Armoede uitroeien kan niet zonder bossen

Het Global Forest Expert Panel zegt dat de wereldwijde inspanningen om armoede uit te roeien zinloos zijn, zolang er steeds meer bossen verdwijnen. Hun bevindingen werden deze week gepubliceerd in een rapport Bossen, bomen en de uitroeiing van armoede: mogelijkheden en beperkingen.

Een team van 21 wetenschappers heeft twee jaar lang de rol van bossen en bomen bij armoedebestrijding en de mogelijke uitroeiing van armoede bestudeerd, bijgestaan door meer dan 40 collega’s. Maar tegelijk sloeg COVID-19 toe en wordt er voor het eerst in 20 jaar verwacht dat extreme armoede (overleven met minder dan 1,60 euro per dag) weer zal toenemen.

Momenteel kampt de wereld immers met twee grote uitdagingen die een onevenredig grote impact hebben op de armste en meest kwetsbare bevolking: de huidige gezondheidscrisis en de klimaatverandering.

Volgens de Verenigde Naties zullen naar verwachting 71 miljoen mensen in 2020 opnieuw in extreme armoede terechtkomen. Dit is een grote bedreiging voor de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN (SDG’s), en dan met name voor SDG1: extreme armoede beëindigen tegen 2030.

“Hoewel we weten dat bossen en bomen kunnen helpen tegen klimaatverandering, uitbraken van zoönotische ziekten en armoede, worden ze nog steeds over het hoofd gezien in het mainstream beleidsdiscours”, zegt Daniel C. Miller, hoofdonderzoeker en voorzitter van de

International Union of Forest Research Organisations. “Een kwart van de wereldbevolking leeft in of nabij een bos”, zegt Miller. “Bomen dragen actief bij aan het welzijn van de mens, met name de meest kwetsbaren onder ons. Dit onderzoek hoopt meer aandacht te kunnen vestigen op het beschikbare wetenschappelijke bewijs over hoe bossen al hebben bijgedragen aan armoedebestrijding. Verder willen we die bevindingen vertalen zodat ze meer toegankelijk zijn voor beleidsmakers”, zegt hij.

Bossen zijn een essentiële bron van voedsel, brandstof en inkomsten uit ecotoerisme. Ze houden water vast in de ondergrond en dragen door hun opname van CO2 bij in de strijd tegen de klimaatverandering.

Het rapport stelt dat de armen op het platteland bossen nodig hebben om in hun levensonderhoud te voorzien en om een inkomen te genereren. Verder is het een belangrijke bevinding dat de voordelen van bossen het minste terecht komen bij de meest kwetsbare mensen.

“Ter illustratie. Bij grootschalige houtkap op inheems land of andere plekken waar gemarginaliseerde mensen wonen, is hout het meest waardevolle bosproduct. Die waarde wordt zelden gecompenseerd aan die mensen als de bossen verdwijnen”, zegt Miller. De onderzoekers willen met dit rapport beleidsmakers informeren over kwesties als rechtvaardig en duurzaam bosgebruik en -behoud. Samen met de resultaten van het onderzoek hebben ze ook een beleidsnota opgesteld. Dat document geeft een multidimensionale kijk op armoede en beoordeelt zowel de monetaire waarde van bossen en bomen als hun impact op het welzijn, de gezondheid en de veiligheid van de mens.

Voor enkele kleine eilanden in het oostelijke deel van het Caribisch Gebied, zoals Saint Lucia, zijn de bevindingen van het rapport een aanvulling op lopende armoedeprogramma’s die al inzetten op duurzame bosbouw. In 2016 lanceerde Saint Lucia (38 procent van het landoppervlak is daar bos) een tienjarig bosbeschermingsplan.

In een reactie zegt Alwin Dornelly, de oudste boswachter van het land, dat hun plan zijn tijd ver vooruit was, aangezien Saint Lucia goed aansluit bij enkele van de belangrijkste aanbevelingen van het nieuwe rapport. De onderzoekers maken duidelijk dat bossen en bomen geen wondermiddel zijn om armoede te bestrijden, maar wel essentieel binnen een globale oplossing. Met gezondheidsdeskundigen die meer pandemieën in de toekomst voorspellen als gevolg van aangetaste ecosystemen, en klimaatwetenschappers die waarschuwen voor intensere orkanen, stelt het rapport dat de uitdagende tijden vragen om hernieuwde aandacht voor armoedebestrijding. De auteurs zeggen dat het vermogen van bossen om een positieve invloed te hebben op de levens, de gezondheid en de bestaansmiddelen van mensen, centraal moet staan in de discussies over armoedebestrijding, met name op het platteland. (DeWereldMorgen)