Aziz Nesin ve Marko Paşa
Aziz Nesin’i anmadan 1940’ların edebiyat dünyası eksik kalır. 1995’te ölümünün ardından Zeynep Oral, “Örnek İnsan, Örnek Aydın” başlıkla yazısında
Aziz Nesin’i şöyle anlatmıştı: “100’ü aşkın kitap, öykü, deneme, anı, roman, oyun, şiir… Çevrildiği diller 34… Sayısız ödül… 200 takma ad… Yaklaşık 250 kez yargılanmak… Toplam
5,5 yıl hapis… Toplam 36 çocuk… Gerisi insan onurunu sonuna dek savunma, insanlara onurlu bir yaşam benimsetme çabası. Gerisi bol kavga, bol coşku, bol sevgi, yine bol kavga...”
1946’da Sabahattin Ali ile birlikte “Marko Paşa” mizah gazetesini çıkaran Aziz Nesin, dergide dönemin politikacılarını sözünü esirgemeden eleştirmiş, tüm baskı ve defalarca kapatılmanın getirdiği zor koşullara karşın hedeflediği satış rakamlarına ulaşmayı başarmıştı. Ancak davalar ve suçlamalar dergi yazarlarına oldukça zor dönemler yaşatmıştır. 1946’dan itibaren yazdığı “Toros Canavarı”,
“Deliler Boşandı”, “Fil Hamdi”, “Ah Biz Eşekler” gibi öyküleri, “Şimdiki Çocuklar Harika”, “Tatlı Betüş”, ”Yaşar Ne Yaşar Ne Yaşamaz” gibi romanların yanı sıra şiirler, tiyatro oyunları hatta çizgi romanlar kaleme aldı. Ve bu yapıtlarıyla Altın Palmiye, Altın Kirpi, Krokodil Birincilik Ödülü, Lotus Asya-Afrika Yazarlar
Birliği Ödülü, Tolstoy Altın Ödülü, CPJ Uluslararası Basın Özgürlük Ödülü gibi yerli ve yabancı kuruluşlardan pek çok ödül kazandı. 1993’te Pir Sultan Abdal Kültür ve Sanat Etkinlikleri’ne katılmak üzere Sivas’a giden Aziz Nesin’in kaldığı Madımak Oteli, 2 Temmuz’da fanatik dincilerce ateşe verildi. Nesin, 33 kişinin yanarak can verdiği Sivas Katliamı’ndan kıl payı kurtuldu. Hep izlendi, birçok kez tutuklandı, yargılandı, sürgüne gönderildi, hapis yattı… Hep çok çalıştı. Kendi deyimiyle “Boyu kadar kitap yazdı.” 1972’de kimsesiz çocukları okutmak için Nesin Vakfı’nı kurdu, kitaplarının tüm gelirlerini vakfa bağışladı. 1995’te öldüğünde, vasiyeti gereği hiçbir tören yapılmaksızın ve yeri belli olmayacak şekilde bu vakfın bahçesine gömüldü.