Otomotivde rekabet ve işçi kıyımı artıyor
Binlerce otomobil işçisi için kasım sonu aralık başı adeta kabusa dönüştü. 27 Kasım günü Volkswagen (VW) tekeli ticari araçların üretildiği Hannover’de 2024 yılına kadar 6 bin işyerinin yok edileceğini ilan etti. Tekel yönetimi iki yıl önce imzalanan “Gelecekpaktı” kapsamında 23 bin işçinin “fazla” olduğunu ilan etmişti. VW tekelinde işten çıkarmaların 29 binle “sınırlı” kalacağına ise kimse ihtimal vermiyor.
Tekele bağlı Audi’de de gidişat henüz belli değil. 17 bin işçinin çalıştığı Neckarsulm’daki fabrikada, A6/A7 modellerinin üretildiği montaj bölümünde gece vardiyası 2018 boyunca iptal edilmişti. Yıl boyunca uygulanan “kolektif boş vardiya” ve “bireysel eksi zaman birikimi” ile idare eden Audi işçileri, önümüzdeki yıl içinde ne olacağını bilmiyorlar. Üretilen araçların yüzde 80’ine yakınının dizel motorlu olması ve dizel satışlarının dibe vurması işçilerin kaygılarının artmasına neden oluyor. Audi şeflerinin 2020’den itibaren Neckarsulm’da “etron” modellerinin üretileceğini ilan etmeleri de yaraya merhem olmuyor. Nitekim elektro araçların üretiminde çok daha az personel gerekiyor.
FORD VE GM ZİRVEYE OYNUYOR
Ford ve Opel’de de işçi kıyımları gündemde. Ford, Almanya ve Fransa’da binlerce işçiyi değişik yöntemlerle işten çıkarmaya hazırlanırken Opel, AR-GE bölümünde çalışan 7 bin mühendisin 2 binini kapsayan bölümü Fransız “Segula” şirketine devredecek. Opel yönetimi ayrıca “önümüzdeki yıl Rüsselsheim’de 600 kişilik personel fazlası olmasını bekliyoruz” diyor. Yani 600 işçiye de yol göründü. Diğer yanda ise Viyana-aspern’de şanzıman üretilen bölümden 400 işçinin çıkartılması bekleniyor.
General Motors (GM) Kuzey Amerika’da beş fabrikasını kapayacağını ve 15 bin işçiyi işten çıkaracağını açıklamıştı. GM, böylece 2020 yılına kadar 4.9 milyar dolar “tasarruf” hedefliyor. GM tekeli, iki fabrikanın daha kapatılmasının karar altına alındığını ancak bunun hangi ülkede olacağının henüz belirsiz olduğunu da açıkladı.
Ford Şefi Jim Hackett temmuz ayında yaptığı bir açıklamada, 2022 yılına kadar 25.5 milyar dolar tasarruf edeceklerini ve sadece gelecek vadeden alanlara yatırım yapılacağını açıklamıştı. Ancak tasarruf planlarının hangi kapsamda olacağı ilkbaharda açıklanacaktı. Yaz aylarından bu yana basında Ford’un, Avrupa’da 20 bin işçiyi
çıkaracağı söylentileri dolaşıyor.
ÖNCE KİRALIK İŞÇİLER İŞTEN ATILIYOR
Eylül ayında Mercedes’in Rastatt’taki fabrikasında çalışan 1200 kiralık işçinin işine son verildi. Düsseldorf’ta ise bu yılın sonuna kadar 1000 ve 2019’un ilk aylarında ise 400 kiralık işçinin daha işine son verilecek. Tekelin en büyük fabrikasının bulunduğu Sindelfingen’de de 750 kiralık işçi atılacak.
Bremen’deki fabrikada ise ilk etapta 240 kiralık işçi işini kaybedecek. Bremen’deki fabrikanın yönetimi önümüzdeki yıl içinde 420 kiralık işçinin işine daha son verilebileceğini açıkladı. Bütün otomobil tekellerinde öncelikle kiralık işçilerin işine son veriliyor. Fakat bunun “Buz dağının sadece görünen ucu” olduğunu da söylemek gerekiyor. Bu tekeller de üretim sürecine katılan Faurecia, Getrag gibi onlarca taşeron firma da kiralık işçilerin işine son veriyor. Ancak bunların işten atılması gündeme bile gelmiyor.
E-MOBİL REKABETİ
Çin hükümetinin bu yılın başında “e-mobil / elektromotor” alanında atılım yapma kararı bütün otomobil tekellerinin harekete geçmesine neden oldu. 2000 yılında dünya binek/ticari araç piyasasında payı yüzde 4.7 olan Çin bugün payını yüzde 33.2’ye çıkarmış bulunuyor. Dolayısıyla Çin’in attığı her adım tüm otomobil tekellerini etkiliyor.
Reuters ajansının yaptığı bir araştırmada, otomobil tekellerinin “e-mobil”e 90 milyar dolar fazla yatırım yapacakları belirtilmişti. Buna göre ABD tekelleri 19 milyar, Çin 21 milyar, Alman tekelleri ise 52 milyar yatırım yapacaklardı.
Araştırmanın yapıldığı dönem VW 34 milyar avro yatırım yapacağını ilan etmişti. Bugün ise bu miktar (20192025 arası için) 44 milyar avroya çıkmış bulunuyor. Tekele bağlı Audi 14, Porsche 6 milyar ve Skoda da 2 milyar avro yatırım yapacaklarını ilan ettiler. Toplamda 66 milyar avro! VW, 2013 yılından bu yana sanayi tekelleri arasında en fazla AR-GE harcaması yapan şirket. 2017 yılında bu miktar 15.8 milyar avro düzeyindeydi.
Yeni teknolojilere dev meblağlar yatıran tekeller, buna bağlı olarak ortaya çıkan kârın düşme eğilimine karşı ise farklı önlemler alıyorlar. VW örneğinde kalacak olursak; 2019-2025 arası için 66 milyar avro yatırım planlayan tekel aynı süre içinde tasarruf önlemleriyle her yıl 1 milyar avro tasarruf etmeyi, kârını 3.7 milyar avro artırmayı hedefliyor. Planlara göre 2025 yılına kadar ise tekelin ortalama üretkenliği yüzde 30 artmış olacak! Yine bu süre zarfında en azından 29 bin emekçi işinden olacak.