Gazeteciler haberi Twitter’dan takip ediyor
MEDYA Araştırmaları Derneği, (MEDAR) Guardian Foundation iş birliği ve Norveç Sosyal Bilimler Derneği desteğiyle şubat-mayıs 2018 döneminde 306 gazeteciyle görüşülerek hayata geçirilen “Gazetecilerin Yurttaş Haberciliği Algısı ve Tutumu Araştırması”nın sonuçları açıklandı. Araştırmaya İstanbul, Ankara, İzmir, Diyarbakır, Adana, Antalya’dan editör, muhabir ve yönetsel rollerde bulunan ulusal ve yerel yayın mecralarından 306 kişi ile görüşüldü. Toplam 306 görüşmenin 207’si ulusal basın çalışanları ile gerçekleştirilirken; 94’ü yerel medya çalışanı ve 5’i de diğer olarak rapora yansıdı. Araştırmaya katılan gazetecilerin görevleri ise şöyle: “92 editör, 109 muhabir, 29 yazı işleri müdürü, 76 yönetsel roller.” Araştırmada 171 görüşme ile en fazla görüşme yapılan il İstanbul oldu. Ankara’da 43 görüşme yapılırken; İzmir’de 31, Adana-antalya’da 31ve Diyarbakır’da 30 görüşme gerçekleştirildi. Araştırma kapsamında görüşmelerden 24’ü ajans, 42’si televizyon, 166’sı gazete, 52’si haber portalı ve 22’si diğer kuruluşlar ile yapıldı.
Dokuz8haber’in haberine göre, gazetecilerden referanslı olarak alınan listeler ve medya kuruluşlarına yapılan ziyaretler ile sağlandığının belirtildiği raporda araştırmaya katılanların yüzde 63’ünün erkek, yüzde 33’ünün ise kadın olduğu bilgisi paylaşıldı. Araştırmaya katılımın yaşlara göre dağılımı ise şu şekilde gerçekleşti: 25 yaş altı: yüzde 8.5, 26-35 yaş arası: yüzde 35.6, 36-45 yaş arası: yüzde 34.0, 46 ve üstü: yüzde 21.9
Yüzde 68.3 oranında lisans mezunun katıldığı araştırmadaki katılımcıların yüzde 20.6’sı lise mezunu iken yüzde 11.1’i ise master ya da doktora mezunu olarak rapora yansıdı. Araştırmaya katılanların yüzde 92.8’i aktif olarak medyada çalışırken; yüzde 5.2’si yarı zamanlı/serbest zamanlı çalıştığını, yüzde 2.0’si ise işsiz gazeteci olduğunu belirtti. Raporda, “Ne Kadar Zamandır Medya Sektöründesiniz?” sorusuna yanıt verenlerin ortalama medya sektörü deneyimi 13.1 yıl olarak paylaşıldı.
Görüşülen kişilere “Hangi kadroda çalışıyorsunuz?” diye yöneltilen sorulara gelen cevaplarda yüzde 62.7 oranında 212 kadrosuz, yüzde 20.3 güvencesiz ve yüzde 17.0 İş Kanunu’na bağlı cevapları alındı.
ANA AKIM ALTERNATİF MEDYA KARŞILAŞTIRMASI
Ana akım ve alternatif medya çalışanlarının profillerinin karşılaştırıldığı araştırmada, ana akım medyada 36 yaşın altında olanların oranı yüzde 33, çalışan kadınların oranı yüzde 30, OHAL koşullarından etkilenenlerin oranı yüzde 20, meslek örgütüne üye olmayanların oranı yüzde 42, yurttaş haberciliğini hiç duymamış olanların oranı yüzde 33 ve meslekten elde ettikleri kazançtan memnun olmayanların oranı yüzde 38 olarak gerçekleşti. Alternatif medyada ise, 36 yaşın altında olanların oranı yüzde 75, çalışan kadınların oranı yüzde 42, OHAL koşullarından etkilenenlerin oranı yüzde 50, meslek örgütüne üye olmayanların oranı yüzde 29, yurttaş haberciliğini hiç duymamış olanların oranı yüzde 10 ve meslekten elde ettikleri kazançtan memnun olmayanların oranı yüzde 50 olarak verilere yansıdı.
EN ÇOK TWİTTER KULLANILIYOR
Araştırmaya katılanların yüzde 89.5’i internette sürekli çevrimiçi olduğunu söylerken, yüzde 92.2 oranında kişi ise internete akıllı telefon ile bağlandığını belirtti. Katılımcıların sahip olduğu sosyal medya mecralarının oranları ise şöyle: Twitter: yüzde 90.8, Facebook: yüzde 87.6, Instagram: yüzde 73.5 Youtube: yüzde15.4
Sosyal medya kullanım amacı verileri de şu şekilde araştırmaya yansıdı: Haber/bilgi takibi ve paylaşımı: yüzde 93.1 Kendi oluşturduğum içerikleri paylaşmak: 59.5 Sosyal çevrem ve yakınlarımla haberleşmek: yüzde 17.6 araştırma yapmak. yüzde 13.4 aktivizm. Yüzde 11.8 İnternet üzerindeki sosyal gruplara katılmak: yüzde 9.8 önde gelen kişileri, ünlüleri takip etmek: yüzde 5.6
Fiilen haber üreten 201 katılımcının baz alındığı “Haber toplama sürecinde kullanılan uygulamalar” başlıklı araştırma bölümündeki veriler şöyle: Twitter: Yüzde 84.1 Facebook: Yüzde 31.8 Instagram: Yüzde 9 Periscope: Yüzde1 Youtube: Yüzde 3
Haber toplama sürecinde en çok kullanılan mesajlaşma uygulamalarında ise Whatsapp yüzde 94.5 ile birinci olurken onu yüzde 16.9 ile Telegram, yüzde 16.4 ile Facebook Messenger, yüzde 13.9 ile de Twitter DM takip etti.
OHAL’DEN ETKİLENMEYENLER
Araştırmaya katılan katılımcılar, “OHAL koşulları sosyal medya kullanımınızı etkiledi mi?” sorusuna yüzde 59.5 “hayır” ve yüzde 40.5 “evet” yanıtını verirken; “Sosyal Medya paylaşımlarınız yüzünden resmi veya gayriresmi baskı gördünüz mü?” sorusuna ise yüzde 73.9 “hayır” ve yüzde 26.1 “evet” cevabını verdi. Katılımcılardan, yüzde 70.3’ü yurttaş haberciliği kavramını bildiğini belirtirken, yurttaş haber kavramını ilk olarak 2013 ve sonrasında duyduklarını ifade etti.
KATILANLARIN YURTTAŞ HABERCİLİĞİNE BAKIŞI
“Yurttaş haberciliğinden söz edildiğinde aklınıza ne geliyor?” sorusuna yüzde 45.6 ile çoğunluk “yurttaşın haber yapması” derken; “Yurttaş haberciliğini en iyi tanımlayan ifade” için ise yüzde 51.6’lık çoğunluk “gönüllü habercilik” dedi.
Yurttaş haberciliği kavramının 2016-2018 karşılaştırmasına yer verilen araştırmada, 2016’da “gönüllü habercilik” tanımı yüzde 66.0 iken; 2018’de yüzde 51.6 olarak gerçekleştiği görülüyor. “Hak odaklı habercilik” kavramı 2016’da yüzde 54.0 iken; 2018’de yüzde 47.0 olarak gerçekleşti. “Aktivizm odaklı habercilik” kavramı 2016’da yüzde 51.0 iken; 2018’de yüzde 38.6 oldu. (MEDYA SERVİSİ)