‘ตอนภู่เกิดท่านผู้หญิงมา เยี่ยม พอเห็นภู่ท่านก็ร้อง เฮ้ย! ทำไมหน้าเป็นเด็ก ฝรั่ง ผมก็สีอ่อน ตาก็ดู เป็นสีฟ้าๆ ด้วย’
ดิฉันพาไปทานไอศกรีมที่มอสโก ขึ้นชื่อ มากนะคะ Maxim’s ร้านอาหารที่ปารีส ที่ขึ้นชื่อว่าแพงที่สุดในโลกยังสั่งไปขาย ครั้งแรกที่ภู่ได้ลิ้มรสไอศกรีมรัสเซียก็ ติดใจ ทีนี้ร้องกินทั้งวันเลย” ตลอดเวลา คุณภู่นั่งฟังมารดาตาใสแจ๋วอย่างจำช่วง ชวี ติ ในวยั 11 เดอื นถงึ 3 ขวบไมไ่ ด้
“พอภู่อายุ 5 ขวบ คุณประชาก็ถูก ส่งไปเป็นกงสุลใหญ่ที่ฮ่องกง ก็พากัน ไปด้วยกันอีก อยู่มาวันหนึ่งเกิดดินถล่ม เพราะฝนตกที่ฮ่องกง 7 วัน 7 คืน ดิน ไหลพาตึกล้มทับกันเป็นแถบๆ วัน ที่ดินถล่ม ดิฉันต้องไปทานเลี้ยงกับ คุณประชา พอกลับบ้านเจอรถตำรวจ เต็มไปหมด ตึกที่ติดกับเราหายไปทั้ง ตึกเลย เราเข้าบ้านไม่ได้ก็ต้องไปเข้า ทางมหาวิทยาลัยฮ่องกง ปีนเขาเข้าไป แล้วบ้านเราดันขึ้นไปอยู่บนเพนต์เฮาส์ ก็ต้องขึ้นกระได 21 ชั้นขึ้นไป โชคดีว่า คนเลี้ยงและพ่อครัวเก่าแก่ที่พาไปด้วย เอาภู่เข้านอนก่อน ไม่งั้นจะเห็นภาพตึก ล้มทับกันเป็นโดมิโน ระหว่างที่ตึกล้ม จะเห็นมือคนทะลุออกมาจากหน้าต่าง เสียงกรีดร้องดังให้ลั่นระงม
“ทีนี้ตำรวจสั่งให้ออกจากตึก กลัว ดินถล่มอีก ภรรยานายแบงก์ที่อยู่ตึก เดียว กันเรียกกุลีมาหามเอาของออก ไป ดิฉันก็ขอด้วย ทุกคนก็แบกสมบัติ บ้ากันลงมา มีทั้งแผ่นหยกแกะสลัก และอื่นๆ พวกสื่อก็รอถ่ายรูป เป็นเรื่อง ตลกไปว่าพวกนี้บ้าสมบัติ ใส่หมวก นิรภัยกับเสื้อนอนลงมาจากตึกกัน คน มองว่าชีวิตนักการทูตสุขสบาย แต่เรามี เรื่องลำบากกันมาตลอดนะคะ”
ในความลำบากก็ได้ความน่ารักของ ลูกชายหล่อเลี้ยงหัวใจแม่ คุณสุมณี หันมองลูกชายด้วยสายตาของแม่ที่ เห็นลูกเปน็ เดก็ อยวู่ นั ยงั คำ่ “คณุ แมด่ ฉิ นั (คณุ หญงิ สุภัทรา จงเจริญ) เป็นลูกสาว คนเดียว ดิฉันก็เป็นลูกสาวคนเดียว ภู่ก็ เป็นลูกคนเดียวอีก” คุณสุมณีนึกแล้วก็ เหน็ ขำทค่ี รอบครวั ของเธอประวตั ศิ าสตร์ ซำ้ รอยมา 3 ชว่ั อายคุ น “จรงิ ๆ แลว้ ดฉิ นั กับคุณประชาอยากได้ลูกสาว ตอนภู่ เกิดพอพื้นดิฉันถามพยาบาลว่าผู้หญิง หรือผู้ชาย พอบอก ‘ชาย’ ดิฉันร้อง ‘ว้า!’ (หัวเราะ) แล้วสลบต่อ ภู่เขาก็รู้ค่ะ
