Boliviaanse jongeren claimen de school

In Bolivia willen activisten iets doen aan het hoge aantal tienerzwangerschappen. Daarvoor doen ze beroep op de toekomst van het land: de jeugd.

Bolivia kent een hoog aantal (ongewenste) tienerzwangerschappen en die zwangerschappen leggen een grote ongelijkheid bloot.

Jongeren uit armere wijken en plattelandsmeisjes vullen de statistieken. Eenmaal zwanger begint het verhaal pas. De liefjes laten het afweten, het dichtstbijzijnde gespecialiseerde ziekenhuis is honderden kilometers verder en de studies worden stopgezet. Tienerzwangerschappen zijn dus een sociaal en collectief probleem dat enkel kan aangepakt worden door de bredere oorzaken aan te pakken.

Oorzaken

Wat zijn de oorzaken van de tienerzwangerschappen? Colectivo Rebeldía, een Boliviaanse gezondheidsorganisatie waarmee FOS samenwerkt, onderzocht het en ontdekte dat tienerzwangerschappen er niet zo maar komen.

Een belangrijke factor is de beperkte seksuele voorlichting op school. Die wordt vaak gegeven door religieuze leerkrachten die het niet graag over seksuele rechten hebben. Maar ook is machismo het taboe om over seksualiteit te praten binnen het gezin en gebrek aan informatie over anticonceptie zijn doorslaggevend. Tot slot is er bijvoorbeeld alcoholmisbruik of het idee dat een kind een vereiste is om van een succesvolle relatie te spreken. De lijst aan oorzaken is lang.

Een opvallende oorzaak van tienerzwangerschappen is daarnaast seksueel misbruik. In Bolivia vallen daaronder alle tienerzwangerschappen bij min 15-jarigen. Kinderen zijn volgens de Boliviaanse wet op die leeftijd niet toegelaten om seksueel actief te zijn, daarom spreekt men van misbruik. Het lichaam van jonge meisjes is meestal nog niet klaar voor een zwangerschap, wat zich ook uit in hoge moedersterftecijfer.

Voor en door de jeugd

Om iets aan de oorzaken te doen, moet je ze eerst kennen. De manier waarop Colectivo Rebeldía daar onderzoek voor deed is heel bijzonder. Culturele en sociale context zijn bij seksuele rechten doorslaggevend. Daarom doet de organisatie beroep op de groep die het dichtst bij de problematiek staat: de jeugd. De oorzaken en cijfers achter tienerzwangerschappen in Bolivia, zijn verzameld samen met jongeren. Door met hen het gesprek aan te gaan, samen met hen informatie te verzamelen en samen vragen te verspreiden, voert de organisatie hun onderzoek uit. Zo kan de jeugd het thema vanuit haar leefwereld kaderen, naar de buitenwereld toe, maar ook naar henzelf.

Op school

De Boliviaanse jeugd gaat ook zelf aan de slag met de resultaten van het onderzoek. Ze bepalen wat eerst moet veranderen, welke stappen daarvoor gezet moeten worden en hoe ze daarbij zelf een rol kunnen spelen. Ze laten hun creativiteit de vrije loop om het verschil te maken.

Ze trekken naar directieleden binnen hun school om het probleem aan te kaarten en een werkplan uit te werken. Ze richten praatgroepen op met collega’s uit hun studiejaar waar ze informatie delen. Ook buiten de lesuren contacteren ze elkaar via sociale media met informatie.

Dat doen ze op de manier waarop jongeren altijd te werk gaan: enthousiast en creatief. Ze maken muurschilderingen op de schoolmuur of op de straat met info over seksuele rechten. Ze regisseren en spelen een toneelvoorstelling gebaseerd op eigen ervaringen. Op die manier neemt de jeugd de toekomst in handen, met de steun van lokale middenveldorganisaties als Colectivo Rebeldía.

(DeWereldMorgen)