Heel Amerika staat in brand
Er zijn niet alleen bosbranden in Californië:
De enorme bosbranden in Californië krijgen veel media-aandacht. Maar we vergeten ondertussen dat ook Zuid-Amerika met veel meer bosbranden kampt dan normaal, schrijft de Spaanse bosbrandexpert Víctor Resco de Dios.
Naar vuur kijken, of het nu een open haard is of een vreugdevuur, leidt vaak tot een gevoel van broederschap met het universum, zoals de Mexicaanse dichter Octavio Paz het omschreef. We worden volledig opgeslorpt door het beeld van de dansende vlammen en het geluid van het brandende hout, het klikken van de exploderende waterbelletjes die in stoom veranderen.
We leven dankzij vuur. Vuur leerde ons om het land te bewerken en te jagen. Dankzij vuur konden we koken, ons verwarmen als we het koud hadden en ons drogen na de regen. En dankzij dit alles kon het menselijk brein evolueren. Op planetair niveau reguleerde vuur de zuurstofconcentraties, die zonder vuur te hoog en gevaarlijk zouden zijn. Veel planten en dieren zouden niet kunnen overleven zonder de branden.
Maar met onze relatie met vuur loopt het al een tijdje mis. Begin dit jaar zagen we met ontzetting hoe meer dan 20 procent van de Australische bossen in brand stond.
Toen kwamen de Siberische zombievuren, die de winter overleefden door organisch materiaal in de Arctische bodem te verbranden en die in het voorjaar weer aan de oppervlakte kwamen. Nu zaait het vuur angst in Californië. Maar er is iets wat je misschien nog niet weet: de branden slaan dit jaar ook in ZuidAmerika hard toe.
De branden van dit jaar treffen vooral de draslanden van Zuid-Amerika. Ze branden onder meer een groot deel van de Pantanal af, het grootste moerasgebied ter wereld. Pantanal is een tropisch drasland dat zich uitstrekt tussen Brazilië, Bolivia en Paraguay en een oppervlakte heeft die vergelijkbaar is met die van Roemenië. Het is een zeer belangrijk gebied voor de biodiversiteit: het is de thuisbasis van de reuzenotter en de tapirs en het gebied met de hoogste dichtheid aan jaguars ter wereld.
Buiten de tropische zones breken de branden in de Argentijnse draslanden van de Paraná-delta nu al maanden records. Steden als Rosario zijn al weken gehuld in een verstikkende rook.
Ook andere delen van ZuidAmerika kampen met meer branden dan normaal. In Venezuela zijn tot nu toe ongeveer 13 duizend branden geconstateerd. Dat is een nieuw record voor een land dat gemiddeld 7 duizend branden per jaar telt. In Columbia zijn tweemaal zoveel branden geregistreerd als in een normaal jaar.
Geologisch onderzoek toont aan dat normaal geen branden voorkomen in tropische bossen en draslanden. In tegenstelling tot wat in een mediterraan milieu gebeurt, vormen branden er geen natuurlijk element van die ecosystemen.
In sommige gevallen zijn ze het gevolg van branden die door landbouwers worden aangestoken en die door de droogte uit de hand lopen en bosbranden worden. Dat is wat er is gebeurd bij veel van de branden in de Pantanal. In deze alluviale vlakte is het een traditie bij landbouwers om braakliggend land te verbranden om het klaar te maken voor de nieuwe teelt. Dit jaar lijkt La Niña (een weerfenomeen dat onder meer in Zuid-Amerika tot droogte en overstromingen leidt, IPS) aan kracht te winnen. De droogte die daar het gevolg van is, heeft nu dat deel van het zuidelijke continent bereikt. Door de droogte lopen branden makkelijk uit de hand en breiden ze zich uit naar de rest van het moerasgebied. Niet alle branden hebben echter te maken met zelfvoorzienende landbouw. In de Pantanal gebruikt men ook branden om te ontbossen: men verbrandt de resten van bomen die zijn gekapt om plaats te maken voor nieuwe gewassen. Het gaat meestal over soja en veevoedergewassen voor de internationale markt.
De grote complexiteit van de bosbranden in Zuid-Amerika is opvallend. De realiteit is in elk land anders. Ik ga hier niet op alle bijzonderheden in, maar zeker Columbia is het vermelden waard aangezien de situatie er bijzonder paradoxaal is. (DeWereldMorgen/ Foto:Newsweek)