Asıl seçimden sonra kemer dehşet sıkılacak
PROF. DR. AZİZ KONUKMAN 43. İKTİSATÇILAR HAFTASI’NDA KONUŞTU
Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak eylül ayından beri söylediği sözü yine tekrarladı: En kötüsü geride kaldı.
Bakanın inandırıcılığını yitirmesinden öte... Veriler bakanı desteklemiyor. Prof. Dr. Aziz Konukman, hem bakanın inandırıcılığı hem de bakanın tezi hakkında üç noktaya dikkat çekiyor:
Bir: Sadece söylem değil, hedefleri hiç tutmayan ekonomi programları da, açıklanan büyüme verileri de inandırıcı değil!
İki: 2018’in son üç ayını yüzde 3 küçülme ile kapatan Türkiye ekonomisi, 2019’un ilk 6 ayında da küçülmeye devam edecek.
Üç: Seçimden sonra ağır bir kemer sıkma programının hayata geçilmesi kaçınılmaz!
İlk vurgusu olan ‘Hükümetin güvenilirliğini yitirmesi’ne ilişkin Konukman şu bilgileri paylaşıyor:
Ağustos 2018’de ‘yeni ekonomik model’ (YEM) açıkladılar. Orada bir büyüme hedefi koydular. Sonra gördük ki bizi yemlemişler. Onu kaldırdılar üç yıllık yeni ekonomi programı açıkladılar. Orada büyüme ‘yüzde 3.8 olacak’ dediler.
Gel gör ki 2018 büyümesi yüzde 2.6 çıktı.
Eylül ortasında hazırlanan bir program nasıl olur da, önündeki 2 ayda ekonominin ne olacağını hesaplayamaz? İki ayda bir program nasıl çöker? Derhal hepsinin işine son vermek lazım. Türkiye’deki birçok veri böyle! *** İlk iki ayını geride bırakıp, üçüncüsünü yarıladığımız 2019’a gelince... Konukman’a göre... Bakan Albayrak’ın iyimserliğini de...
‘Öngörüleri tutacak’ dediği yeni ekonomi programını da... Ciddiye almak mümkün değil! Sebebini iki maddede özetliyor: Bir; bütün üretim göstergeleri küçülmenin devam ettiğini gösteriyor. İki; önemli derecelendirme kuruluşları da eksi büyüme tahmin ediyor.
Konukman, en iyimser tahmini yapan OECD’NIN dahi iyimserliğini kaybettiğine dikkat çekiyor. Yakın zamanda... “Türkiye ekonomisi yarım puan (yüzde 0.5) büyüyecek” tahmini yapan OECD şimdi
‘1.8 küçülme’ öngörüyor.
ACI REÇETE YOLDA
Konukman, hükümetin krize karşı önlem diye hayata geçirdiklerini eleştiriyor.
Borcu taksitlendir, olmadı taksiti yapılandır... SSK primi alma... KDV indir... Hükümetin üretim maliyetini artıran ne varsa azalttığına dikkat çeken Konukman şu tespiti yapıyor: Sermayeye kaynak aktarmaktan başka bir amacı olmayan bu uygulamalar iktisat politikası falan değil!
Konukman hükümeti eleştirirken emekçileri de seçimden sonrası için uyarıyor. Öyle ya... Bu yılın ilk 2 ayında hükümet harcamaların gazına bastı.
Bütçe açığı ikiye katlanırken, borçlanma da dörde katlandı.
Seçimden sonra zam ve vergi kaçınılmaz. Aziz Konukman Hoca diyor ki... “Bu sefer kriz makyajsız, net. Seçimden sonra IMF’LI Imf’siz kemer sıkmaya hazırlanalım. Emek cephesinde dehşet bir kısma var”. Tespitinin ardından... Sendikaların, işçi ve emekçilerin direnmesinden başka çarenin olmadığını söyledi.
BU KAYIRMACILIK VE GARANTİLER OLDUKÇA!
Kendisini ‘ekonomi muhabiri’ olarak tanımlayan, Deneyimli Gazeteci Çiğdem Toker ise...
Ödenecek faturanın çok uzun yıllar süreceğine dikkat çekti.
Ceplerimizi boşaltacak, ekonomik krizi uzun yıllara yayacak ‘kemirgenleri’ üç başlıkta topladı: 1. Kamu Özel İş Birliği 2. Örtülü Ödenek 3. Kamu İhale Kanunu-21/b.
Pahalı köprü ve otoyollar ile gündeme gelen... Devlet bütçesinden yüklü pay ayrılmaya başlayan birinci başlığı için...
Toker, şehir hastanelerini örnek verdi.
Şu an şehir hastanelerinin 8 tanesi hazır.
Yatak başına devletin ödediği rakamlardan yapılan hesaplara göre...
Bu hastanelerin devlete maliyeti 7 milyarı aşıyor.
21 tane daha şehir hastanesinin sözleşmesi bağıtlanmış durumda.
Bunlar da hizmet vermeye başlayınca maliyet 22 milyarı aşacak.
Hedeflenen şehir hastanesi sayısı 31!
Hepsi hizmet verir duruma gelince...
Şehir hastanelerinin Sağlık Bakanlığına faturası 31 milyarı bulacak. Bu demektir ki... Sağlık Bakanlığı bütçesinin yüzde 60’tan fazlasına ipotek konacak.
Yol, havalimanı, köprü projelerine aktarılacak paralar düşünüldüğünde...
Aslında gelecekte bütçenin ipotek altında olacağını söylemek mümkün.
** Toker diğer bir soygun yöntemi olarak adlandırdığı ihale kanunu ve istisnalara ilişin şunları söylüyor.
Kamu İhale Kanunu 16 yılda 186 kez değişti.
Kanun istisna maddesine sürekli yenileri eklendi; kentsel dönüşüm, köprü, yol, G20 zirvesi, YSK alımı vs. ihale kanunu dışına çıkarıldı.
A, b, c diye eklenen istisna maddeleri z’ye kadar geldi. Alfabede yer kalmadı.
Kanunun “Pazarlık usulü” başlıklı 21/b maddesine gelince...
Madde ihaleye çıkmadan ‘ivedi’ yapılabilecekleri sıralıyor: Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi vb.
İktidar bu maddeye o kadar baş vuruyor ki...
Sanırsınız ki memleket afetten, salgın hastalıklardan kırılıyor.
Pazarlık usulü iktidar için bir zengin etme aracına dönmüş durumda.
Toker, “Açık ihalede 100 Tl’ye mal alınabilecek bir iş, pazarlık ihalesi ile 110 Tl’ye mal olmaktadır” diyor.
** Ne için harcandığını bilemediğimiz...
Cumhurbaşkanın emrindeki örtülü ödenek de çığ gibi büyüyor. Orta vadeli programa göre... Örtülü ödenek üç yıl boyunca toplam 16.5 milyar Tl’yi yutacak.
Bütçeye oranı her geçen büyüyen ödenek başka bir kara delik!
Tüm bunları sıraladıktan sonra Toker net bir biçimde özetliyor: Kayırmacılıktan, yolsuzluktan uzak durulmadan krizden çıkılamaz!
İktisatçılar Haftası’nın, “Türkiye Ekonomisinde Büyüme ve Kriz” başlıklı oturumundan aktardığımız tespitler...
Seçim kadar, seçim sonrasının da düşünülmesi gerektiğini ortaya koyuyor!