Nieuwe Slowaakse premier moet bewijzen dat hij meer is dan stuntman
SLOWAKIJE - Of het nieuwe Slowaakse kabinet geschiedenis schrijft door de belofte van corruptiebestrijding waar te maken, zal worden bezien. Maar de inauguratiefoto van de nieuwe regering is in ieder geval historisch. Zaterdag presenteerde de nieuwbakken premier Igor Matovic zijn kernploeg bij het presidentieel paleis in Bratislava. Matovic, president Zuzana Caputova en twee van de drie coalitiepartners poseerden met witte en lichtblauwe mondkapjes die hun gezichten grotendeels verborgen.
De coronacrisis is de eerste test voor Matovic, die met zijn partij Gewone Mensen vorige maand onverwacht de verkiezingen won en in een razend tempo een rechtse regering formeerde. Vervolgens moet hij bewijzen of hij een einde kan maken aan vriendjespolitiek en zelfverrijking onder politici, rechters, aanklagers en zakenlui. De vraag is of de stuntman van de Slowaakse politiek in staat is het land te leiden en de vierpartijencoalitie heel te houden.
Igor Matovic (46) was rijk geworden als uitgever van regiokranten voordat hij ruim tien jaar geleden besloot de politiek in te gaan. Binnen de partij waar hij zich bij aansloot – nu een van de coalitiepartijen – kreeg hij binnen de kortste keren ruzie. Hij doopte zijn populistische afsplitsing Gewone Mensen en Onafhankelijke Persoonlijkheden en wist met zijn uitstekende gevoel voor publiciteit telkens in het nieuws te komen.
Om de onrechtvaardigheid van parlementaire immuniteit aan te tonen, parkeerde hij zijn auto op een zebrapad midden in Bratislava tot de politie en de cameraploegen verschenen. Hij protesteerde tegen toenmalig premier Robert Fico, wiens SMERpartij verwikkeld is in allerlei corruptieaffaires, door in zijn wijngaard te kamperen en met verhuisdozen voor zijn deur te staan. Meer dan 17 van de 150 zetels leverden zijn acties hem nooit op. Matovic werd gezien als vermakelijk ongeleid projectiel, maar een consistente politieke agenda leek hij niet te hebben.
Totdat de moord op de onderzoeksjournalist Jan Kuciak en diens verloofde twee jaar geleden aan het licht bracht dat het met corruptie en de verwevenheid van de politiek, de oligarchen en de onderwereld in Slowakije nog veel dramatischer was gesteld dan Matovic al tijden riep. Met de slogan: “Laten we samen de maffia verslaan” en een socialemediacampagne waarvoor Matovic naar de Franse Rivièra en Cyprus reisde om kiezers te laten zien hoe corrupte politici hun geld besteedden, won hij 53 zetels.
Omdat de progressieve partij van president Caputova geen enkele zetel haalde en Matovic weigert samen te werken met SMER of de extreemrechtse Marian Kotleba, moest hij een eclectische combinatie van rechtsige partijen bijeenbrengen. Wat onder druk van de coronacrisis in rap tempo slaagde. Behalve de strijd tegen corruptie zullen de vier partijen het ook eens moeten worden over immateriële zaken als abortus en de openstelling van het huwelijk voor stellen van hetzelfde geslacht. Al voor de coronacrisis erfde Matovic bovendien een lege schatkist van de vorige SMER-regering.
(NRC)