SAKLI HAZİNE: UŞAK
HIDDEN TREASURE
“Yolda olma” hâlinden mutluluk duyan gezgin ruhlu insanlardansanız, yeni ve farklı rotalarsa aradığınız, Ege ile İç Anadolu’nun eşiği olan Uşak’ı keşfetmeye ne dersiniz?
HIDDEN TREASURE: UŞAK
If you are one of those wandering souls who like being on the road and seeking new and interesting routes, then what about exploring Uşak, situated on the threshold of the Aegean and Central Anatolia?
“Yolda olma” hâlinden mutluluk duyan gezgin ruhlu insanlardansanız, yeni ve farklı rotalarsa aradığınız, Ege ile İç Anadolu’nun eşiği olan Uşak’ı keşfetmeye ne dersiniz? If you are one of those wandering souls who like being on the road and seeking new and interesting routes, then what about exploring Uşak, situated on the threshold of the Aegean and Central Anatolia?
Tarihi ve doğasıyla keşfedilmeyi bekleyen
Uşak’a varmak üzereyiz. Fotoğrafçı arkadaşlarımla birlikte şehre adımımızı attığımız andan itibaren Anadolu insanının sıcaklığı eşlik ediyor bize. “Uşak’ta nereleri gezmeliyim?” sorusuna verilen cevaplarda hep ilk sırayı alan Arkeoloji Müzesi’ne yöneliyoruz. Tarihin çeşitli dönemlerine ait çok zengin bir arşive sahip müzede dikkatleri en çok Karun Hazinesi çekiyor. “Karun kadar zengin olmak” sözünde adı geçen Lidya kralı Karun’un hazinesi Güre köyü civarındaki tümülüslerden 1960’lı yıllarda çıkarılmış ve ne yazık ki yurt dışına kaçırılmış. Ait olduğu topraklara uzun uğraşlar sonucunda geri getirilen, aralarında daha önce iki kez çalınarak yurt dışına kaçırılmış Kanatlı Denizatı Broşu’nun da bulunduğu
432 parçalık hazine, parayı bularak belki de dünya tarihini değiştiren Lidyalıların zenginliğini gözler önüne seriyor. Gördüklerimizden gözlerimiz kamaşmış hâlde müzeden ayrılıp bir sonraki hedefimiz için yola çıkıyoruz. ABD’deki Büyük Kanyon’dan sonra dünyanın en büyük kanyonu unvanına sahip Ulubey Kanyonu’na varıyoruz.
Şehir merkezine yaklaşık 30 kilometre uzaklıktaki kanyonun en çok ilgi gören yeri 2015 yılında ziyarete açılan ve sunduğu manzara ile ziyaretçilerine büyük heyecanlar yaşatan cam teras. Üzerinde gezen insanların korkuyla birbirlerine sarılışlarını izlemek ise en az We are about to arrive at Uşak, whose history and nature are waiting to be explored. From the first moment my photographer friends and I set foot in the city, the warmth of the Anatolian folk accompanies us. We head towards the Archeology Museum, which ranks at the top of the answers to the question “Which places must be visited in Uşak?” The museum houses a rich archive spanning various historical eras while what attracts the most attention is the “Treasure of Karun.” The treasures of the Lydian King, who gave his name to the idiom “Being as rich as Karun,” were excavated in the tumulus near the village of Güre in the 1960s, but unfortunately were smuggled abroad. The treasure consisting of 432 pieces was brought back to the country after long efforts and includes the famous Golden Hippocampus Brooch stolen and smuggled abroad twice. The treasure lays forth the richness of the Lydians, who might have changed the course of history by inventing money.
Dazzled by what we have seen, leaving the museum, we set
kanyonu izlemek kadar ilginç. Teras etrafındaki tesislerde çayımızı yudumlarken artık Blaundus antik kentini ziyaret etmenin vakti geldi diye düşünüyoruz.
Ulubey, tarihî ve kültürel değerleri ile önemli bir ilçe. İlçe merkezine 12 kilometre uzaklıktaki Blaundus antik kenti de bu değerlerden biri. İngiltere’nin Wiltshire bölgesindeki dünyaca ünlü Stonehenge’i andıran Blaundus antik kentinin kapısından girer girmez Büyük İskender’in atının nal seslerini duyar gibi oluyoruz. Antik kent, etrafındaki derin vadilerle bir yarımadayı andırıyor ve bugün de ayakta duran kapısı ile insanda doğal bir kale izlenimi uyandırıyor. Blaundus’un gündüzü ayrı, gecesi ayrı güzel. Sanki yıldızlardan bir elbise giymiş antik kent, etrafında koyunlarını otlatan çobanların fener ışıkları ile birlikte ziyaretçilerini âdeta büyülüyor.
