Belgische hulpverleners betrokken bij seksueel geweld in Congo

DEMOCRATISCHE REPUBLIEK CONGO Ruim vijftig vrouwen uit Oost-Congo beschuldigen hulpverleners van de WHO en enkele grote ngo’s ervan hen seksueel misbruikt te hebben. Dat meldde de gespecialiseerde nieuwssite The New Humanitarian na uitgebreid onderzoek, in samenwerking met de Thomson Reuters Foundation. De slachtoffers zeggen niet van alle mannen de nationaliteit te kennen, maar sommigen zouden wel uit België komen. Ook Burkina Faso, Canada, Frankrijk, Ivoorkust en Guinee worden genoemd. De hulpverleners waren in de regio om de recente ebolaepidemie te bestrijden.

De 51 vrouwen maakten melding van verschillende incidenten tijdens de ebolacrisis. De daders waren mannen die zichzelf internationale hulpverleners noemden. Ook medewerkers van het Congolese ministerie van Volksgezondheid maakten zich schuldig. Vele getuigenissen werden bevestigd door chauffeurs of andere lokale medewerkers van de ngo’s. De meeste slachtoffers zeggen dat verschillende mannen hadden voorgesteld seks te hebben in ruil voor een job. Als ze weigerden, werd hun contract beëindigd. Soms was er ook dwang mee gemoeid. “De vele verhalen in de stad Beni lijken op elkaar. Dat wijst erop dat de praktijk wijdverspreid was”, schreef The New Humanitarian. “Heel veel vrouwen kregen hiermee te maken”, getuigt een 44-jarige vrouw. Ook zij moest in ruil voor een job seks hebben met een man die zei dat hij voor de WHO werkte. “Ik ken niemand die in de strijd tegen ebola werkte die niet iets moest aanbieden.” De vrouwen zeiden aan de journalisten dat ze de incidenten nooit officieel gemeld hebben uit angst voor vergelding of om hun job te verliezen. Velen zeiden zich ook te schamen.

De WHO maakte dinsdagavond bekend dat het een ‘ernstig onderzoek’ geopend heeft. Ook VN-secretarisgeneraal Antonio Guterres riep op tot een volledig onderzoek.

Naast de WHO noemden de vrouwen ook medewerkers van Unicef, Oxfam, Artsen zonder Grenzen (AzG) en de Internationale Organisatie voor Migratie. VRT NWS had al contact met de Belgische afdelingen van Unicef en AzG. Die laatste zegt geen specifieke klachten gekregen te hebben, bij Unicef bevestigen ze op de hoogte te zijn van drie aanklachten. Die lijken echter geen verband te houden met de onthullingen van The New Humanitarian. Beide ngo’s zeggen inspanningen te doen om het personeel te sensibiliseren en sporen slachtoffers aan om melding te doen van feiten.

Nog maar twee jaar geleden raakte de Britse tak van Oxfam verwikkeld in een schandaal rond seksueel misbruik. Hun Belgische medewerker Roland Van Hauwermeiren was toen betrokken bij seksueel misbruik op verschillende plaatsen waar hij hulp kwam verlenen, zoals onder meer in Haïti na de aardbeving van 2010. In de nasleep van dat schandaal kwam er onder impuls van toenmalig minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo (Open Vld) een integriteitscharter voor ngo’s.

Dat charter verplicht alle organisaties een ethische code uit te werken en in bewustmaking en opleidingen rond integriteit te investeren. Daarnaast moeten ze regelmatig controles uitvoeren, een vertrouwelijk advies- en meldpunt installeren en jaarlijks rapporteren over de opvolging van klachten. (HLN)