Saya atölyeleri kapandı binlerce kişi işsiz kaldı
İzmir Işıkkent Ayakkabıcılar Sitesi’nde krizden kaynaklı durgunluk yaşanıyor. Çok sayıda atölye üretime ara verirken işsiz kalanların sayısı binlerle tarif ediliyor. Beklentiler, ocak ayında başlaması beklenilen yazlık ayakkabı dikimlerinde. Konuştuğumuz sayacılar, parça başı ücretlerinin düşük belirlenmesi durumunda üretmeme eyleminin yeniden gündeme geleceğini dile getirdi. Adana’da sayacıların düşük ücretlere karşı başlatmış olduğu iş bırakma eylemi bir kez daha sayacıları gündeme getirdi. İzmir’in Bornova ilçesinde kurulu bulunan Işıkkent Ayakkabıcılar Sitesi’nin yolunu tuttuk. Yüzlerce atölyenin bulunduğu sitedeki her zamanki hareketlilik bu sefer yerini sessizliğe bırakmış gibiydi. Dolar kuruna bağlı olarak malzeme fiyatlarının artmasından kaynaklı sitede kayıtlı 1000’e yakın atölyenin 35’i yakın zamanda tamamen üretimi sonlandırıp kepenk indirdi. Atölyelerin büyük bir kısmı da geçtiğimiz haftalarda üretime ara verdi ve işçilerini evlerine gönderdi. Sayacılar ise iş gelmediği için siteye uğramıyor, dükkanlarını açmıyor. Bazı sayacılar ise sadece model çıkarmaya çalışıyor.
BEKLENTİ YAZLIK AYAKKABI DİKİMLERİNDE
Başta yapıştırıcı ve silme suları gibi sık kullanılan malzemeler mayıs ayından bu yana iki kat artmış durumda. Mayıs ayında 140 lira olan yapıştırıcı temmuzda 200 lira, ekimde de 275 lira olmuş. Aynı şekilde nisanda 120 lira olan silme suyu ekimde 230 lira olmuş. 20 liraya üretilen bir ayakkabının maliyeti 26 liraya 38 liraya üretilen bir botun fiyatı ise 51 liraya çıkarken sayacıların, kalfaların parça başı ücretlerinde değişiklik yok. Bot dikimi ise beklenenden erken bitmiş durumda. Sitedekilerin beklentisi ocak ayının ortasında başlaması beklenilen yazlık ve spor ayakkabı üretiminde. Sitedeki durgunluğu yakından hisseden kesimlerden biri de site esnafı. Öğle arası olmasına rağmen lokantaların çoğu boş. Konuştuğumuz bir bakkal ise satışlarının büyük oranda düştüğünü söylüyor.
‘NEYİ BEKLEDİĞİMİZİ BİLMİYORUZ’
36 yıllık Sayacı Tevfik Saraç, normal şartlarda ayakkabıcıların yılda 8 ay çalıştığını belirterek “Ama bu sene toplamda 4 ay çalıştık. Yıl başını bekliyoruz ama o zaman da ne olur bilmiyoruz. Neyi beklediğimizi de bilmiyoruz. Hükümetin ekonomi politikaları bu şekilde ilerlerse çok da umudumuz yok. Diğer illerde de durum böyle. Tamamen dolara endeksliyiz ve mal aldığımız tacirler artık sadece nakit çalışıyor. Sitede şu anda vadeli hesap, çek, senet dönemi bitmiş durumda. Atölye sahipleri zararına üretim yapmamak için ara verince bize de gelen işler kesildi” dedi.
‘DÜZGÜN ARTIŞ OLMAZSA İŞ BIRAKMA YENİDEN BAŞLAR’
10 liraya dikilmesi gereken sayayı 2 liraya diktiklerini dile getiren Saraç şunları söyledi: “Ayakkabıyı üretenler aç. Atölyenin hiçbir şey yapmadan haftalık masrafı 250 lira. Aylardır da çalışamıyoruz. Kâra geçen büyük patronlar hem parça başı ücretleri düşük tutuyor hem de stokçuluk yapıyorlar. Türkiye’de kadın ayakkabısının yüzde 65’i İzmir’de üretiliyor. Buradan ülkeye yayılır. Ocakta sezon açıldığında fiyatlar gerektiği gibi güncellenmezse eylemler yeniden başlar. Birçok arkadaşım benimle beraber, yoksa hepimiz dükkanı kapatır gideriz. Bu sorunları ancak örgütlü sayacılar düzeltir.”