Transit: Bir roman, bir film, bir yüzleşme çağrısı

KÜNYE: TRANSİT Yönetmen: Christian Petzold Oyuncular: Franz Rogowski, Paula Beer, Godehard Giese Tür: Dram Ülke: Almanya, Fransa Süre: 1 saat 41 dakika

Hitler karşıtı söz sarf ettikleri için sınıra doğru kaçan yüzlerce yazardan biridir Weidel. Ne ki naif yazar, bir transit belge uğruna birbirine çiğneyen mülteci dünyasının ağırlığını kaldıramaz. Bir hotel odasında yaşamına son verirken bıraktığı bavul ise başka bir mültecinin umut kapısı olacaktır. Zira o bavulda hem yeni bir “kimlik” hem de bir roman taslağı vardır.

Petzold’ün filmi, Seghers’in romanından yola çıkarak, mülteci dramını günümüz Marsilyası’na uyarlamış. Onun kadrajında 1940’ların büyük Avrupa göçü, günümüzdeki Ortadoğu ve Kuzey Afrika göçü ile iç içe girmiş, harmanlanmış. *** Ah Marsilya, mülteci kenti Marsilya ne çok acılar çektin sen Nazi postalları altında. Peki ya şimdi? Doğrusu Petzold’ün filmi, robocoplu Fransız polisini Marsilya’ya yaklaşan Nazi birliklerinin kara gölgesiyle eşitlerken büyük bir meydan okumaya da imza atmış. Irkçılık ve milliyetçiliğin mülteci düşmanlığı üzerinden yeniden yükselişe geçtiği günümüz Avrupası’nda tarihsel anlatı ve yüzleşmelere her zamankinden çok ihtiyaç var. Transit uyarlaması bunun başarılı örneklerinden. Ama o, yükselen gerici dalgayı tek başına durduracak kudrette değil elbette. Bunun için daha fazlasına ihtiyaç olduğu açık.

Filmi izlerken aklıma İlya Ehrenburg’un “Faşizm sonrası Avrupa” kitabı geldi. Keşke birileri çıksa da Transit’in ardına hemen böylesi bir uyarlama daha yapsa. Son söz... Irkçılık ve faşizm sadece Avrupa’da değil, bizde ve dünyada da yükselen bir baş belası. Bu nedenle Transit, sadece bir Avrupa filmi değil evrensel bir yapıt. Her fırsatta “Suriyeli mülteciler defolsun” çığlıklarının atıldığı ülkemizde de onun izlenmesinde mutlak fayda var.

*Bir zamanlar mülteci avrupa – Evrensel gazetesi- 17 Mart 2016 https://www.evrensel.net/haber/275140/bir-zamanlar-multeci-avrupa