Decubitus of doorligwonden: oorzaken van drukzweren

Decubitus (doorligwonden) is een aandoening die tot stand komt bij patiënten die een lange tijd in eenzelfde positie doorbrengen, bijvoorbeeld omwille van ziekte, verlamming of ouderdom. De ziekte ontstaat door wrijving of niet-opgeheven druk bij mensen die zich niet kunnen bewegen. De snel ontwikkelende doorligwonden verschijnen vervolgens op onder andere de stuit, de heupen of de hielen. Doorligwonden en zweren zijn behandelbaar, maar een te late behandeling leidt tot levensbedreigende complicaties. Dankzij enkele maatregelen zijn zowel patienten als medisch personeel in staat om het risico op het ontwikkelen van doorligwonden te verminderen. Decubitus komt tot stand door een minder goede bloeddoorstroming van de weefsels, veroorzaakt door druk-, wrijvings- en/of schuifkrachten op het weefsel tussen de opperhuid en het bot. De weefsels krijgen vervolgens onvoldoende zuurstof en sterven af.

Gezonde de pijn

personen voelen van aanhoudende druk, en zijn hiervan zelfs bewust tijdens de slaap om dan voortdurend te wisselen van positie. Mensen die echter niet in staat zijn om kleine bewegingen te maken, lopen het risico op drukzweren. Bijgevolg komen doorligwonden voornamelijk voor bij ouderen en bij immobiele, onbewuste of verlamde patienten. Ze zijn te wijten aan ischemie (zuurstoftekort) van de huid door aanhoudende druk over een benige prominentie, meestal de hiel en heiligbeen. Volgende risicofactoren zijn bekend: De klachten verschijnen voornamelijk aan de benige gebieden rond de achterkant van het hoofd, de enkels, de heupen, de hielen, de knieën, de oren, de schouderbladen en de stuit, maar zijn in principe aan alle lichaamsdelen mogelijk. De aangetaste delen krijgen eerst een donkerrode, en later een blauwe en zwarte kleur. Vervolgens vertoont zich een korst die afvalt, waarna een moeilijk te genezen zweer tot stand komt (slechte wondgenezing). De zweervorming ontstaat soms reeds erg snel, namelijk binnen één à drie uur nadat de huidverkleuring is opgetreden. In een latere fase geraakt deze zweer geïnfecteerd en komt pus uit de zweer. Een geïnfecteerde zweer heeft een lange hersteltijd nodig, en tevens verspreidt de infectie zich mogelijk naar andere plaatsen in het lichaam. Stadium II: Een pijnlijke open wonde of blaar met een verkleurde huid er omheen is typerend voor stadium II (met pijnlijke huiduitslag). Stadium III: In de derde fase van drukzweren verschijnt een kraterachtig uiterlijk door weefselbeschadiging onder het huidoppervlak. De peesbladen zijn niet aangetast in dit stadium.

Stadium IV: In het laatste stadium van decubitus zijn de huid en weefsels ernstig beschadigd. De spieren, botten, pezen en gewrichtskapsels zijn mogelijk zichtbaar. Stadium IV gaat mogelijk gepaard met een infectie.

De arts bevraagt verder de patiënt of zijn begeleider over de recente medische geschiedenis. Een arts diagnosticeert decubitus door middel van een visueel onderzoek, waarbij de arts de grootte en de vorm van de zweer controleert, alsook of vocht uit de zweer komt.

Minder ernstige decubitus geneest vaak binnen een paar weken met de juiste behandeling. De patiënt kan deze behandeling soms zelfs thuis voltooien. Een open wonde geneest meestal traag en slecht door de schade aan de huid en andere weefsels. Bij ernstige verwondingen is soms een operatie nodig. Volgende behandelingen zijn mogelijk bij decubitus: Decubituszweren zijn belastend voor patiënten en veroorzaken enorme kosten. Voorkomen is bijgevolg beter dan genezen. Omdat drukzweren vaak optreden in het ziekenhuis, krijgt het klinisch personeel training om risicopatiënten te identificeren. Patiënten vaak verplaatsen is de sleutel tot het voorkomen van drukplekken. Zelfs met uitstekende medische en verpleegkundige zorg zijn doorligwonden echter moeilijk volledig te voorkomen, vooral bij kwetsbare patiënten. Het voorkomen van decubitus vormt vaak een uitdaging. Enkele tips helpen voor het verminderen van de ontwikkeling van bedzweren: De meerderheid van pijnlijke drukplekken komt in het ziekenhuis voor. Zeventig procent verschijnt in de eerste twee weken van een ziekenhuisopname en in 70 procent betreft het orthopedische patiënten. Zweren in stadium II genezen binnen één tot zes weken, maar zweren die fase 3 of 4 bereiken, genezen vaak pas na enkele maanden of anders genezen ze niet (vooral bij patiënten met aanhoudende gezondheidsproblemen). Tachtig procent van de patiënten met diepe zweren waarbij het onderhuidse weefsel betrokken is, sterft in de eerste vier maanden. (Mens en gezondheid/Foto:

Huidziekten.nl)