NAVRATİLOVA VE SPORDA TRANS KADINLAR TARTIŞMASI -2

Kaldığımız yerden devam edelim... Testosteronun gelişim sürecinde sağladığı avantajlar konusunda bilim insanları hemfikir ancak ameliyat ve hormon terapisi sonrası bu avantajların ortadan kalkıp kalkmadığı soru işareti.

Son dönemde bisiklet şampiyonluğu kadar Martina Navratilova’ya karşı takındığı sert üslupla da dikkat çeken Rachel Mckinnon, ameliyat sonrası kas hacminin yanı sıra, güç ve hızında azalmayı da içeren ciddi fizyolojik değişimler yaşandığını, toplam gücünün ortalama bir kadından daha fazla olmadığını söylüyor.

Mckinnon, olimpik seviyede trans kadınların yarışmasına 2003 yılından beri izin verildiğini hiçbir trans kadının bırakın madalya almayı olimpiyatlara dahi katılamadığını belirtiyor.

Trans kadınlar için engeller 2015 kasımda daha da azaltıldı ve bu dönemden beri sporda daha fazla trans kadına rastlanıyor. IOC, testosteron seviyesini 12 ay boyunca belli bir oranın altında tutanların yarışmasına izin veriyor. Şu anda trans kadınların podyumları domine etmesi gibi bir tabloyla karşı karşıya değiliz. (Dünya şampiyonu trans kadın sayısı 2) Mckinnon’a kaybettikten sonra yarışın “Adil olmadığını” söyleyen Jen Wagner-assali’nin daha önceki 12 yarıştan 10’unda kazanan isim olduğunu hatırlatmak lazım. Ancak henüz elimizde yeterli deneyim ve veri olmadığı, trans kadınlar için henüz yolun başında olunduğu da bir gerçek.

Fair Play For Women (Kadınlar İçin Adil Oyun) Sözcüsü Dr. Nicola Williams, Guardian’a yaptığı açıklamada kadınların trans atletlere karşı yarışırken ciddi bir dezavantaja sahip olduğunun açık olduğunu savunurken uyarılarının transfobi olarak nitelenmesini “Kadınları sessiz kalmaya zorlayan bir araç” olarak tanımlıyor: “Sesimizi çıkaramadığımız bu pozisyondan kurtulmak ve spor kurumlarının kadınlar için adil politikaları hayata geçirmesini sağlayacak bir tartışma başlatmak istiyoruz.”

Navratilova’dan sonra Paula Radcliffe, Kelly Holmes ve Sharron Davies de trans kadınların kadın sporlarında mücadele etmesinin haksızlık olduğuna dair açıklamalar yaptı. Williams, ünlü emekli sporculara ulaşmaya çabaladıklarını çünkü aktif sporcuların bu konuda ses çıkarırlarsa sponsorluklarını kaybetmekten korktuğunu belirtiyor.

Elbette bu noktada “Trans kadınlar için adalet” sorunu gündeme geliyor. LGBT hakları grubu Stonewall, spor kurumlarının trans atletler için de adil olması gerektiğini, sporun mümkün olduğunca kapsayıcı hale getirilmesi gerektiğini vurguluyor.

Trans kadın Bisikletçi Charlie Martin, spor yapmanın insan psikolojisi ve sağlığı üzerinde yaptığı olumlu etkilere değinerek “Hiç kimse spor yapma hakkından alıkonulmamalı” diyor. Trans toplumunda zaten ön yargılar nedeniyle spordan uzak durma tutumunun yaygın olduğunu belirten Martin, “Bu tip ayrımlar yaratmaya çalışmak üzücü” ifadesini kullanıyor.

Konu hakkındaki tartışmalar çetrefil ancak gelip dayandığı nokta kaçınılmaz olarak “Caster Semenya düzenlemesi” yazımda “Burjuva sporunun krizi” olarak tanımladığım yere çıkıyor. Kazanma odaklı spor anlayışında “Adil olmak” ancak daha fazla ayrımcılıkla, dayatmayla mümkün ve takdir edersiniz ki bunun adı adalet falan değil. Milyarlarca dolarlık spor endüstrisinin bu tartışmayı hakkıyla yapmasına imkan yok ama amatör seviyede ve okullarda ayrımcı değil kapsayıcı (hatta karma), bireyci değil kolektivist bir spor anlayışının nasıl hayata geçirileceği gibi bir gündemimiz olmalı.