FAİZİ TETİKLEYEN FAKTÖRLER
KREDİ ve mevduat faizlerindeki yükseliş ivmesi sürerken, haziran itibarıyla faizler 9.5 yılın zirvesini gördü.
Aa’nın TCMB verilerinden derlediği bilgiye göre kredi ve mevduat faizlerinde son iki yıldan bu yana yükseliş trendi devam ederken, özellikle Merkez Bankasının mayıs ve haziran ayındaki faiz artışları da kredi ve mevduat faizlerine yansıdı.
2017 yıl sonunda yüzde 19.5 düzeyinde bulunan ortalama ihtiyaç kredi faiz oranı haziran ayının ikinci haftası itibarıyla yaklaşık 470 baz puanlık artışla yüzde 24.26’ya ulaştı. İhtiyaç kredi faiz oranı hazirandaki yüzde 24.26’lık değerle ocak 2009’dan bu yana gördüğü en yüksek seviyesine çıktı.
Bankaların en fazla kullandırım yaptığı ticari kredi faiz oranı da bu dönemde yaklaşık 510 baz puanlık artışla yüzde 17.65’ten yüzde 22.74’e yükseldi. Böylece ticari kredi faiz oranı 9.5 yılın zirvesini gördü.
Son altı aylık dönemde kredi türlerinde en fazla artış taşıt kredilerinde yaşandı. Geçen yıl sonunda yüzde 13.95 seviyesinde bulunan ortalama taşıt kredi faiz oranı, haziran ayının ortasında 840 baz puan artış göstererek yüzde 22.37’e ulaştı. Taşıt kredi faiz oranı ocak 2009’dan bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
MEVDUATA DA YÜKSEK FAİZ
Sektöründe kredi/mevduat oranının yüzde 120’leri aşması, yurt dışı fon maliyetinin yükselmesi gibi faktörler bankaları fon toplama yarışına girmesine neden oldu. Türk bankacılık sektörünün sendikasyon kredilerini yenileme oranı yüzde 110’u üzerine çıktı. Yurt içinde de enflasyonun çift hanede olması ve döviz kurundaki yüksek seviye tasarruf sahiplerini
Q Küresel piyasalarda ticaret savaşlarına ilişkin riskler ve ABD Merkez Bankasının (Fed) faiz artışları
Q Enflasyonun yüzde 10’un üzerinde kalması ve döviz kurlarındaki sert hareketler
Q Merkez Bankasının (TCMB) mayıs aynıda arka arkaya yaptığı artırımlarla borç verme faizini 17.75’e yükseltmesi.
Q Dünyada emtia fiyatlarındaki artış eğilimi
mevduata daha yüksek faiz talep etmeye yöneltti.
Bankalar fon kullandırımı için hem yurt dışından hem de yurt içinden kaynak temini konusunda yoğun çalışma içinde bulunuyor. Yurt içinde özellikle bazı küçük ve orta ölçekli bankalar, fon bulma konusunda mevduat yarışına girdiği görülüyor. Hoş geldin faizi, bazı meslek gruplarına özel mevduat oranları gibi kampanyalarla tasarruf sahiplerine yüksek mevduat faizi veriliyor.
Geçen yıl sonunda 1 ve 3 ay vadeli mevduata uygulanan ağırlıklı ortalama faiz oranı sırasıyla yüzde 11.22 ve yüzde 13.85 seviyesinde bulunuyordu. Son 6 aylık dönemde mevduat faiz oranları 1 ay vadeli mevduatta 300 baz puan artarak 14.25’e yükseldi. Aynı dönemde 3 ay vadeli mevduat da 255 baz puanlık artışla yüzde 16.40’a ulaştı.
Fon bulma yarışı nedeniyle sektörde mevduat faizlerinin bazı bankalarda yüzde 19’a yaklaştığı görülüyor. (İstanbul/aa)