TEI, yılı 200 milyon dolarlık ihracatla kapatmayı hedefliyor
Genel Müdür Akın Duman, teknolojik yatırımlarla gelişen TEI’nın artık uçak motoru ana üreticisi olma yolunda ilerlediğini söyledi. Firmanın bu alandaki çalışmalarını sürdürdüğünü kaydeden Duman, yılı 300 milyon dolar ciro ve 200 milyon dolarlık ihracat ile kapatmayı planladıklarını ifade etti. Duman, gelirlerinin büyük bölümünün ihracat kaynaklı olduğunu söyledi
Tusaş Motor Sanayi (TEI) kuruluştaki hedefini büyüterek, uçak motoru ana üreticisi olmayı amaçlıyor. Bu hedef doğrultusunda çalışmalarını sürdüren TEI, bugün 300 milyon dolarlık cirosu ve 200 milyon dolarlık ihracatı ile sadece Eskişehir’in değil Türkiye’nin de önemli sanayi kuruluşları arasındaki yerini pekiştiriyor.
TEI’nin Türk Hava Kuvvetleri envanterine girecek F-16 uçağı ve bu uçağa güç veren F110 motorunun Türk savunma sanayine kazandıracağı yüksek teknolojiler kapsamında stratejik bir iş modeli olarak kurulduğunu hatırlatan Genel Müdür Akın Duman, kurulduğu günden bu yana teknolojik yatırımlarla gelişen şirketin artık ana motor üreticisi olma yolunda ilerlediğini anlattı. “TEI’nin oluşum amacı; uçak motorlarının ve diğer gaz türbinli motorların Ar-Ge, tasarım, üretim, bakım, onarım, revizyon, modifikasyon ve modernizasyonu konularında Türkiye’de modern bir uçak motor endüstrisinin kurulması, işletilmesi ve idamesidir” diyen Duman, TEI’nin kuruluşunda bu yana uçak ve helikopter motorlarına yönelik olarak askeri ve ticari alanda yürütülen ulusal ve uluslararası projelerle havacılık alanında kendini kanıtladığını belirtti. Duman, “TEI, sürekli geliştirdiği teknolojik altyapı, üretim, motor montaj, test, bakım, onarım, revizyon ve tasarım kabiliyetleri, müşteri beklentilerini aşan hizmet kapasitesi ve kalite uygulamalarıyla uçak motoru ana üreticisi olma hedefine sağlam adımlarla ilerlemektedir” diye konuştu. Yıllık 300 milyon dolar cirosu ile Türkiye’nin önde gelen ihracatçıları arasında yer aldıklarını söyleyen ve 2011 yılında 174 milyon dolar ihracat yaptıklarını belirten Duman, TEI’nin 2012 yılı sonunda ihracatının 200 milyon doların üzerinde olacağını açıkladı. Duman, sözlerini şöyle sürdürdü: “Gelirimizin büyük bir bölümü ihracattan oluşuyor. İleri teknoloji gerektiren bir alanda ülkemizin en büyük ihracatçıları arasındayız. Türkiye’nin 500 büyük sanayi kuruluşu arasında üretimden satışlarda 246’ncı, ihracatta ise 68’inci sıradayız. Bugüne kadar yapılan toplam yatırım 208 milyon dolar mertebesinde. Dünya havacılık pazarından daha fazla iş payı alarak, ülkemizin teknolojik altyapısını güçlendirmek, ülkemizdeki yan sanayi ağını genişletmek ve yeni istihdam olanakları yaratmak üzere yan sanayi faaliyetlerine son yıllarda ivme kazandırdık. Bugün yan sanayi kullanımı yüzde 26 düzeyindedir. 300 kişilik çalışan sayısını özellikle son yıllardaki büyümeye paralel olarak bin 500’lere çıkardık. Yan sanayi kullanımı da dikkate alındığında Eskişehir ve çevresinde binlerce kişiye istihdam sağlamaktayız.”
