Schaafwonden: symptomen en behandeling

Een schaafwonde (schaafwond) is een veel voorkomend type letsel dat optreedt wanneer de huid wordt geschaafd of afgescheurd. Meestal is een schaafwonde een soort wonde waarbij de eerste huidlaag wordt afgeschraapt of afgewreven, maar soms treft een schaafwonde ook diepere huidlagen en is er meer schade aangericht. Een schaafwonde treedt op bij het krachtig vallen, glijden of borstelen tegen een ruw, hard oppervlak. Deze vaak oppervlakkige wonden moeten op de juiste manier worden behandeld om een infectie te voorkomen en snel te genezen.

Onbeschermde, blote knieën, schenen, handen, ellebogen en enkels zijn het meest vatbaar voor schaafwonden omdat ze bedekt zijn met een dun laagje huid en dikker zijn, met minder vulling dan sommige andere lichaamsdelen. De buik, de billen en de dijen hebben meer vulling en een dikkere huid en zijn minder vatbaar voor schaafwonden. Schaafwonden variëren in grootte en ernst, afhankelijk van de schurende kracht en de omvang van het lichaamsoppervlak dat aan deze kracht wordt blootgesteld. Hoe ruwer het oppervlak en hoe meer kracht de huid krijgt, hoe dieper en ernstiger de verwonding zal zijn. Hoe gladder het oppervlak en hoe minder slagkracht, hoe milder de schaafplek zal zijn.

Soms is een schaafwonde diep, waarbij de diepe dermis (lederhuid: huidlaag onder opperhuid) is getroffen. Bij diepe schaafwonden die de normale huidstructuren verstoren, ontstaan ook bloedingen. Ernstige schaafplekken gaan mogelijk ook gepaard met ernstige pijn. Dit komt omdat de onderhuidse laag de zeer gevoelige zenuwuiteinden bevat en schade aan deze laag de zenuwuiteinden blootstelt en kwetsbaar maakt. Ernstige schaafwonden (derdegraads) raken tevens sneller geïnfecteerd als ze niet goed worden schoongemaakt en behandeld en laten ook vaker littekens achter, zelfs nadat de wonde is genezen. Schaafwonden kunnen meestal veilig thuis worden behandeld. De patiënt moet eerst de handen met stromend water en zeep wassen (goede handhygiëne). Vervolgens moet hij de schaafwonde schoonmaken met koud tot warm water met milde zeep. Het is essentieel om zeker GEEN waterstofperoxide of alcohol te gebruiken voor het reinigen van de schaafwonde daar dit mogelijk leidt tot verdere weefselschade en een vertraagde genezing. De patiënt verwijdert voorzichtig vuil, stenen of puin en probeert de wonde niet te schrobben.

De milde bloeding stelpt de patiënt door een steriel gaas of een schone handdoek over de wonde te plaatsen en directe druk uit te oefenen met de handpalm. Als het bloed door het gaas doordringt, is het belangrijk dit gaasje op zijn plaats te houden en vervolgens een extra gaasje bovenop dit doordrongen gaasje te plaatsen. De patiënt blijft gedurende één of twee minuten druk uitoefenen nadat het bloeden is gestopt.

Wonde zelf verzorgen

Een op de huid toegepast antibioticum (zoals neomycine of bacitracine) is verder nodig om een infectie te voorkomen en de wonde vochtig te houden. Als de wonde klein is, mag deze in open lucht genezen en is een wondverband niet nodig. Als de wonde zich op de handen of voeten bevindt, is de kans groter dat deze vies wordt en is het verstandig om de schaafwonde te bedekken met een eenvoudig verband. Het is belangrijk om het verband dagelijks te veranderen en eventueel vaker als het vuil wordt. Als de schaafwonde pijnlijk is, mag de patiënt een plaatselijke pijnstiller (zoals benzocaïne) toepassen. Voor grote schaafwonden is een via de mond ingenomen pijnstiller nodig. Verder mag de patiënt de geschaafde huid niet blootstellen aan de zon, aangezien dit mogelijk leidt tot permanente hyperpigmentatie (donkere huidgebieden). (Mens en gezondheid/Foto: YouTube)