“ตอนเด็กๆ ภู่น่ารัก รูปหล่อด้วย ตอนที่ดิฉันจะหมั้น จอมพล ถนอมกับ ทา่ นผหู้ ญงิ จงกล กติ ตขิ จรมาเปน็ เถา้ แก่ ฝ่ายคุณประชา พระองค์เจ้าธานีนิวัต ทรงเป็นเถ้าแก่ฝ่ายหญิง ตอนภู่เกิด ท่านผู้หญิงเลยมาเยี่ยม พอเห็นภู่ท่าน ก็ร้องเฮ้ย! ทำไมหน้าเป็นเด็กฝรั่ง ผมก็ สอี อ่ น ตากด็ เู ปน็ สฟี า้ ๆ ดว้ ย คณุ ประชา ชกั จะหนั มามองหนา้ แปลกๆ เลา่ แลว้ ก”็
หัวเราะอย่างอารมณ์ดีที่ได้หวนนึกถึง ชวี ติ เมอ่ื ครง้ั กระโนน้
‘แต่งงานกับพ่อเธอ ฉันว่ามันก็ดี’
ชีวิตครอบครัวนักการทูตดูพูนสุข ที่ได้อยู่ต่างแดน ไคโร ฮ่องกง นิวยอร์ก เจนีวา ปารีส แต่ละที่คือสวรรค์ของนัก เดินทาง แต่สำหรับหัวอกแม่แล้วถูกแค่ ครึ่งเดียว อีกครึ่งถูกหักไปเพราะหลาย ครั้งที่แม่ลูกต้องแยกกันอยู่คนละทวีป ซึ่งสมัยเมื่อ 40 ปีก่อนไม่มีสไกป์ ไลน์ หรือเฟสบุ๊กให้ติดต่อกันได้ง่ายๆ
ครั้งแรกที่แม่ลูกแยกกันอยู่เป็นช่วง
หลังเหตุดินถล่มที่ฮ่องกง คุณสุมณี ส่งลูกชายคนเดียวกลับไปอยู่ในอ้อมอก คุณตาคุณยายที่เมืองไทยและไปเรียน ที่โรงเรียนนานาชาติร่วมฤดี “ภู่ไม่เคย เรียนโรงเรียนไทยเลย ดิฉันกลัวเขา จะไม่ได้ภาษาไทยก็เลยเชิญครูให้เอา หนังสือเรียนชั้น ป.4 มาให้ภู่เรียนพิเศษ ตามหลักสูตรโรงเรียนไทย” การจัดการ ของมารดามีส่วนช่วยให้คุณภู่ได้เป็น ผู้แทนราษฎรในอีกหลายสิบปีถัดมา
“โชคดีที่ให้เขาเรียนพิเศษตอนนั้น ไม่อย่างนั้นเป็น สส.ไม่ได้นะคะ ไม่จบ ป.4” คุณแม่สายตายาวกล่าว
เมื่อบิดาต้องย้ายไปเป็นทูตยูเอ็น ที่นิวยอร์ก ลูกชายจึงคืนสู่มือแม่อีกหน หนึ่งแต่ไม่นานก็ห่างกันไปอีก เมื่อคุณ สุมณีต้องติดตามสามีไปประจำการยัง ประเทศต่างๆ ในยุโรป ขณะที่คุณภู่ปัก หลักเรียนหนังสือที่นิวยอร์กตั้งแต่อายุ 12 ปีจนถึงวันจบปริญญาโท เท่ากับเขา ใช้ชีวิตไกลบ้านเกือบ 20 ปี แต่นิวยอร์ก ซึ่งไม่เคยหลับใหลไม่ทำให้หนุ่มไทย ต้องเหงา
ในวยั 18 ปี คณุ ภรู่ ว่ มหนุ้ กบั เพอ่ื นสนทิ สมัยเรียนชื่อ Michael Raviol ขาย ‘น้ำหอมสุนัข’ ซึ่ง Les Pooches