Şirketin ana faaliyet alanlarının “parça ve modül üretimi”, “motor montaj ve test”, “bakım onarım ve revizyon”, “servisler”, “motor tasarımı ve ürün geliştirme” olduğunu anlatan Duman, “TEI bugün 38 farklı tipteki askeri ve ticari motor programı için 700’e yakın farklı parçanın üretimini yaparak, dünyanın önde gelen ana motor üreticilerine dönen parça mükemmeliyet merkezi olarak hizmet veriyor” ifadelerini kullandı.
Ana motor üreticisi olmayı hedefliyor
TEI’nin son yıllarda parça üretim faaliyetlerini daha da geliştirerek ana motor üreticisi olma yolunda yeni teknolojik kabiliyetler kazandığını söyleyen Duman, uçak motorları kompresör rotor üretim teknolojisinin edinimi için GE ile anlaşma yaparak önemli bir projeye daha imza atıldığını belirtti. Duman, “Böylece dünyada sadece belirli motor üreticilerinde bulunan uçak motorları kompresör modülü blisk ve spool üretimi teknolojisi ülkemize transfer edilmiştir” dedi.
Müşteri ihtiyaçlarının ve beklentilerinin karşılanabilmesi yönünde; hava kuvvetleri envanterindeki F110, J79, J85, CT7 ve T700 askeri motorlar ve bölge ülkelerindeki ticari motorlar için deneyimli teknik temsilcileri vasıtasıyla her türlü teknik ve lojistik desteği sağladıklarını da ifade eden Duman, “Uçak motoru ana üreticisi olma vizyonu doğrultusunda yatırım çalışmaları, bu yıl ve takip eden yıllarda özellikle Ar-Ge başta olmak üzere devam edecektir. TEI cirosunun yaklaşık yüzde 7’sini Ar-Ge harcamalarına ayırmaktadır. Bu oran önümüzdeki yıllarda %10’lara çıkacaktır” dedi.
Yeni nesil askeri nakliye uçağına üretim yapıyor
Avrupa ülkelerinde kullanılmakta olan C130 ve C160 askeri nakliye uçaklarının yerini alacak A400M Askeri Nakliye Uçağının TP400 Motor Projesi’nde İspanya firması ITP ile Risk ve Gelir Ortağı olduklarını söyleyen Duman, TP400 motorunun ön yatak bölümü ve egzos modülünün TEI mühendisleri tarafından tasarlanarak TEI tesislerinde üretildiğini belirtti. Hali hazırda motorun test uçuşlarının devam ettiğini ve 2013 yılı içinde testlerin tamamlanarak ilk uçağın teslimatının gerçekleştirilmesinin planlandığını belirten Duman, “TEI gerçekleştirdiği projelerle birlikte turbojet ve turboprop motorlara ilişkin bilgi ve deneyimlerini önemli ölçüde artırmış durumdadır. Bu projelerden kazanılan birikimi kullanarak ülkemizin ihtiyaçları doğrultusunda kendi özgün motoru olan TP38 turboprop motorunu en son teknoloji ile geliştirmiş ve kendi tesislerinde, Türkiye’deki diğer teknolojik olanakları da kullanarak üretmiştir” dedi.
TAI tarafından geliştirilmekte olan Özgün ANKA Platformu için Motor Modifikasyon ve Geliştirme Projesini de sürdürdüklerine işaret eden Duman, “Bütün bu projelerin yanı sıra ana motor üreticisi olma hedefine altyapı oluşturmak üzere çeşitli Ar-Ge projeleri de yürütülmektedir. İnsansız Hava Araçlarında kullanılacak gerek gaz türbinli gerekse pistonlu motorlar üzerinde çalışmalar devam etmektedir. TEI’nin hedefi Türkiye’nin motor şirketi olarak daha büyük gaz türbinli motorların da tasarım ve üretimini ülkemizde gerçekleştirmektir. Bu amaçla Hafif Genel Maksat Helikopteri motorunun tasarım çalışmalarına başlanmıştır. TEI’nin hedefi Türkiye’nin Genel Maksat Helikopterine Türkiye’nin motorunu takmaktır. Bu motor aynı zamanda küçük eğitim uçaklarında ve büyük İnsansız Hava Araçlarında da kullanılabilecek özelliklere sahip olacaktır” diye konuştu.