Lipodermatosclerose: symptomen, oorzaken en behandeling

Lipodermatosclerose is een chronische ontsteking van het vetweefsel onder de huid, oftewel het onderhuidse vetweefsel. Pijn is vaak het eerste symptoom van lipodermatosclerose. Mensen met lipodermatosclerose hebben taps toelopende benen boven de enkels. De benen hebben dan de vorm van een omgekeerde champagnefles: het bovenste deel van het been dik, het onderste deel is smal en fibrotisch (toegenomen hoeveelheid bindweefsel). Bovendien kan er bruinrode pigmentatie en verharding op de onderbenen te zien zijn. De precieze oorzaak van lipodermatosclerose is anno 2020 niet bekend. Veneuze aandoeningen, zoals chronisch veneuze insufficiëntie, pulmonale veneuze hypertensie en (fors) overgewicht of obesitas, kunnen bijdragen aan het ontstaan van de ziekte. Lipodermatosclerose is een huidaandoening die de onderbenen treft. Hierbij ontstaat een ontsteking van de vetlaag onder de opperhuid van de onderbenen. Het is dus een ontsteking van het onderhuidse vet. Deze aandoening treft mensen met een veneuze insufficiëntie, wat duidt op het doorlopend tekortschieten van de aders. Dit ontstaat door oorzaken van binnen en buiten het eigen lichaam. Symptomen van lipodermatosclerose zijn onder meer verhoogde pigmentatie (verkleuring) en verharding van de huid; je huid voelt hard aan. Roodheid en zwelling kunnen ook optreden. Het vernauwde gebied kan lijken op een omgekeerde champagnefles in de manier waarop deze taps toeloopt langs het been. Dat wil zeggen van boven dik en het onderste deel smal en fibrotisch.

Lipodermatosclerose komt relatief vaak voor en treft met name mensen van middelbare leeftijd en ouderen. Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en wordt geassocieerd met immobiliteit (niet kunnen bewegen of onvoldoende bewegen) en een hoge body mass index of BMI (fors overgewicht of obesitas).

Pijn kan het eerste symptoom zijn dat je opmerkt. Daarna ontstaat er een versmalling van de benen boven de enkels en vormt er zich een strakke band die lijkt op een omgekeerde champagnefles: boven dik, onderste deel smal en fibrotisch. Voorts treden huidverkleuring en verharding op. Lipodermatosclerose kan gepaard gaan met slechte wondgenezing vanwege de chronische ontstekingstoestand en fibrose of bindweefselvorming wat een gevolg is van ontsteking en weefselschade. Veneuze ulcera of beenzweren (ulcus cruris venosum) komen ook vaak voor en zijn mogelijk moeilijk te behandelen.

De exacte oorzaak van lipodermatosclerose is anno 2020 nog onbekend. Veneuze ziekten zoals veneuze insufficiëntie, verhoogde bloeddruk in de aderen en flink overgewicht of obesitas kunnen een rol spelen bij de ontwikkeling van de aandoening. Verhoogde bloeddruk in de aderen, oftewel veneuze hypertensie, kan leiden tot diffusie of verplaatsing van stoffen, waaronder fibrine, uit de haarvaten. Fibrine is een bloedstollingseiwit in het bloedplasma dat een belangrijke rol speelt bij de normale wondgenezing en bloedstolling. Fibrotisch weefsel is vatbaarder voor zweervorming. Terugkerende zweren en het afsterven van vetweefsel (vetnecrose) worden geassocieerd met lipodermatosclerose. Bij het ontstaan van lipodermatosclerose spelen waarschijnlijke meerdere factoren tegelijkertijd een rol, zoals weefselhypoxie (waarbij weefsels in het lichaam onvoldoende zuurstof ontvangen en de cellen beginnen te sterven), lekkage van eiwitten in het interstitium of extracellulaire ruimte (de ruimte buiten de cellen van een weefsel) en activering van leukocyten (witte bloedcellen). (mens en gezondheid/ Foto: Huidziekten.nl)