เราไม่ได้โดนหล่อหลอมว่าต้องร่ำรวยถึงระดับไหน เราถูกเลี้ยงมาให้สะสมประสบการณ์ แต่เงินก็ สำคัญนะครับ เพียงแต่ว่าถ้าเราทำแต่งานเพื่อเงิน เราจะไม่มีเวลามีประสบการณ์กับชีวิตเลย
“ทุกวันนี้เวลาผมเห็นข่าวเด็กรุ่นใหม่อย่าง Greta Thunberg หรือวัยรุ่นที่ประท้วงเรื่องสีผิวใน อเมริกา เราเป็นผู้ใหญ่มองแล้วก็รู้สึกว่าเป็นเรื่อง ที่ดี เพราะมันคือประสบการณ์ของเขา ถ้าเล่าให้ ลูกหลานฟังว่า เมื่อปี 2020 ฉันทำโปรเจกต์สำเร็จ ได้โบนัสจำนวนเท่านี้ กับเล่าว่าฉันไปต่อสู้เรื่อง ความยุติธรรมในสังคม ลองคิดดูว่าลูกหลานฟัง แล้วจะคิดว่าเรื่องไหนที่มีคุณค่า”
‘คุณแม่ไม่ยอมให้ผมกินอาหารขวด’
บ้านมณีมณฑ์ชาเคยคลาคล่ำไปด้วยงานเลี้ยง รับรองแขกบ้านแขกเมือง ช่วงไหนชุกหน่อยต้องจัด เลี้ยงกันวันละ 4 ครั้ง แต่ในยามโควิดเข้ามาเยือน บ้านมณีมณฑ์ชากลับแปลกตาไป งานแอนทีก สูงค่ายังวางตั้งอวดความประณีต ณ ตำแหน่งเดิม ที่นายหญิงของบ้านจัดวางด้วยตนเอง หากที่เพิ่ม มาและหนาตามากคือพืชพรรณนานาในแปลงหลัง บ้านของบ้านในซอยหลังสวน “ใครอยากกินต้น อะไรก็มาตัดเอาไป ขอให้มีตะไกรมาคนละอัน” นายหญิงของบ้านทอดสะพานสีเขียวมาให้
“ตั้งแต่เด็กๆ ผมไม่เคยทานอาหารขวดสำเร็จรูป คุณแม่แบ่งเวลาทำอาหารให้ผมทุกมื้อ ท่านกลัวว่า อาหารสำเรจ็ จะไมส่ ะอาด กลวั จะไดก้ นิ อาหารทไ่ี มไ่ ด้ ทำใหส้ ขุ ภาพดี คณุ แมเ่ ปน็ คนแนะนำใหผ้ มรจู้ กั อาหาร ออรแ์ กนกิ ตง้ั แตผ่ มอยนู่ วิ ยอรก์ กเ็ ทา่ กบั 30 - 40 ปี กอ่ นนนู้ เลย เรายงั เดก็ กไ็ มเ่ ขา้ ใจวา่ นม่ี นั อาหารอะไร เหมน็ เขยี ว หนา้ ตาเหมอื นอาหารนก สว่ นคณุ พอ่ พดู ว่า ‘อะไรเนี่ยเธอ เอาอะไรมาให้กิน’ พอโตมานี่สิ โอ้โฮ คุณแม่เราล้ำมาก” คุณภู่เล่าวีรกรรมด้าน อาหารของมารดาอยา่ งปลม้ื ๆ
“เมื่อ 10 ปีก่อนผมเริ่มเห็นว่าคุณพ่อเสีย เพราะมะเร็ง ญาติๆ ก็เสียเพราะมะเร็ง ตอนนั้นผม เป็นนักการเมืองก็ไปงานศพเยอะ เวลาถามว่าเสีย เพราะอะไรก็มักได้รับคำตอบว่า ‘มะเร็ง’ ถ้าเราใช้ ชีวิตแบบเดิมคงจะลำบาก ผมเลยหันไปกินมังสวิรัติ เวลาไปตรวจสุขภาพ หมอดูค่าเลือดแล้วทักทุกที