Verkiezingen Sint-Eustatius eerste stap op weg naar herstel democratie

SINT-EUSTATIUS - Ruim 2000 inwoners van SintEustatius mochten gisteren stemmen voor een eigen eilandsraad. Het was het startpunt naar herstel van de democratie. Nederland greep in 2018 in omdat het toenmalige bestuur van Sint-Eustatius zich had afgewend van de bestaande rechts- en staatsorde en niet meer bereid was de eigenhandig toegeëigende autonomie los te laten.

De verkiezingen van gisteren maakten deel uit van een vierfasenplan dat eerder is opgesteld door staatssecretaris Raymond Knops. De gekozen eilandsraad mag nog geen bestuurscollege en geen gezaghebber, zeg maar een college van Burgemeester en Wethouders, kiezen. Ook mag het geen begrotingswijzigingen voorstellen. Regeringscommissaris Marnix van Rij blijft de scepter zwaaien en hij houdt het vetorecht bij alles wat de eilandsraad de komende maanden besluit.

Aan de verkiezingen doen drie partijen mee: Democratic Party (DP), Progressive Labour Party (PLP) en United People’s Coalition (UPC) met in totaal 26 kandidaten. Het zijn dezelfde partijen met vrijwel dezelfde personen als toen Nederland ingreep. Naar verwachting zullen DP en PLP de vijf zetels die op het spel staan verdelen.

Clyde van Putten, door velen gezien als de aanstichter van de bestuurlijke wanorde voor 2018, staat als lijstduwer op de lijst van de PLP. Vrijwel iedereen, behalve zijn eigen partijleden, denkt dat de politicus met voorkeurstemmen terugkeert in de eilandsraad. De Democratische Partij is zijn grote rivaal. Deze partij heeft zich na de Nederlandse ingreep altijd geschikt in de nieuwe rol onder Haags gezag. Hoewel ze niet blij is met het vierstappenplan, accepteert de partij wel de gefaseerde terugkeer naar democratie. Nummer twee op de lijst, voormalig eilandraadslid en gedeputeerde Koos Sneek, hekelt de huidige situatie waarin er “bestuurlijk geen transparantie is en niemand weet wat er gebeurt en waarom”.

Deze verkiezingen zijn ook voor Nederland van cruciaal belang. De PLP voert nog steeds campagne om uiteindelijk een vorm van zelfbestuur te krijgen en keert zich tegen Nederland. Als de partij een meerderheid krijgt, zou dat een behoorlijke tegenvaller zijn voor Den Haag, dat letterlijk stevig aan de weg timmert met herstel van wegen en andere infrastructuur om te laten zien dat het van goede wil is. Mocht de PLP een meerderheid halen dan is dat toch een slag in het gezicht van Den Haag.

Regeringscommissaris Van Rij denkt daar anders over. “Na vandaag slaan de eilandsraad en de regeringscommissaris de handen ineen om intensief samen te gaan werken. We gaan een plan en tijdlijn maken. Hoe beter dat gaat, hoe sneller we naar stap twee kunnen, waar de eilandsraad weer een eigen bestuurscollege kan benoemen en ontslaan. De komende maanden zullen duidelijk maken hoever Sint-Eustatius werkelijk is in het proces van herstel van de democratie.”

Of de ruim 2000 kiesgerechtigden ook echt naar de stembus gaan, valt nog te bezien. Van Rij: “Verkiezingen onder covid-regime in Jamaica en het nabijgelegen Antigua hebben aangetoond dat tien procent minder mensen gaat stemmen. We hebben vanwege covid nu twee stembureaus ingericht om de mensen te spreiden, hopelijk leidt dat ook tot een betere opkomst. Willen mensen echt niet gaan stemmen, dan kan dat ook bij volmacht.”

Koos Sneek van de Democratische Partij denkt dat de opkomst weleens tegen kan vallen. “De mensen die vinden dat Nederland het goed doet, blijven misschien thuis. Het gaat immers goed. Wij richten ons op die mensen, wat lastig is vanwege COVID-19. Ik ben elke dag op straat, maar kan geen bijeenkomsten houden. Bovendien is er een avondklok. Gelukkig zijn wij beter aanwezig op sociale media dan de andere partijen. Dat is in ons voordeel.”

(NOS)