‘ตัดมดลูกผ่านกล้องแล้วจะทำาให้เป็นวัยทองหรือไม่?’

ในแต่ละปีมีผู้หญิงไทยไม่ต่ำ�กว่� 40,000-50,000 คน จะถูก ตัดมดลูกออกไป และ 80-90% ของผู้ป่วยมีอ�ยเฉุลี่ยระหว่�ง 40-59 ปี โรคที่เกิดขึ้นที่มดลูกหรือคว�มผิดปกติที่จำ�เป็นต้องตัดมดลูกมีอยู่ หล�ยส�เหตุ ปัจจุบันวิวัฒน�ก�รท�งก�รแพทย์ที่มีม�อย่�งต่อเนื่อง ช่วยให้ก�รตัดมดลูกนี้เป็นหัตถก�รที่มีคว�มปลอดภัยสูง คนไข้เจ็บ ตัวน้อยลง และมีระยะเวล�ฟ นื้ตัวเร็ว ส�ม�รถผ่�ต ดั มดลูกออกผ่�น ท�งรูเล็ก ๆ ขน�ด 1-2 เซนติเมตร ทำ�ให้แผลมีขน�ดเล็ก โดยไม่ ต้องเปิดแผลใหญ่ที่หน้�ทอ้ง ดังนั้นส�เหตุที่จะต้องทำ�ก�รผ่�ตดัมดลูก จ�กข้อบ่งชี้ท�งก�รแพทย์สำ�หรับก�รผ่�ต ดั มดลูก ได้แก่

1. คว�มผิดปกติชนิดไม่ร้�ยแรงภ�ยในอุ้งเชิงกร�น ได้แก่ เนื้อ งอกมดลูก ภ�วะเลือดออกผิดปกติท�งช่องคลอด มดลูกหย่อน ปวด ท้องน้อยเรื้อรังหรือก�รอักเสบในอุ้งเชิงกร�น โรคเยื่อบุโพรงมดลูก เจริญผิดที่ เป็นต้น

2. ภ�วะก่อนมะเร็งหรือมะเร็ง ได้แก่ ภ�วะก่อนมะเร็งของ ป�กมดลูก ภ�วะก่อนมะเร็งของเยื่อบุโพรงมดลูก มะเร็งป�กมดลูก มะเร็งมดลูก มะเร็งรังไข่ มะเร็งท่อนำ�ไข่ เป็นต้น

3. ภ�วะฉุกเฉิน ได้แก่ สตรีหลังคลอดบุตรมีภ�วะตกเลือด หลังคลอด รกเก�ะลึกเข้�กล้�มเนื้อมดลูก มดลูกแตก ก้อนหนอง ของรังไข่และอุ้งเชิงกร�นแตก ภ�วะเลือดออกท�งช่องคลอดที่ไม่ ตอบสนองกับย�

4. อื่น ๆ ได้แก่ ก�รผ่�ต ัด มดลูกและรังไข่ทั้ง 2 ข้�งเพื่อ ป้องกันก�รเป็นโรคมะเร็งในสตรีที่ตรวจพบส�ยพันธุกรรมผ่�เหล่� ของยีนมะเร็ง เป็นต้น วิธีการผ่าตัดมดลูกในปัจจุบันมีหลายวิธีได้แก่ 1. ก�รผ่�ต ดั มดลูกแบบเปิดแผลหน้�ทอ้ง 2. ก�รผ่�ต ดั มดลูกผ่�นท�งช่องคลอด 3. ก�รผ่�ต ัด มดลูกผ่�นกล้องโดยยังมีร�ยละเอียดปลีกย่อย ได้แก่ ก�รผ่�ตดัมดลูกผ่�นกล้องแบบอนุรักษ์ที่มีรอยแผลขน�ดเล็ก บริเวณหน้�ท อ้ง 3-4 แผล (Total laparoscopic hysterectomy) ก�รผ่�ต ัด มดลูกผ่�นกล้องแบบแผลเดียวบริเวณสะดือ (Laparoscopic single-site surgery; LESS) ก�รผ่�ต ดั มดลูกด้วยกล้อง ผ่�นท�งรูเปิดของร่�งก�ย ได้แก่ ช่องคลอด เป็นต้น (Natural orifice transluminal endoscopic surgery; NOTE) หรือก�รผ่�ต ดั ผ่�นกล้องแบบใช้แขนกลหรือหุ่นยนต์ (Robotic surgery) เป็นต้น ผ่าตัดมดลูกผ่านกล้องทำาอย่างไร