เลยว่า คุณกินมังใช่ไหม สองปีกว่าๆ ที่ผ่านมาผม เปลี่ยนไปทานวีแกนซึ่งช่วยแก้ปัญหาเรื่องโลกร้อน ได้ด้วย วีแกนไม่กินผลิตภัณฑ์นมเพราะการทำ ปศุสัตว์ปล่อยมีเทนสูงมากซึ่งเป็นแก๊สเรือนกระจก ที่ร้ายแรงกว่าคาร์บอนเป็นสิบๆ เท่า แต่นี่คือทาง เลือกของแต่ละคนนะครับ” ผู้ชายสายเขียวกล่าว “แต่ก่อนคุณแม่แนะนำอาหารสุขภาพให้ผม ตอนนี้ ผมแนะนำวีแกนให้คุณแม่ ท่านเปลี่ยนมาทาน วีแกนเต็มตัวแล้วครับ”
เดิมคุณสุมณีใส่ใจโภชนาการมากอยู่แล้ว แต่ เมื่อล้มป่วยรุนแรง 2 ครั้ง ทั้งผ่าตัดเปลี่ยนเส้น เลือดหัวใจ 4 เส้นและเป็นมะเร็งปีกมดลูก เธอจึง บอกศาลากับเนื้อสัตว์ เนย นม แล้วหันมาผูกมิตร กับพืชผักทุกชนิด “ที่เรากินวีแกนกันก็ถูกต้องแล้ว เพราะวันหนึ่งเราต้องกลับไปอยู่กับธรรมชาติ ดูช้าง ม้าวัวควายเดินไปในป่ามันก็เล็มนั่นเล็มนี่เข้าปาก ตอนนี้ถ้าคนถูกปล่อยเข้าป่านี่ตายลูกเดียว ไม่รู้เลย
ว่าพืชชนิดไหนกินได้ไม่ได้นะคะ”
อยากอยู่ใกล้ชิดธรรมชาติก็น่าย้ายไปอยู่ต่าง จังหวัด คุณสุมณีบอกว่านี่คือฝันที่เธอคิดมานาน แต่ ปัดตกไปในวันที่ได้เผชิญหน้ากับ ‘ธรรมชาติ’ ที่ไม่ใช่ ต้นไม้ สายลม แสงแดด แต่คือการเกิดดับ “ที่เราไปซื้อ ที่ต่างจังหวัด ที่ภูเขา ที่อะไรต่างๆ มันไปอยู่จริงไม่ได้ ถึงเวลาไม่สบายก็แย่เลย ไกลหมอ ไกลโรงพยาบาล ดิฉันย้ายลงไปนอนชั้นล่างที่เป็นออฟฟิศ ทำลิฟต์ พิเศษเอาไว้ รอหวอมาก็ลงลิฟต์แค่ชั้นเดียว เพราะถ้า อยู่ชั้นบนๆ กว่าจะเข้าลิฟต์ กว่าลิฟต์จะถึงชั้นล่าง ก็พอดีตายก่อนนะคะ” เธอนึกภาพวิกฤติชีวิตแล้วก็ หัวเราะ
ตั้งแต่ก่อนโควิดสองคนแม่ลูกเตรียมตั้งป้อมรับมือ ปญั หาสขุ ภาพและวกิ ฤตโิ ลกรอ้ นแบบเตม็ อตั รา “ผมคดิ ว่าโควิดสอนเราได้มากว่าระบบเศรษฐกิจที่เราพยายาม เตบิ โต สรา้ งยอดขายใหเ้ พม่ิ ขน้ึ ทกุ ไตรมาส ทำกำไรเพม่ิ ขึ้นเรื่อยๆ สุดท้ายแล้วมันไม่มีความหมายอะไรเลยเมื่อ เกิดวิกฤติ และเรื่องแบบนี้จะเกิดมากขึ้นเรื่อยๆ เพราะ เรายังไม่ได้แก้ไขปัญหาสิ่งแวดล้อม พอโควิดผ่านไป เดี๋ยวก็มีเชื้อและโรคใหม่ๆ เกิดขึ้นมา อย่ากลัวว่า หน้ากากจะไม่ได้ใช้ครับ” คุณภู่ยิ้มในเรื่องที่ยิ้มไม่ ออก
