Minder rechters om achterstand weg te werken

DEN HAAG - De rechtspraak denkt voor eind 2021 de achterstand in strafzaken die door corona niet konden worden behandeld, weg te kunnen werken. Het gaat in totaal om 17 duizend strafzaken, waarvan 3000 zaken die in hoger beroep lopen.

Dat maakten de voorzitter van de Raad voor de Rechtspraak Henk Naves, OM-topman Gerrit van der Burg en de Rotterdamse rechtbankpresident Robine de Lange-Tegelaar woensdag bekend.

Er zullen meer zaken worden afgedaan door 1 rechter in plaats van 3 en het Openbaar Ministerie verwacht zelf veel meer te kunnen afdoen met een strafbeschikking, zonder tussenkomst van de rechter. Hoewel de mogelijkheid voor verdachten om een rechterlijk oordeel te vragen altijd openblijft.

Daarnaast werken rechters die op het punt stonden met pensioen te gaan langer door. Meerdere rechters die recent zijn gestopt met werken komen tijdelijk terug. Volgens Naves stroomt zijn mailbox nu al vol met aanbiedingen. In totaal moet dat 100 rechters extra opleveren. De opstapeling van strafzaken die bleven liggen door corona kwam bovenop de achterstand van bijna 30 duizend zaken die er al was.

Het Openbaar Ministerie denkt dat ongeveer 4000 zaken zich lenen voor een afdoening buiten de rechter om. Het OM kan geen gevangenisstraffen opleggen, dat kan alleen de rechter. Het OM kan wel boetes tot 2000 euro opleggen, taakstraffen van maximaal 180 uur, ontzeggingen van de rijbevoegdheid en gedragsaanwijzingen, zoals stadion- en gebiedsverboden.

In de 4000 gevallen die het OM zelf wil afhandelen gaat het om zaken waarin geen sprake is van heftige gevolgen voor slachtoffers of grote beroering in de maatschappij. Advocaten zijn over het algemeen geen voorstanders van strafbeschikkingen door het OM. Verdachten zijn zich er soms niet van bewust dat ze ook op die manier een strafblad oplopen. Volgens Naves is de Orde van Advocaten wel nauw betrokken geweest bij de beslissingen om de corona achterstand te kunnen wegwerken.

Van der Burg zegt dat er ook goede redenen voor verdachten kunnen zijn om juist wel voor deze manier van afhandeling te kiezen: het gaat sneller dan een gang naar de rechter en de behandeling vindt achter gesloten deuren plaats, zonder pers en publiek. Wie het niet eens is met de door het OM voorgestelde strafbeschikking, kan nog steeds naar de rechter stappen, zeggen Naves en Van den Burg. “Het primaat blijft bij de rechter.” Het afdoen van zaken door een alleenzittende politierechter in plaats van door een meervoudige kamer met 3 rechters moet ook snelheid opleveren. Politierechters kunnen in tegenstelling tot het OM wel celstraffen opleggen, maar van maximaal een jaar. De Lange: “In 30 procent van de zaken bij meervoudige kamers wordt die 1 jaar niet gehaald. Dat biedt dus mogelijkheden.”

Zaken met veel impact op de maatschappij, zeden- en jeugdzaken en zaken waarin slachtoffers ernstig gewond zijn geraakt of zelfs zijn overleden, blijven door meervoudige kamers behandeld worden.

Het seponeren van zaken blijft een sluitstuk, benadrukt Van der Burg. Er wordt alleen besloten om iemand niet te vervolgen als het strafbare feit enkele jaren oud is, eenvoudig van aard is, er geen slachtoffers zijn en geen gevaar voor herhaling is. Als de voorraad af te handelen zaken niet slinkt, kunnen er tijdelijk in die gevallen meer sepotbeslissingen volgen. Van der Burg: “Het kan niet zo zijn dat er een totaal verstopte strafrechtketen ontstaat met oude strafzaken.” Publiek is voorlopig nog niet welkom in de gerechtsgebouwen. Zittingszalen zijn doorgaans ruim genoeg om meerdere mensen toe te laten op anderhalve meter afstand van elkaar, maar dat geldt niet voor de gangen. Volgens De Lange wordt nog druk nagedacht over oplossingen. “Misschien moeten we naar een systeem van aanmeldingen vooraf toe.”

(De Telegraaf)