Granuloma annulare: Huidaandoening met knobbels in ringvorm

Granuloma annulare is een chronische huidaandoening die vaak optreedt bij kinderen en jongvolwassenen. De patient heeft hierbij huiduitslag met rode vlekken die in een ringvormig patroon verlopen. Buiten huiduitslag en soms jeuk heeft de patiënt weinig andere symptomen. Meestal verdwijnt deze onschuldige huiduitslag spontaan, maar een behandeling is ook mogelijk om de uitslag sneller weg te krijgen. T. Colcott Fox beschreef voor het eerst de symptomen in 1895. Pas in 1902 beschreef RadcliffeCrocker de symptomen als granuloma anulare.

Epidemiologie annulare

granuloma

Granuloma annulare treft het vaakst kinderen en jongvolwassenen onder de dertig jaar. Vrouwen zijn dubbel zo vaak dan mannen aangetast. Granuloma anulare kent geen raciale, etnische of geografische voorliefde. Informatie over de prevalentie van granuloma annulare is niet gevonden in de geraadpleegde bronnen.

Oorzaken huidaandoening

Bij granuloma anulare is de dermis overgevoelig en ontstoken. De dermis is bekend als de lederhuid, de huidlaag onder de bovenste laag van de huid (opperhuid, epidermis). De precieze oorzaak van deze huidreactie is onbekend. De meeste patiënten zijn gezond en hebben geen andere gezondheidsproblemen.

Symptomen en soorten

Het primaire symptoom van granuloma annulare is huiduitslag. De kleine en stevige papules (knobbels) zijn 1 tot maximaal 5 cm groot en variëren in kleur van huidkleurig tot rood en zelfs paars. Ze bevinden zich meestal op handruggen, voetruggen, polsen en enkels. Ze verschijnen vaak in de vorm van een ring of kring. Deze gelokaliseerde granuloma annulare (lokale vorm) komt het vaakst voor. In sommige gevallen verspreidt de uitslag zich over het hele lichaam.

Veertigplussers ervaren veelal meer intense jeuk met wijdverspreide granuloma annulare. Deze vorm is bekend als gegeneraliseerde granuloma annulare (uitgebreidere vorm). In zeldzame gevallen verschijnen onderhuidse knobbeltjes aan de armen of benen. Deze vorm staat bekend als subcutane granuloma annulare. Een huidschraapsel is nodig om het verschil te kennen tussen een schimmelinfectie en granuloma annnulare. Soms is een huidbiopsie nodig om de diagnose te bevestigen.

De arts verwart de huidaandoening af en toe met deze aandoeningen: erythema annulare centrifugum, erythema elevatum diutinum en lichen planus (symptomen aan mond, huid, geslachtsorganen, nagels en/of hoofdhuid).

Behandeling

Omdat granuloma annulare meestal geen ernstige symptomen veroorzaakt en niet levensbedreigend is, is in de meeste gevallen geen behandeling nodig. Enkel omwille van cosmetische redenen of bij jeuk kiest een patiënt soms voor een behandeling. Door zeer sterke steroïde crèmes of zalven herstelt de patiënt sneller van de huiduitslag. Injecties met corticosteroïden zijn ook effectief. Sommige artsen bevriezen de knobbeltjes met vloeibare stikstof (cryotherapie).

Patiënten met een ernstige of wijdverbreide huiduitslag krijgen ultraviolet lichttherapie of medicijnen die het immuunsysteem onderdrukken (immunosuppressiva).

Prognose van de patiënt

Bij ongeveer de helft van de patiënten verdwijnt annulare zonder behandeling binnen twee jaar. De ringen blijven bij anderen echter soms jarenlang aanwezig. Af en toe ontwikkelen zich jaren later nieuwe ringen, meestal op dezelfde plaats. (Mens en gezondheid/ Foto: Annularegranuloma)