Gece Blaundus’un güzelliklerini arkamızda bırakıp bir başka güzelliğe, Clandras Köprüsü’ne doğru ilerliyoruz. Gün doğumuna birkaç saat kala ulaştığımız köprü bizi tıpkı Blaundus’ta olduğu gibi, yıldızlardan bir elbiseyle karşılıyor.
Şekil itibarıyla Osmanlı köprülerini andıran ve etrafındaki hidroelektrik tesislerinin ışıkları ile aydınlanan köprü iki ucu sabit bir kayaya bindirilerek Frigler döneminde yapılmış. Köprünün yanına yapılan hidroelektrik santralinden dökülen suyun oluşturduğu 17 metrelik şelale ise ayrı bir seyir keyfi sunuyor. Banaz Çayı üzerine kurulan köprünün çevresi güzel havalarda Uşaklılar tarafından mesire alanı olarak kullanılıyor.
Günün ilk ışıklarını out for our next stop. Deemed to be the greatest canyon after the Grand Canyon in the U.S., Ulubey Canyon is our next stop. Almost 30 kilometers from the city center, the place that receives the most interest in the canyon is the glass terrace that was constructed in 2015 and leads to great excitement by presenting a magnificent scenery. Watching the people embracing one another in fear as they stroll across the glass terrace is as interesting as seeing the canyon. As we sip our tea in the facilities around the terrace, we decide that it is now time to visit Blaundus.
Ulubey is an important borough by virtue of its historical and cultural values. Twelve kilometers from the district center, the ancient city of Blaundus is among Ulubey’s attractions. Entering through the gates of the ancient city of Blaundus, which resembles the world-renowned Stonehenge in Wiltshire, England, you veritably hear the sound of Alexander the Great’s legions’ gallop.
The ancient city looks like a peninsula with the deep valleys surrounding it while the extant gate leaves the impression of being a natural castle. Blaundus is beautiful both during the day and night. Wearing an attire of stars at nighttime, the ancient city enchants its visitors with the light seeping from the flashlights of the shepherds grazing their herds.
As the night falls, leaving behind the beauty of Blaundus we head towards another landmark, the Clandras Bridge. We get to the bridge a few hours before dawn, and it greets us just like Blaundus -enrobed in stars.
Lit up with the lights of the hydroelectric power plants, the bridge was built in the times of the Phrygians over two fixed rocks on either side and resembles the Ottoman bridges in shape. The 17-meter waterfall
karşıladığımız Clandras Köprüsü’nü geride bırakıp şehir merkezine giderken bir yandan “Uşak’ta yapılması gerekenler” listemize göz atıyor, bir yandan da öğle yemeğinde ne yiyeceğimize karar vermeye çalışıyoruz. Bizim gibi yöresel yemeklere meraklı olanları Uşak tarhanası, keşkek, mercimek ve bulgur ile yapılan alacatene, çok lezzetli bir börek olan döndürme, hamurdan yapılan demir tatlısı ile mutlu edecek lezzetler arasından seçim yapmamız gerekiyor.
Yüzlerce yıllık miras
Uşak’ın tadı damağımızda kalan lezzetlerinden kopmak zor olsa da sofradan kalkmamız gerekiyor artık. Dünyanın birçok saygın müzesinde örnekleri sergilenen Uşak halısının nasıl yapıldığını görmeden buradan ayrılmak olmaz doğrusu. Lidyalılar ve Frigler zamanında halı dokuma sanatının Anadolu’daki ilk örneklerinin verildiği Uşak, 15’inci yüzyılda Osmanlı halıcılığının merkezi olmuş ve yapılan ticari anlaşmalar sayesinde Osmanlı döneminde dünyaya açılmış. Uşak halısının hikâyesini öğrenmek için, şehir merkezinde kurulan Dokur Evi’ni ziyaret ediyoruz öncelikle. Uşak halısı örneklerinin ve üretim aşamalarının sergilendiği Dokur Evi’nde Uşaklı kadınlar tezgâhlarda halı dokuyorlar. Uşak’ın bir başka değeri olan Eşme kilimini görmek için Eşme’ye hareket ediyoruz. Eşmeli kadınların Eşme Belediyesi’nin desteği ile belediye ek binasının içine kurdukları atölyede dokudukları kilimler Uşak’ın neden Osmanlı halıcılığının merkezi olduğunu anlamamızı sağlıyor.
