Ethiopië dreigt watertoevoer Nijl af te snijden met Renaissancedam

Egypte en Soedan maken zich grote zorgen over de gevolgen van hun watervoorraad, wanneer het opvangbekken aan de Grote Renaissancedam in Ethiopië binnenkort gevuld zal worden. “Egypte moet doodsbang zijn”, zegt Mirette Mabrouk, gespecialiseerd in waterveiligheid in het Midden-Oosten.

Ethiopië bouwt sinds 2011 aan wat de grootste dam van Afrika moet worden. De Grand Ethiopian Renaissance Dam (GERD) in de Blauwe Nijl zal 6.500 megawatt stroom opwekken en Ethiopië wil daarmee de grootste energie-exporteur van de regio worden.

Maar Egypte en Soedan maken zich ernstige zorgen over het effect van de dam op hun watertoevoer en veiligheid. Vooral het laten vollopen van het waterreservoir achter de dam zal de toevoer naar de twee landen stroomafwaarts drastisch verminderen. Ethiopië heeft aangekondigd daarmee in juli te beginnen. De tijd dringt om tot een diplomatieke oplossing te komen, maar de onderhandelingen leveren vooralsnog weinig op. Ondertussen loopt de spanning op.

Na jaren getouwtrek tussen de drie landen, was het de bedoeling dat er afgelopen maart in Washington, met de Verenigde Staten en de Wereldbank als bemiddelaars, een overeenkomst kwam tussen Egypte, Soedan en Ethiopië. Maar op het laatste moment liet Ethiopië het afweten en dus draaiden de gesprekken uit op niets. Op initiatief van Soedan gingen er op 9 juni 2020 nieuwe gesprekken van start tussen de Egyptische, Soedanese en Ethiopische ministers van Irrigatie en waarnemers van de Verenigde Staten, Europese Unie en Zuid-Afrika. De Egyptische presidentiële woordvoerder zei in een verklaring zich zorgen te maken dat de nieuwe onderhandelingen voor Ethiopië een manier waren om tijd te verspillen en te verhinderen dat er een deal kwam. Op 17 juni eindigden de gesprekken zonder doorbraak omdat Ethiopië geen overeenkomst wilde tekenen. Afgelopen vrijdag maakte het Egyptische ministerie van Buitenlandse Zaken bekend dat het de VN Veiligheidsraad oproept om in te grijpen.

Dat Egypte zich zorgen moet maken is een ‘understatement’, zegt Mirette Mabrouk van de think tank Middle East Institute in Washington. “Egypte moet doodsbang zijn.” Mabrouk is gespecialiseerd in waterveiligheid in het Midden-Oosten en de GERD in het bijzonder. Egypte kampt nu al met watertekorten, zeggen Mabrouk en ook Sherine Ahmed El Baradei, assistent professor bij het programma voor civiele techniek en infrastructuur van de Nile University in Egypte. De armoedegrens voor water is 1000 kubieke meter per persoon per jaar. Met 570 kubieke meter ligt Egypte ver onder die grens. De Nijl is voor Egypte de belangrijkste waterbron; 97 procent van het water komt daar vandaan. De rest haalt Egypte uit het recyclen van water door bijvoorbeeld ontzilting van zeewater en virtuele waterhandel, wat eigenlijk neerkomt op het importeren van voedsel. Egypte maakt zich vooral zorgen over de snelheid waarmee Ethiopië het waterreservoir achter de GERD wil laten vollopen, door de schuiven van de dam deels of helemaal te sluiten. Daardoor zal de doorstroming van het water verminderen. En dat betekent dat de landen die stroomafwaarts liggen, Egypte en Soedan, minder water krijgen. Het meer heeft een capaciteit van 66 miljard kubieke meter. Loopt het te snel vol, dan krijgt vooral Egypte met een enorm watertekort te maken (Soedan krijgt namelijk veel water uit regenval). Er zal ook minder water naar de Aswan High Dam in Egypte doorstromen, die verantwoordelijk is voor 6 procent van de elektriciteitsproductie in Egypte.

(MO* Magazine)