“เราจะอยู่ยังไงในโลกที่มันร้อนขึ้นเรื่อยๆ เราก็ต้อง จัดลำดับความสำคัญของชีวิตใหม่ สำหรับผมเรื่อง
สุขภาพของครอบครัวต้องมาก่อน ต่อให้รอบตัวมีสิ่ง สวยงามมากแค่ไหน แต่ถ้าเราไม่มีชีวิตอยู่ก็ไม่มีค่า”
นอกเหนือจากจัดเตรียมน้ำ อากาศ และอาหารที่ สะอาดให้ครอบครัวแล้ว เวลาอีก 50% คุณภู่เตรียม หาแหล่งรายได้ใหม่ให้กับครอบครัว “ผมเรียนคุณแม่ ว่าธุรกิจที่เราทำอยู่ใกล้จะหมดยุคของมัน อย่าง อสังหาริมทรัพย์ก็ต้องพบเจอการเปลี่ยนแปลง การใช้ พื้นที่ผมคิดว่าคงใช้น้อยลง ทุกวันนี้มีเครื่องพิมพ์สาม มิติที่ผลิตได้ทุกอย่างจากพื้นที่นิดเดียว แค่ 1 ตาราง เมตรก็ทำโรงงานได้แล้ว ผมคิดว่าคุณแม่ยังแข็งแรงอยู่ และคงจะมีชีวิตอยู่อีกไปนาน เราก็ต้องดูว่าในอนาคต ว่าเราจะทำอะไรที่เราจะอยู่ได้ ก็เลยลองลงทุน
เรื่องเทคโนโลยีครับ เพราะมันคือสิ่งที่จะเข้ามาเปลี่ยน ทุกอย่างแบบหนักมาก”
คุณภู่ที่เป็นคนจัดการให้คุณแม่ได้เป็น Angel ของ เทคสตาร์ทอัพเล่าให้ฟังว่า “บริษัทที่เราไปลงทุนเป็น บริษัทแรกในโลกที่ทำ AGI ซึ่งเป็นเจเนอเรชั่นใหม่ของ เอไอ ชื่อบริษัท Mind AI อยู่ที่โซล เกาหลีใต้ Chief Scientist ของเราเคยเป็นนักวิจัยอยู่ที่ Carnegie Mellon University เขาวิจัยเรื่องเอไอ มา 12 ปีและบริษัท Mind AI ก็ได้รับรางวัลจากรัฐบาลเกาหลีใต้มากมาย ส่วน ซีอีโอบริษัทเป็นลูกชายของอดีตประธานซัมซุงครับ”
คุณสุมณีไม่ได้เปรี้ยวแค่การแต่งตัว แต่ความคิดยัง เฉี่ยวล้ำมากจากคำพูดที่ไม่คิดว่าจะได้ยินจากคนวัย 84 ปี “ดิฉันผ่านสงครามโลกครั้งที่ 2 มาแล้ว ตอนนี้ มาเจอสงครามโควิด ซึ่งเป็นสงครามโลกครั้งที่ 3 ก็ เลยอยากจะทันสมัยหน่อยค่ะ ภู่เอาเรื่องเอไอมาบอก ก็พยายามทำความเข้าใจ”
‘คุณแม่มีอะไรมาเซอร์ไพรส์ผมเรื่อย’
บ้านกว้างขวางและมีมุมให้เลือกนั่งนับไม่ถ้วน แต่ สองแม่ลูกกลับชอบไปนั่งพูดคุย กระทั่งรับประทาน อาหารกันในห้องนอนคุณแม่ “มันเป็นห้องส่วนตัว จริงๆ ห้องรับแขกก็เอาไว้รับแขกข้างนอกน่ะครับ” ลูกชายติดห้องแม่กล่าว
