MOBBİNG NEDENİYLE SÖZLEŞMEYİ SONLANDIRMAK İŞÇİ AÇISINDAN HAKLI FESİHTİR

SORU: Merhaba, Ben 10 Ağustos 2018 tarihinde, işe başladım. İş sözleşmesi yapılmadı hiçbir şekilde ve maaş hesabım da yok. Maaşım asgari tutardan gösteriliyor. İlk maaşımın 1650 lirası banka hesabıma yatırıldı, eksik yatırılmış dediğimde müdürden elden alacağım söylendi. Daha sonraki devam eden 3 ay boyunca yani eylül, ekim ve kasım ayını elden bölük pörçük 2 haftada ve maaş günüm geçerek verildi. Ocak 2019’dan itibaren yeni müdür geldi eski müdürle geçmişten sorunları varmış ve bana 24 Ocak 2019’da eski müdürle görüşüp görüşmediğimi sordu. Cevabıma kızdı ve “Sana ne, sen kimsin, işine baksana sen, bana işimi öğretemezsin” tarzında konuşmalarda bulunmaya başladı. Sürekli laflar söyleyerek üzerime alınmam için elinden geleni yaptı. Ertesi gün daha fazla dayanamayarak bölgedeki insan kaynaklarını arayıp 2 aydır maaşımı alamadığımı, aynı zamanda psikolojik baskı yaşadığımı söyledim. Aynı gün içinde müdür bana 3 tane kuryenin içinde, önce aynada kendime bakmam gerektiğini söyledi ve eski müdürü arayıp acente hakkında dedikodular yaptığım suçlamasını yöneltti. Ben hemen eski müdürü arayarak “Size rapor mu veriyorum” dedim. O da hayır dedi ve herkes duydu. Müdür, benden izin almadan telefonumu elimden alarak telefondaki kişiye küfürler ederek dışarı doğru çıktı. Bana da, “Ya sen kimsin, sen nesin, bu hareketler ne? Kendini ne zannediyorsun gibi cümleler söyledi. Yarın işe gelme lütfen, kovuyorum seni” dedi. Bu cümleleri 3 kişi duydu. Ben, asıl işvereni aradım. Beni kovdu dedim. O da onun böyle bir yetkisi yok dedi. Acaba, ben bu işe devam etmesem maaşımı vermese de ihtar çektirebilir miyim? Ara bulucuya gitsem bir sonuç elde edebilir miyim? Teşekkür ediyorum şimdiden.

CEVAP: İyi günler öncelikle geçmiş olsun diyorum. Öncelikle şunu belirtmek isterim, eğer iş sözleşmenizin süresi bir yıl ve daha fazla süreli ise, İş Kanununun 8. maddesine göre, sözleşmenin yazılı yapılması gereklidir. Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür.

Ayrıca, 10 ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerinde işçi ücretlerinin bankaya yatırılması yasal zorunluluk olduğu için, maaş hesabınızın bulunması gerekir ki, zaten siz de ücretin bir kısmının daha sonra bankaya yatırıldığını ifade ediyorsunuz. Bu açıdan asıl sıkıntı yaratan husus, ücretin sadece bir kısmının bankaya yatırılması ki bu kısım genellikle asgari ücret olan kısmı oluyor, ücret miktarının tespiti açısından sorun yaratmaktadır. Bunu da mahkemeler, emsal ücret araştırması yaparak tespit etmeye çalışmaktadırlar.

İşyerinde maruz kaldığınız hakaret açısından sizin işten çıkarıldığınızı söyleyen kişinin böyle bir yetkisinin olup olmadığı da önemli bir noktadır. İşveren vekili, işveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir. Dolayısıyla, sizin işe gelmemenizi söyleyen müdürün işveren vekili olup olmadığı, işe alma ve işten çıkarma gibi yetkilerinin bulunması durumunda, sizin iş sözleşmenizin sona erdiğini söylemek yasal olarak söz konusu değildir. Ancak, bu kişi hakkında, size söylemiş olduğu hakaretler, küfürler ile ilgili olarak suç duyurusunda bulunabilir ve kişilik haklarının ihlali nedeni ile dava açabilirsiniz.

İş sözleşmenizi işyerinde uğramış olduğunuz mobbing nedeni ile sonlandırmak işçi açısından haklı nedenle fesih sebebidir. Ayrıca İş Kanununun 24. maddesinde “Ahlak ve iyiniyet kurallarına uymayan haller ve benzerleri” başlıklı haklı fesih sebeplerinden (b) bendinde yer alan, “İşveren işçinin veya ailesi üyelerinden birinin şeref ve namusuna dokunacak şekilde sözler söyler, davranışlarda bulunursa veya işçiye cinsel tacizde bulunursa” başlığına dayanarak da iş sözleşmenizi haklı nedenle sonlandırabilirsiniz. Ancak, çalışma süreniz, bir yılı geçmemiş olduğu için kıdem tazminatı hakkınız bulunmamaktadır. İşçinin iş sözleşmesini haklı nedenle feshetmesi durumunda ihbar tazminatı talep edemeyeceği hususunu da dikkate aldığımızda, talep olarak, tarafınıza ödenmeyen ücretlerinizi ve varsa fazla çalışma ücretlerinizi talep edebilirsiniz. Ara buluculuk dava açmadan önce yasal bir zorunluluk olduğu için, dava açmadan önce mutlaka başvurmanız gereken bir yoldur. Bu açıdan anlaşıp anlaşamamanız ise, yapılan görüşmelerde netleşebilir.