Cutane amyloïdose: Abnormale afzettingen van eiwit in huid

Amyloïdose is een groep aandoeningen waarbij een afzetting van abnormale amyloïdeeiwitten in orgaansystemen terechtkomen. Bij cutane amyloïdose hopen de eiwitten zich op in de huid. De patiënt heeft drie mogelijke uitingsvormen van de huidziekte waardoor de locatie en aard van de huidletsels verschillend zijn. Knobbeltjes, jeuk en een donkere verkleuring van bepaalde huidgebieden zijn enkele mogelijke symptomen. Diverse zelfzorgmaatregelen en medicijnen verlichten de symptomen, al is wel een blijvende behandeling nodig.

Primaire systemische amyloïdose ontwikkelt zich door een onderliggende afwijking van de plasmacellen in het beenmerg of plasmacelkanker (multipel myeloom: ziekte van Kahler). Bij systemische amyloïdose is de huid aangetast in combinatie met vele andere orgaansystemen zoals het hart, de zenuwen, de nieren en de lever.

Secundaire systemische amyloïdose komt voor als een complicatie van een ernstige chronische infectie zoals tuberculose (bacteriële infectie met longproblemen), of een chronische ontstekingsaandoening zoals reumatoïde artritis (ontsteking van gewrichten en organen) of een inflammatoire darmaandoening (ontstekingsaandoening van de darm). Langdurige hemodialyse is soms geassocieerd met systemische amyloïdose. In zeldzame gevallen is deze vorm van amyloïdose geassocieerd met erfelijke aandoeningen.

Bij gelokaliseerde cutane amyloïdose wordt het amyloide-eiwit geproduceerd door de huidcellen en hoopt het amyloïde-eiwit zich alleen in de huid op. De ophoping gebeurt in de golfachtige uitsteeksels (dermale papillen) tussen de bovenste twee huidlagen (de dermis en de epidermis). Het amyloïde-eiwit hoopt zich soms ook op in een inwendig orgaan. Wanneer het amyloïde meer dan één orgaan of systeem aantast, is er sprake van systemische amyloïdose. De aandoening ontstaat door genetische mutaties in het OSMR- of IL31RA-gen. De huidaandoening is meestal niet erfelijk en ontstaat spontaan zonder familiare voorgeschiedenis.

Het belangrijkste kenmerk van de huidziekte is een abnormale kleur of textuur van bepaalde huidgebieden. Het uiterlijk bepaalt de drie vormen van de aandoening: lichen amyloïdose, maculaire amyloïdose en nodulaire amyloïdose.

Lichen amyloïdose is de meest voorkomende vorm van gelokaliseerd amyloïdose. Bij dit type zijn er verhoogde, aanhoudende, individuele zeer jeukende knobbels en groepen plaques. Meestal bevinden deze huidletsels zich op de voorkant van de benen of onderarmen. Deze gebieden zijn vaak gepigmenteerd (donkerder gekleurd).

Bij maculaire amyloïdose lijkt de huid niet verdikt en voelt deze ook niet dik aan. Wel is mogelijk een verhoogde pigmentatie aanwezig (donkerdere huidgebieden). Daarnaast ontstaat vaak jeuk op het getroffen gebied. Soms verdikt de huid wel, dan spreken artsen over ‘populaire amyloïdose’.

Nodulaire amyloïdose komt veel minder vaak voor. De biopsieresultaten zijn anders. De amyloïde-eiwitten die in de huid zijn afgezet, komen niet uit de huidcellen. Deze vorm ontwikkelt zich mogelijk naar systemisch amyloïdose. Een medische voorgeschiedenis en huidonderzoek zijn nodig voor het stellen van de diagnose van cutane amyloïdose. Ook is een huidbiopsie nodig om het amyloide-eiwit te testen en andere huidproblemen die lijken op cutane amyloïdose uit te sluiten.

(Mens en Gezondheid)