Uşak’ta babasına, annesine, kardeşine, komşusuna ve
that is formed by the waters falling from the hydroelectric power plant right beside the bridge presents a whole different spectacle. When the weather is good, the surroundings of the bridge built over Banaz brook are used as a picnic area by the inhabitants of Uşak.
Leaving behind Clandras Bridge, which we greeted with the first light of day, heading back to the city center, we take a look at our list of “What to do in Uşak” and decide on where to go next -and also what to have for lunch. We have to make a decision from among the local dishes that would all delight gourmands like alacatene made with the tarhana of Uşak, keşkek, mercimek and bulgur, a delicious borek called “döndürme,” and demir dessert.
Even though it is not easy to say goodbye to the delights of Uşak, the taste of which linger in our mouths, we need to leave the table. We cannot leave the town without seeing how the Uşak carpet, the samples of which are on display in many reputable museums around the world, are made. Uşak, where the first examples of carpet weaving in Anatolia were produced during the times of the Lydians and the Phrygians, was the center of Ottoman carpet weaving in the 15th century and which by dint of commercial agreements became globalized. To learn the story of the Uşak carpet, we first visit the “Dokur Evi” founded downtown. In Dokur Evi, where samples and the production phases of the Uşak carpet are on display, the women of Uşak weave carpets on the looms. In order to see another cultural treasure of Uşak, the “Eşme Rug,” we head to Eşme. The rugs woven by the women of Eşme in the workshop they have set up with the support of the Eşme Municipality in its outbuilding, lead you to understand why Uşak was the center of Ottoman carpet weaving: throughout history, all
sevdiceğine sözü olan herkes kilim, halı dokumuş tarih boyunca. Dönüş yolunda gördüğümüz tarlaların çoğuna tütün ekilmiş. Ne de olsa şehir Türkiye’nin sayılı tütün üretim merkezlerinden biri. Yanı başına varıp durduğumuz tarlada yedi sekiz işçi hep beraber tütün topluyor. Bizi görünce birbirlerine takılarak gülüşüyorlar. Selam verip aldıktan, kendimizi tanıttıktan sonra gülüşlerine biz de katılıyoruz. Birlikte yürüyoruz bir süre… Toplanan tütünler tahta kalıpların üstüne özenle diziliyor, daha sonra çoğunlukla işçilerin evlerinin etrafında bulunan seralarda kurumaya bırakılıyor. Toprakta yürümek çok keyifli olsa da işçilerle vedalaşıp yolumuza devam ediyoruz. Cirit izleyeceğiz çünkü daha…
Cirit oynanacak yere varınca, Uşak’ta bu ata sporuna ilginin ne denli büyük olduğunu hemen anlıyoruz. Gördüğümüz yoğunluk, yerli halkın cirit sevdasını açıklıyor. Kadınlar, çocuklar, köylüler, kentliler neredeyse tüm Uşak cirit izlemeye gelmiş. Ata sporunun bu kadar sevildiği Uşak’ı temsil eden takımlar, Türkiye çapındaki cirit turnuvalarında önemli dereceler elde ederek şehrin halkını da yöneticilerini de sevindirmiş. Galibin kutlandığı, mağlubun teselli edildiği oyunun ardından izleyicilerle birlikte yavaş yavaş alandan ayrılarak Uşak’la vedalaşıyoruz. Şimdiden, kısa ama keyifli Uşak gezimizin tekrarı için planlar yaparak hem de… those who had something to say to their father, mother, siblings, neighbors, or beloved have woven symbols of their intentions into the carpets and rugs.
Most of the fields around the road we pass on our way back are planted with tobacco. After all, the city is one of the numerous centers of tobacco production in Turkey. We stop our car in front of a field where seven to eight workers collect tobacco and laugh, teasing each other. When we greet them and introduce ourselves, we start to join in the laughter and stroll alongside them. The tobacco that is picked is meticulously laid out flat on wooden frames and then left to dry in the greenhouses around their homes. Even though it is enjoyable to thread the earth, we bid them farewell and continue on our way to make it in time for the javelin competition.
When we arrive at the grounds that will host the javelin competition, it is not that difficult to understand why this ancestral sport receives a lot of interest in Uşak. The crowds suffice to explain the love the residents of Uşak have for the javelin. Women, children, villagers, town-dwellers, nearly all in Uşak have come to watch the competition. Representing Uşak, where this ancestral sport is so loved, the teams have made both the officials and the folk of the town happy by ranking high in the javelin competitions all across Turkey. Following the competition, in which the spectators congratulate the winners and console the losers, we slowly leave the grounds alongside the crowd and bid goodbye to Uşak. Following this short but enjoyable trip, we have already started to plan our next visit to this beautiful city.