Hersenvolume astronauten neemt toe tijdens langdurige ruimtereizen

Dat een tripje naar de ruimte invloed heeft op ons lichaam is al langer bekend. Zo kunnen je ogen erop achteruitgaan en verslappen je spieren en botten. Nu brengt een nieuwe studie aan het licht dat langdurige ruimtereizen meer verstrekkende gevolgen kunnen hebben dan gedacht. Want mogelijk brengt het permanente veranderingen in de hersenen teweeg.

Microzwaartekracht

Meer dan de helft van de astronauten die op het internationaal ruimtestation is geweest, heeft naderhand veranderingen in het gezichtsvermogen opgemerkt. Dat komt omdat ze langdurig blootgesteld zijn geweest aan de microzwaartekracht van de ruimte. “Als je je in microzwaartekracht bevindt, verspreiden vloeistoffen – zoals zuurstofarm bloed – zich niet langer naar je onderste ledematen, maar vindt makkelijker een weg naar het hoofd”, legt onderzoeksleider Larry Kramer uit. “Die beweging naar het hoofd kan mogelijk verantwoordelijk zijn voor de veranderingen die we in de ogen van astronauten waarnemen.”

MRI-scans

De gewichtloosheid van de ruimte heeft dus een behoorlijke impact op de ogen. Maar het heeft ook nog andere consequenties? Om daar achter te komen, verzamelden de onderzoekers elf astronauten – tien mannen en één vrouw – en maakten, voordat ze naar het ISS vertrokken, een aantal MRIscans van hun hersenen. Een dag na hun terugkeer werden er wederom MRI-scans vervaardigd. En vervolgens moesten de astronauten ook gedurende het jaar nog een paar keer terugkomen.

Hersenvolume

Uit de bevindingen blijkt dat langdurige blootstelling aan microzwaartekracht inderdaad impact heeft op de hersenen. Zo kwamen de onderzoekers erachter dat het hersenvolume toeneemt, net als de hoeveelheid hersenvocht; de waterige vloeistof die zich in en om de hersenen en het ruggenmerg bevindt. Deze veranderingen waren een jaar na de reis van de astronauten naar het ISS nog steeds zichtbaar, wat betekent dat de veranderingen mogelijk permanent zijn. “We hebben een aanzienlijke toename van de witte stof in de hersenen vastgesteld,” legt Kramer uit. “Meer witte stof is in feite verantwoordelijk voor de toename van het hersenvolume en de hoeveelheid hersenvocht.” Maar dat is niet het enige. de MRI-scans onthulden namelijk ook veranderingen in de hypofyse; een klier ter grootte van een kikkererwt die zich midden in het hoofd, onder de hersenen bevindt en die vele hormonen afscheidt. “We kwamen erachter dat de hypofyse kleiner is na een ruimtereis”, vertelt Kramer. De meeste astronauten hadden bovendien een vervormde hypofyse. En dat betekent dat de astronauten tijdens hun ruimtereis een verhoogde druk binnen de schedel hadden ervaren. Ten slotte constateerden de onderzoekers een toename van het volume in de zijventrikels; twee holtes in de hersenen.

(Scientias)