Yaptırımların gölgesinde İran’daki protesto gösterileri
Trump, selefi Barack Obama tarafından 2015 yılında İngiltere, Almanya, Fransa, Rusya ve Çin ile birlikte İran’la imzalanan nükleer anlaşmadan ABD’YI 8 Mayıs’ta çekmişti. Anlaşmanın diğer imzacıları ise Abd’nin bu tek taraflı adımına karşı çıkmıştı.
TÜRKİYE’Yİ NEDEN İLGİLENDİRİYOR?
İran’ın ihracat ortakları arasında Türkiye yüzde 11.1 ile dördüncü sırada yer alıyor.
Türkiye ve İran arasındaki ticaret hacmi 2017 yılında 10.7 milyar dolar civarında gerçekleşti. Türkiye, İran’dan büyük çoğunluğu petrol-doğal gaz alımı olmak üzere 7.5 milyar dolarlık ithalat yaptı. Ayrıca altın, çelik profil, lif levha ve otomotiv yan sanayi ürünleri ağırlıklı olmak üzere 3.2 milyarlık ihracat gerçekleştirdi.
Bu nedenle asıl olarak kasım ayında başlayacak ikinci yaptırım paketinin Türkiye’yi etkilemesi bekleniyor. Öte yandan temmuz ayında açıklamalar yapan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Abd’nin İran yaptırımlarına uymayacağını söylemişlerdi. Erdoğan, “Yaptırımlarla ilgili, ABD bizim nasıl stratejik ortağımız ise bizim dünyada diğer stratejik ilişkimiz olanlarla ilişkimizi kesmek bağımsızlık anlayışımıza ters düşer” ifadelerini kullanmıştı.
Öte yandan Türkiye ile ABD arasında ticaret hacmi ise Trump yönetimiyle birlikte artış göstererek 20 milyar doları geçmişti.
Bu nedenle Abd’nin “ticari ilişkileri kesme” tehdidi Türkiye’yi de yakından ilgilendiriyor. (DIŞ HABERLER)
İRAN’DA birçok bölge son aylarda başta ekonomik ve çevresel sorunlar, işsizlik ve altyapı yetersizliklerine tepki gösteren halkın protesto gösterilerine sahne olurken Abd’nin devreye soktuğu ekonomik yaptırımların, İran’da sokağı daha da hareketlendireceği tahmin ediliyor.
Özellikle son gösterilere İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin başında bulunduğu hükümetin ve rejimin destekçilerinin de katılması dikkat çekiyor.
Geçen ay Tahran Büyük Çarşısı esnafı döviz kurlarındaki artışı kepenk kapatarak protesto etmişti. Bunun yanı sıra ülkedeki din adamları, “Rejimin hedef alınmaması” şartıyla ekonomik sorunlara ilişkin düzenlenen gösterilere destek veriyor.
ARALIKTA BAŞLADI
Ekonomik sorunlar ve yolsuzluk iddialarıyla geçen yıl aralık sonunda Meşhed kentinde başlayıp, ardından ülke geneline yayılan protesto gösterilerinde en az 25 kişi hayatını kaybederken 500’den fazla kişi de gözaltına alınmıştı. Gözaltına alınan kişilerden bazıları tutuklanmış ve hapis cezalarına çarptırılmıştı.
Halkın yaşadığı sıkıntılara çözüm üretilememesi 31 Temmuz’da yeniden ülke genelindeki protesto gösterilerinin fitilini ateşledi.
Ülkede aylardır küçük çaplı devam eden protesto gösterileri, geçen hafta salı günü İsfahan’da yüzlerce kişinin ülkedeki pahalılık ve döviz kurlarındaki artışı protestosuyla tekrar başladı. Gösteriler perşembe günü başkent Tahran’a sıçradı. Aynı gün İsfahan, Şiraz, Meşhed ve Elburz eyaletlerinde de düzenlenen protesto gösterileri bazı noktalarda güvenlik güçleriyle eylemciler arasında çatışmaya kadar vardı. İran medyası, Tahran yakınlarındaki Kereç’te gösteriler sırasında açılan ateş sonucu bir kişinin hayatını kaybettiğini duyurdu. Kereç Başsavcısı Hacı Rıza Şakermi, olayla ilgili açıklamasında hayatını kaybeden kişinin eylemciler tarafından açılan ateş sonucu öldüğünü söyledi.
KAMYONCULAR TEKRAR GREVDE
Öte yandan mayısta, Fars, Horasan-ı Rezevi, Hürmüzgan, Loristan, Kirman, İsfahan gibi eyaletlerde kötü iş koşullarını protesto eden kamyon ve tanker şoförleri kontak kapattı ve bu yüzden yakıt sevkiyatı yapılamadı. Grev, sevkiyatın yapılamadığı akaryakıt istasyonlarında uzun araç kuyruklarına yol açtı. Kamyon sürücüleri sorunlarının çözülemediği gerekçesiyle geçen hafta tekrar greve başladı.
SUSUZLUK EYLEMLERİ
İran’da yaygınlaşan su kesintileri ve içme suyunun kalitesizliği ülkenin güney batısındaki şehirlerde protesto edildi. Huzistan eyaletine bağlı Abadan ve Hürremşehr şehirlerinde 30 Haziran’da başlayan ve temmuzun ilk günlerinde devam eden gösterilere yanlarında PET şişelerle gelen göstericiler, “Beceriksiz yöneticiler istemiyoruz. Hırsızlar din adına bizi yağmaladı” sloganları attı. (AA)