SAVAŞA TANIKLIK ETMEK

Çeyrek asrı geride bıraktığım gazetecilik yıllarımın büyük bölümü, tarihi olaylara tanıklık etmiş insanları kaydetmekle geçti. 1958 Üsküdar vapuru faciasından kurtulanlar, Kore Savaşı gazileri, Atatürk’ü görenler ve cenazesine katılanlar… Her birinin anlattıkları, tarih kitaplarında bulamayacağımız ayrıntıları içerir, çok önemli bir boşluğu doldurur. İkinci Dünya Savaşı özel sayımızı hazırlarken, bize o karanlık yılları anlatacak bir yaşayan tarih arayışındaydık. Savaş dönemini anlatacak kişi, ömründe bir asrı devirmiş biri olmalıydı…

Emekli Kıdemli Albay Cevat Yenidünya, 24 Nisan 1918 doğumlu. İkinci Dünya Savaşı başladığında 21 yaşındaydı ve Harbiye’deydi. 1941-B mezunlarından ve Refah faciasından sonra İngiltere’ye uçuş eğitimine gönderilen pilot adayı teğmenlerden. Savaş döneminde yaşadıklarını çok sıradan olaylarmış gibi anlatıyor. Günümüzde özellikle gençler arasında “Ülkenin tarihinin en kötü dönemine denk geldik” serzenişi pek yaygın. Cevat Bey’in yaşadıklarını dinleyince biraz anlamsız kalıyor. İç Anadolu’da doğmuş, hayatında deniz görmemiş 23 yaşında bir genç, İngiltere’ye gitmek için yola çıkıyor. Üstelik henüz bir yıl önce okul arkadaşları aynı yolda batırılan Refah gemisinde can vermiş ya da mucize eseri kurtulmuşken… Trenle Adana, Halep ve İskenderiye’ye, oradan gemiyle Güney Afrika’ya, ardından okyanusu boydan boya aşarak Britanya’ya tam 66 gün. Bu yolu kuş uçuşu yapsanız dile kolay 20 bin kilometre tutuyor. 15 aylık eğitimi boyunca uçağı düşen ya da düşürülen bazı arkadaşlarının şehit oluşuna tanıklık ediyor. İngilizlerin meşhur “Spitfire” uçaklarını, memlekete dönüşünde Almanların “haşin ve süratli” diye tanımladığı Focke-Wulf 190’larını uçuruyor. Savaşın 106 yaşındaki tanığının hatıralarını kaydettik.

Alman uçakları, 1940-41 yılları boyunca Britanya’yı bombaladı. Çocuklar, küçük çocuğu olan anneler, engelliler ya kasabalara ya da denizaşırı ülkelere gönderildi. Kalanlarsa bombardıman altında yeraltına sığındı. Günce Akpamuk, savaş yıllarında Londra’daki günlük hayatı yazdı.

İkinci Dünya Savaşı, “Partizanlar” tarafından yürütülen son derece yaygın mücadelelere sahne oldu. M. Tanju Akad, Yugoslavya’dan Yunanistan’a Alman işgaline karşı başlatılan direnişi Atlas Tarih için kaleme aldı.

Atlas Tarih’in 14 yıllık arşivinde, İkinci Dünya Savaşı’nın önemli muharebeleri sıklıkla yer aldı. Bu yazılardan bazılarını özel sayımız için tekrar derledik ve tasarladık.

Atlas Tarih, 20. yüzyılın en karanlık yıllarını sizlere hatırlatıyor…