ก�รผ่�ตดัมดลูกผ่�นกล้อง (Total laparoscopic hysterectomy) ได้เริ่มพัฒน�ครั้งแรกตั้งแต่ปี 1989 และมีก�รพัฒน�เทคนิค วิธีก�รต่�ง ๆ รวมถึงเครื่องมือที่มีคว�มทันสมัย ใช้ง�นง่�ย ลดโอก�ส เกิดภ�วะแทรกซ้อนได้ดีขึ้น ทำ�ให้ก�รผ่�ตดในปัจจุบันมีคว�มั ปลอดภัยสูงขึ้น วิธีก�รผ่�ตัดจึงมีคว�มแตกต่�งกันต�มเทคนิคที่ทีม แพทย์ผู้รักษ�ใช้ โดยหลักก�รพื้นฐ�นทั่วไปจะเริ่มจ�กก�รจัดท่�นอน ผู้ป่วยที่เหม�ะสม หลังจ�กทำ�ก�รดมย�สลบและจัดเตรียมเครื่อง มือแล้ว

สำ�หรับก�รผ่�ต ัดผ่�นกล้องแบบอนุรักษ์ จะเริ่มจ�กก�รใส่ อุปกรณ์ ผ่�นผนังหน้�ทองและทำ�ให้เกิดลมในช่องท้องแล้วจึงจะ้ ทำ�ก�รผ่�ตัดด้วยเครื่องมือพิเศษต่อไป หรือในกรณีที่เป็นก�รผ่�ต ัด มดลูกด้วยกล้องผ่�นท�งรูเปิดของร่�งก�ย (Natural orifice transluminal endoscopic surgery; NOTE) ได้แก่ ช่องคลอด ทีม แพทย์จะใส่อุปกรณ์ทั้งหมดผ่�นท�งช่องคลอดและทำ�ก�รผ่�ต ดั โดยผู้ป่วยจะไม่มีแผลใด ๆ ท�งหน้�ท อ้งเลย

สำ�หรับก�รผ่�ต ดั โดยใช้หุ่นยนต์ (Robotic surgery) นั้นทีม แพทย์จะทำ�ก�รควบคุมเครื่องมือสำ�หรับก�รผ่�ต ัดผ่�นแผงควบคุม ทั้งหมด ข้อดีของการผ่าตัดมดลูกผ่านกล้อง

เนื่องด้วยปัจจุบันเทคโนโลยีท�งก�รแพทย์มีก�รพัฒน�อย่�ง รวดเร็ว ก�รผ่�ต ดัผ่�นกล้องก็เช่นกันทำ�ให้ได้ผลลัพธ์ในก�รผ่�ต ดัที่ ดีขึ้น ได้แก่ แผลเล็กลงหรือบ�งวิธีไม่มีแผล อ�ก�รปวดภ�ยหลังก�ร ผ่�ต ดัน้อยลง โอก�สก�รติดเชื้อลดลง ก�รเสียเลือดลดลง โอก�สได้ รับเลือดจ�กก�รผ่�ต ดัลดลง ระยะเวล�พ กัฟื้นในรพ. สั้นลง กลับไป ใช้ชีวิตประจำ�ว นัได้ต�มปกติเร็วขึ้น ตัดมดลูกแล้วจะทำาให้เป็นวัยทอง?

ก�รเข้�ส ู่วั ยทองนั้นจะเกิดจ�กก�รที่รังไข่หยุดทำ�ง�นหรือได้ รับก�รผ่�ตดัรังไข่ออกไป หรือได้รับย�กดก�รทำ�ง�นของรังไข่ จะทำ�ให้ ร่�งก�ยไม่มีฮอร์โมนเพศหญิงที่ผลิตจ�กรังไข่ ก็จะทำ�ให้สตรีท่�นนั้น เข้�สวัู่ยทอง หรือวัยหลังหมดระดู สำ�หรับก�รผ่�ต ดั มดลูกนั้น ไม่ว่� จะเป็นก�รผ่�ต ัด แบบเปิดหน้�ท ้องหรือก�รผ่�ต ัดผ่�นกล้อง ห�ก เป็นก�รผ่�ตัดรังไข่ออกไปด้วยทั้งสองข้�งก็จะทำ�ให้สตรีท่�นนั้นเข้� สวัู่ยทองทันที แต่ห�กได้รับก�รผ่�ตดัรังไข่บ�งส่วนหรือเพียงหนึ่งข้�ง หรือไม่ได้ตัดรังไข่ออกไปพร้อมก�รผ่�ตดัมดลูก รังไข่ที่ยังเหลืออยู่ใน ร่�งก�ยก็จะยังคงทำ�ก�รผลิตฮอร์โมนเพศได้ต�มอ�ยขุองรังไข่นั้นต�ม ธรรมช�ติ จะเข้�สวัู่ยทองก็ต่อเมื่อถึงวัยที่รังไข่หยุดทำ�ง�นเอง ดังนั้น สำ�หรับผู้ที่ผ่�ต ัด มดลูกในวัยที่รังไข่ยังทำ�ง�นได้อยู่ก็จะไม่เข้�สู่วัย ทองในทันที

ข้อมูลจาก แพทย์หญิงสุขุมาลย์ สว่างวารี สูตินรีแพทย์และ แพทย์เชี่ยวชาญด้านมะเร็งนรีเวช (Gynecologic Oncologist) โรงพยาบาลพญาไท 1 / http://www.phyathai.com