerogel hebben aangetoond dat dit materiaal deeltjes kan opvangen die een snelheid hebben van maximaal 10 km/s (ongeveer 6 keer zo snel als een geweerkogel). Bovendien moet de schade die de inslaande komeetdeeltjes aan het ruimtevaartuig veroorzaken beperkt blijven. Voor ruimtevaartbegrippen is 10 km/s echter een betrekkelijk lage snelheid, of beter gezegd een betrekkelijk lage relatieve snelheid. Er moest dus voor Stardust een traject worden bedacht waarbij de snelheid van het ruimtevaartuig ten opzichte van de komeet tijdens de ontmoeting betrekkelijk laag was.
Het gekozen traject zorgde ervoor dat Stardust langs de komeet vloog met een relatieve snelheid van 6,2 km/s, zodat de aerogel voldoende komeetdeeltjes kon opvangen. Deze ontmoeting vond plaats op 2 januari 2004 op een afstand van 300 kilometer tot de komeet.
Een cruciaal moment tijdens de missie van Stardust was de terugkeer naar de aarde op 15 januari 2006. De Stardust zelf landde niet, maar wierp een capsule met het verzamelde materiaal af dat aan een parachute afdaalde naar de aarde. Kometen zijn samengesteld, naar men aanneemt, uit materiaal dat afkomstig is uit de buitenste regionen van ons zonnestelsel. Dit materiaal is sinds miljarden jaren onveranderd gebleven, en daarom verwacht men dat bestudering ervan informatie zal opleveren over het ontstaan van het heelal en van ons zonnestelsel. Tevens vermoedt men dat kometen die miljarden jaren geleden op aarde terecht zijn gekomen onze planeet hebben voorzien van water en op koolstof gebaseerde moleculen, en dus een rol hebben gespeeld in het ontstaan van het leven op aarde.
(Bron: Beleven)