De gezondheidsvoordelen van de duindoornbes en duindoornolie
De duindoornbes is de vrucht van de duindoorn (Hippophaes rhamnoides) en is bijzonder rijk aan gezonde voedingsstoffen. Zo bevat de bes een extreem hoog gehalte aan vitamine C en bezit de bes een unieke combinatie van de omega 3-, omega 6-, omega 9- en omega 7-vetzuren. De duindoornbes is een van de weinige vruchten die van nature het omega 7-vetzuur bevat. Daarnaast bezit de bes onder andere de antioxidanten A, en E en de mineralen zink, calcium, magnesium en calcium. Ook zijn er bioactieve stoffen in de duindoornbes aanwezig in de vorm van plantensterolen, carotenoïden en flavonoïden. Van de duindoornbes wordt onder andere duindoonrolie gemaakt. Deze duindoornolie heeft antioxiderende en immuunversterkende eigenschappen en is hierdoor breed inzetbaar voor zowel voedings-, medicinale en cosmetische producten.
De duindoorn (Hippophaes rhamnoides) behoort tot de duindoornfamilie (Elaeagnaceae). Oorspronkelijk groeide de plant in landen als China en Mongolië maar de duindoorn is naast Azië tegenwoordig ook te vinden in Noord- en Midden-Europa. In Nederland treft men de plant voornamelijk aan langs de kust in de duinen. Deze sierlijke maar stekelige struik groeit goed op goed doorlaatbare en humusrijke grond met voldoende zonlicht.
Doordat de bessen een wrange, zure smaak hebben, worden ze niet vaak vers uit de hand gegeten. Wel kunnen de bessen goed worden gebruikt in de keuken, bijvoorbeeld als alternatief voor azijn in een dressing of vinaigrette. Van de bessen wordt onder andere sap, jam en likeur gemaakt. Van droge duindoornbessen kan thee worden getrokken en droge bessen zijn ook lekker door bijvoorbeeld een smoothie of door de muesli. Zowel het vruchtvlees als het zaad van de duindoornbes worden gebruikt om olie van te persen.
De olie uit de zaden en het vruchtvlees wordt gewonnen door middel van koude persing, dat de kwaliteit van de olie ten goede komt. Er zit verschil in het aandeel voedingsstoffen tussen olie uit de pulp (vruchtvlees) van de duindoornbes en het zaad van de duindoornbes. Duindoornpulpolie heeft een intens oranje kleur en heeft een hoog aandeel aan omega 7- en omega 9-vetzuren en carotenoïden. De duindoornzaadolie is iets dunner en heeft een oranjegele kleur. Deze olie bevat minder carotenoïden en minder omega 7-vetzuren maar juist meer omega 3- en omega 6-vetzuren. De combinatie van deze belangrijke vetzuren en de vele andere vitaminen, mineralen en bioactieve stoffen, maakt dat duindoornolie multi-inzetbaar is en levert zowel bij inwendig als uitwendig gebruik grote gezondheidsvoordelen voor het menselijk lichaam op.
Medicinaal kan duindoornolie goed worden ingezet voor huidinfecties en huidproblemen zoals acne, eczeem en psoriasis of een droge huid. Zowel de antioxidanten A, C, E als de omega 3-vetzuren en zink, bezitten ontstekingsremmende eigenschappen en bevorderen tevens de wondgenezing. Vitamine C en de bioactieve stof quercetine zijn natuurlijke antihistaminen. Zij zorgen voor een verminderde afgifte van histamine, de stof die hoofdverantwoordelijk is voor ontstekingsreacties van de huid. Duindoornolie is ook goed voor mensen zonder huidziekten of huidproblemen en wordt vaak toegevoegd aan gezichtscrème. De vitaminen A, C en E zijn antioxidanten die de huid beschermen tegen de schadelijke effecten van ultraviolette straling uit zonlicht. De vitaminen A en C stimuleren tevens de aanmaak van collageen. Deze stof is verantwoordelijk voor de elasticiteit van de huid. Hoe meer collageen, hoe steviger de huid en des te minder rimpels er gevormd worden. Bovendien zorgt de aanwezige betacaroteen, de pigmentstof die verantwoordelijk is voor de oranjegele kleur van de bes, voor een mooie en gezonde huidskleur. Naast toevoeging van de olie aan gezichtscrème wordt de olie ook toegevoegd aan meerdere cosmetische producten zoals: lippenbalsem, handcrème, bodylotion, maar ook aan haarproducten. De toevoeging van olie aan shampoos en haarconditioners versterkt de haarstructuur, vermindert haarbreuk en zorgt voor mooie glanzend haar.
Duindoornolie is goed voor het hart en voor de bloedvaten. Door het unieke aandeel van belangrijke vetzuren vergeleken met andere plantaardige oliën en de aanwezigheid van plantensterolen kan duindoornolie zorgen voor een verhoging van het (gezonde) HDL-cholesterol en een verlaging van het (slechte) LDL-cholesterol. Het slechte cholesterol kan zich hechten aan de vaatwanden van de bloedvaten waardoor de aderen minder soepel worden en de kans op hoge bloeddruk en aderverkalking wordt vergroot. De antioxidanten E en C beschermen de vaatwanden tegen oxidatieve schade door vrije radicalen en daarnaast zorgen de aanwezige mineralen magnesium, kalium en calcium voor een gezond hartritme.
Duindoornolie kan de klachten van droge slijmvliezen verminderen. Tijdens de overgang kunnen vrouwen last krijgen van diverse lichamelijke ongemakken, waaronder droge slijmvliezen van de vagina, de ogen en de mond. Omega 7 zijn vetzuren die zorgen voor een goede hydratatie van deze slijmvliezen. Tijdens de overgang kan er een vermindering plaatsvinden van deze vetzuren waardoor de slijmvliezen droger worden. De aanwezige omega 7-vetzuren in duindoonrolie kunnen deze klachten verminderen. Ook de aanwezige vitamine A in de olie stimuleert de aanmaak van slijm zodat de slijmvliezen vochtig blijven.
Duindoornolie kan leeftijdgerelateerde maculadegeneratie verkleinen of zelfs voorkomen. Deze aandoening komt meestal pas voor na het 50ste levensjaar. Bij maculadegeneratie vindt geleidelijke achteruitgang van het gezichtsvermogen plaats door beschadiging van de maculade, het centrale deel van het netvlies. De cellen van de macula zijn gevoelig voor de schade van vrije radicalen van bijvoorbeeld ultraviolette straling uit zonlicht. De antioxidanten A, C en E en ook de betacaroteen en zeaxanthine, beschermen de maculade door de schade van vrije radicalen te verkleinen. De verschillende voedings-, medicinale en cosmetische producten van de duindoornbes zijn onder andere bij de apotheek of natuur- en gezondheidswinkels en de meeste drogisterijen te koop en worden door verschillende producenten aangeboden. Zo verkoopt anno 2020 Weleda onder andere handcrème en bodyolie met toevoeging van duindoornolie en Dr. Hauschka bijvoorbeeld oogcrème en lippenbalsem. Berivita verkoopt pure duindoornolie en supplementen met pure olie zijn onder andere te koop van het merk Membrasin. (Mens en gezondheid/Foto:
confettissimo)