3 april: eerste gesprek met mobiele telefoon

PARAMARIBO - “Joel, ik bel je met een ‘echte’ mobiele telefoon. Een draagbare handheld telefoon.” Met die woorden startte uitvinder Martin Cooper van Motorola op 3 april 1973 het allereerste mobiele telefoongesprek ooit. Op 3 april 1973, staand op Sixth Avenue in New York nabij het New York Hilton hotel - waar later die dag een persconferentie zou worden gehouden - voerde Cooper het eerste mobiele telefoongesprek. Hij belde precies veertig jaar geleden met Joel Engel, die voor concurrent AT&T eveneens probeerde een mobiele telefoon te ontwikkelen.

Martin Cooper was in 1970 door Motorola benoemd tot hoofd van de afdeling autotelefonie. De ontwikkelingen op dat gebied leidden uiteindelijk tot een onderzoek naar de mogelijkheden van mobiele, draadloze telefonie. Coopers visie op de toekomst was dat de telefoon niet alleen in huis en in de auto, maar ook op straat door iedereen te gebruiken zou zijn. Na jaren van onderzoek slaagden Cooper en zijn team er in 1973 in het eerste werkende prototype te ontwikkelen, te bouwen en met succes te testen. Erg praktisch was dit prototype nog niet.

Zeker in vergelijking met de hedendaagse telefoon was het formaat van een baksteen en een gewicht van meer dan een kilo fors te noemen. Het duurde dan ook nog tien jaar voor Motorola in 1983 met het eerste toestel voor consumentengebruik op de markt kwam. Deze DynaTAC-telefoon kostte destijds net zoveel als een kleine auto. Toch was Cooper in 1973 trots op zijn prestatie. Concurrent AT&T werkte tegelijkertijd aan een prototype mobiele telefoon en wilde het liefst monopolie op een dergelijk product hebben. Door de uitvinding van Cooper is dat streven destijds gedwarsboomd. De inmiddels 84-jarige uitvinder denkt nog steeds dat ‘meer competitie beter is’, zo schreef hij weten op zijn Twitteraccount.

Cooper groeide op in Chicago tijdens de Grote Depressie. Zijn ouders waren immigranten uit Oekraïne, van onder Kiev. In 1950 behaalde hij een tweedegraadsdiploma elektrotechniek aan het Illinois Institute of Technology. Vervolgens trad hij toe tot het Reserve Officiers Training Corps en diende hij op een Amerikaanse torpedobootjager tijdens de Koreaanse Oorlog en op een onderzeeboot gestationeerd op Hawaï. Na de oorlog verliet Cooper de marine en trad in dienst van Teletype, een dochteronderneming van Western Electric. In 1954 werd hij bij Motorola aangenomen. Terwijl hij overdag werkte, studeerde hij in de avonduren. In 1957 behaalde hij een mastergraad in de elektrotechniek aan het Illinois Institute of Technology, waarna hij in de avonduren lesgaf aan die universiteit. In 1960 werd John F Mitchell benoemd tot hoofdtechnicus van Motorola’s mobiele communicatieprojecten en Coopers werd direct leidinggevende. Bij Motorola voerde Cooper diverse verbeteringen door op het gebied van de telecommunicatie. Daarnaast werkte hij aan de ontwikkeling van draagbare producten, waaronder in 1967 een draagbare politieradio voor de Chicago politiedienst. Begin jaren zeventig werd Cooper door Mitchell aan het hoofd gezet van Motorola’s autotelefoondivisie. Dit zou uiteindelijk leiden tot Motorola’s onderzoek naar mobiele telefonie. Cooper voorzag een visionaire toekomst waarin mobiele telefoons niet alleen in auto’s toepasbaar waren, maar zo klein en licht werden dat ze door iedereen op straat gebruikt konden worden. Na veel onderzoek en ontwikkeling kon Cooper in 1973 de eerste draagbare mobiele telefoon bouwen en testen. Cooper verliet Motorola voordat de verkoop van mobiele telefoons aan consumenten op gang kwam. Met een aantal partners begon Cooper een bedrijf dat factuursystemen aanbood voor mobieletelefonieaanbieders. In 1986 verkochten ze het bedrijf voor 23 miljoen dollar aan Cincinnati Bell. Cooper richtte samen met Richard Roy, onderzoeker bij Stanford-universiteit, en Arnaud Safferi in 1992 het bedrijf ArrayComm op. Het bedrijf specialiseert zich in het verbeteren van mobiele telefoonnetwerken, slimme antennes en draadloze communicatie. Hij en zijn vrouw zijn ook de uitvinders van de Jitterbug, een vereenvoudigde mobiele telefoon voor senioren.

In 1995 werd Cooper onderscheiden met de Wharton Infosys Business Transformation Award voor zijn technologische innovaties op het gebied van communicatie. Cooper is tevens lid van Mensa. In 2009 ontving Cooper, samen met Ray Tomlinson, de Spaanse Prins van Asturias-prijs voor wetenschappelijk en technologisch onderzoek. In september 2013 ontving Martin Cooper een eredoctoraat van de Universiteit Hasselt.