ทำให้มารดาเปลี่ยนมากินวีแกนเพื่อสุขภาพและ ลงทุนในเอไอต่อสู้กับการ Disruption ครั้งใหญ่ของโลก แล้ว คุณภู่ดูจะพอใจที่เห็นมารดามีงานให้ทำล้นมือ ยิ่งกว่าสมัยคุณแม่ยังสาวเสียอีก “ผมพยายามจะช่วย งานคุณแม่ไม่มาก (ยิ้ม) เพราะอยากให้คุณแม่แอ็กทีฟ ถ้าผู้ใหญ่ยังทำงานแอ็กทีฟอยู่ก็จะแข็งแรง ผมเห็นมา เยอะนะครับ ยิ่งตอนเป็น สส. ผมเห็นคนในชุมชนมา เยอะ ใครที่ไม่มีหน้าที่ความรับผิดชอบอะไรจะเฉาเร็ว มาก บางคนที่เกษียณหรืออยู่เฉยๆ ผมเจอวันนี้ยัง แข็งแรงมีชีวิตชีวา แต่อีก 3 เดือนถัดมาเจอหน้าอีกที เหมือนคนละคน เฉาไปเลย
“ทกุ วนั นค้ี ณุ แมก่ เ็ ลยยงั ทำงานเหมอื นเดมิ ” ลกู ชาย สรุปความ “ท่านยังลงมาดูแลออฟฟิศ ได้ใช้สมอง ได้ คิดตัดสินใจ บางทีท่านก็มีหงุดหงิดบ้างเวลามีเรื่องไม่ ได้ดั่งใจ แต่ผมบอกว่าดีแล้ว ปัญหาทำให้อายุยืนขึ้น เลือดหมุนเวียน พลังชีพวิ่ง ท่านก็หัวเราะ ลูกบ้านอื่น มักจะพูดว่าพ่อแม่อายุมากแล้ว อยากให้วางมือ นั่น คือคิดผิดมาก คนเราต้องแอ็กทีฟครับ ยิ่งถ้าใครรู้สึก หมดคุณค่าจะหมดพลังชีวิตไปเลย แต่คุณแม่ยังมีคน
มาพบ ไดท้ ำงาน มงี านอดเิ รก ไปเตน้ รำ
“เวลามองคุณแม่ ท่านมีอะไรมาเซอร์ไพรส์ผมเรื่อย คุณแม่เป็นสายครีเอทีฟ เป็นศิลปิน ตอนเด็กๆ ผมไม่ เข้าใจ ทำไมคุณแม่จุกจิกจัง แต่เรื่องรายละเอียดนี่ แหละคือสิ่งสำคัญ ผมเลยชื่นชมกับความเป็นคุณแม่ มาก อีกเรื่องที่รู้สึกขอบคุณมากคือ ตอนผมอายุ 10 ขวบ คุณแม่มาชักชวนให้ผมเรียนเทควันโด ‘เธอต้องมี ศิลปะป้องกันตัวเพราะไม่ใช่ทุกคนเป็นคนดี’ ผมก็ไป เรียนจนได้สายดำในรุ่นเด็กอายุต่ำกว่า 15 ปี ซึ่งก็ได้ ใช้จริงๆ เด็กมันเกเรครับ ยิ่งเห็นหน้าผมเป็นเอเชีย ด้วยก็ยิ่งต้องโดน เขาเข้ามาจะทำร้าย ก็ตามชื่อครับ ศิลปะป้องกันตัว เราก็ป้องกันตัว ไม่ใช่ว่าอยู่ๆ เราไป เตะก้านคอใคร ทุกวันนี้ผมเห็นญาติๆ ที่มีลูก ยังบอก เลยว่านี่ไม่คิดจะให้ลูกเรียนศิลปะป้องกันตัวกันบ้าง หรือ ยุคนี้น่ากลัวยิ่งกว่ายุคฉันอีก”
มีอะไรที่ยังหวงและห่วงเรื่องครอบครัวอยู่บ้างไหม
“ตอนนี้เป็นห่วงสุขภาพภู่ที่สุด นี่คือห่วงเดียวใน ชีวิตนี่ยังห่วงอยู่ อย่างอื่นดิฉันไม่ห่วงแล้วค่ะ”