InSight lijkt er eindelijk in te slagen om onder het oppervlak van de mars te gluren

Het is alweer een jaar geleden dat de Heat Flow and Physical Properties Package – kortweg HP3 – door marslander InSight op het oppervlak van de rode planeet werd geïnstalleerd. Het instrument – dat ook wel ‘de mol’ wordt genoemd – is ontworpen om zich tot wel vijf meter diep in Mars te boren en de temperatuur in de rode planeet te meten. Op die manier kan de hamerboor meer inzicht verschaffen in hoeveel warmte er uit Mars zelf komt zetten. Het team achter Insight kreeg echter wat tegenslagen te verduren toen het veelbelovende instrument ineens dienst weigerde. Maar het team laat nu weten de zaakjes weer op orde te hebben!

Missie

Met zo’n 1000 hamerslagen per uur begon het instrument een jaar geleden aan zijn missie om een diep gat in het marsoppervlak te graven. Op een diepte van ongeveer 30 centimeter hield de hamerboor het echter voor gezien. In eerste instantie gingen onderzoekers ervan uit dat de boor op een onderliggende steen was gestuit. Deze werd dan ook netjes uit de weg geruimd. Maar al gauw liep de boor weer vast. Wat er precies loos was? Niemand die het wist.

Wrijving

Maandenlang hield het probleem de onderzoekers in de greep. Onderzoekers, technici en ingenieurs werkten nauw samen om te begrijpen wat het instrument ervan weerhield om te graven. Uiteindelijk bleek een onverwachts gebrek aan wrijving rond de Marslander het probleem te zijn. De hamerboor is namelijk zo ontworpen dat losse grond rond het instrument voor wrijving zorgt, waardoor de boor kan graven. Maar de grond rondom InSight blijkt dat onvoldoende te doen, waardoor de boor op zijn plaats blijft stuiteren en meer zijwaarts beweegt (net zoals een ‘gewone’ boor op aarde doet, als je ‘m niet hard genoeg op de te boren ondergrond duwt).

Opgelost?

NASA liet zich echter niet zomaar uit het veld slaan. Er werd een oplossing bedacht waarbij de robotarm van

InSight werd ingezet om de zijwaartse bewegingen van de hamerboor te beperken en de boor te dwingen om de diepte in te gaan. En dat leek te werken. Althans, voor even. Al gauw gaf het instrument er wederom de brui aan en kwam weer half uit het nieuwe geboorde gat zetten. Over de oorzaak was NASA kort. “Voorlopig onderzoek wijst erop dat de grond op Mars ongebruikelijke eigenschappen heeft”, zo lieten ze destijds weten.

Nieuwe aanpak

Daar liet NASA het echter niet bij zitten en waagde een tweede poging waarbij de schep die zich aan het uiteinde van de robotarm van Insight bevindt, werd ingezet om de bovenkant van de mol verder naar beneden te duwen. En nu gloort er weer hoop. “Onze nieuwe aanpak om de robotarm te gebruiken om druk op de mol uit te oefenen lijkt te werken!” Twittert het team. Een korte video toont de voor- en nafoto’s van de mol die het wederom op een graven heeft gezet.

Op dit moment is het nog even afwachten of of de hamerboor het goed blijft doen, of dat ‘ie binnenkort toch weer dienst weigert. Al lijkt het erop dat de nieuwe aanpak zijn vruchten afwerpt. “We zijn verheugd op de foto’s te zien en zijn van plan om deze aanpak de komende weken voort te zetten”, zo laat het team in het twitterbericht weten.

Terwijl de mol wat tegenvallers te verwerken heeft, lijkt de rest van de missie gelukkig wel soepel te verlopen. Eind februari kwamen onderzoekers bijvoorbeeld met groot nieuws over het aantal marsbevingen dankzij de Seismic Experiment for Interior Structure – kortweg SEIS – die Insight op het oppervlak installeerde. Zo blijkt bijvoorbeeld dat er op Mars gemiddeld zo een twee bevingen per dag voorkomen. Bovendien blijkt dankzij de magnometer die Insight naar de rode planeet meenam, dat het magnetische veld van Mars tien keer sterker is dan verwacht. En als HP3 het blijft doen, hoeven we mogelijk niet lang meer te wachten voordat ook dit instrument met interessante nieuwe ontdekkingen op de proppen komt. (Scientias)