Seçki, günümüz Romen şiirinin yansıtıcısı olsun istedim

ŞAİR VE YAZAR OSMAN BOZKURT:

Osman Bozkurt’un hazırladığı ‘Şiir Evreni’ isimli ‘Yaşayan Romanyalı Şairler Seçkisi’ okurlarla buluştu. Romanya şiirine dair bir profil sunan seçkide 49 şair yer alıyor. Ayrıca Ayten Mutlu tarafından Romen şiiri üzerine yazılmış bir makale de bulunuyor.

‘Yaşayan Romanyalı Şairler Seçkisi’ Türkiyeli okurlarla buluştu. 49 şairin yer aldığı ‘Şiir Evreni’ isimli seçki, çağdaş Romanya şiirine dair küçük bir portre sunuyor. Çalışmayı hazırlayan Şair ve Yazar Osman Bozkurt’la çağdaş Romanya şiiri üzerine konuştuk. Bozkurt, “Seçkinin Çağdaş Romen şiirinin yaşayan şairleriyle sınırlı bir aynası olduğunu söyleyebilirim. Okur, düzene eklemlenmiş şiir dilini de bulacak, itiraz eden şiir dilini de. Ayrıca moda deyimle söylersem, post modern şiir dilini de bulacak” dedi.

“Yaşayan Romanyalı Şairler Seçkisi” hazırlama fikri nasıl ortaya çıktı. Biraz anlatır mısınız?

Romanyalı şair ve yazarlarla ilk tanışmam 2001 yılında Balkan Yazarlar Buluşmasında oldu. 2004 yılında Romanya’nın Ünlü Felsefeci ve Şairi Lucian Bilaga adına düzenlenen bir sempozyum için Cluj Üniversitesinden davet aldım. O gidişimde Romen edebiyatıyla ilgili yeterince kaynak bulmakta zorluk çekmiştim. Daha sonra başka şehirlerde katıldığım şiir festivallerinde de bu eksikliğin her iki ülkede hissedildiğini gördüm. Anamalcı düzenin şoven milliyetçi söylemi kolaylaştırdığı ve toplumlar arası barış ve kardeşliği değil düşmanlığı kışkırttığı açıktır. Bu durumun aşılması, kültürlerin birbirini tanıyabildiği ve evrensel değerlerde buluşabildiği oranda olası. Ben de her aşamada görüş açıma uyarlı bir şekilde çorbada tuzum bulunsun istedim. İlk iş olarak 2011 yılında Şiir İstanbul Festivaline çağrılı olan Türk kökenli Romen Şair ve Çevirmen Nevzat Yusuf ’un dilimize kazandırdığı “Çağdaş Romen Şairler Antolojisini”, Şener Aksu ile yayına hazırladık ve festival aracılığıyla yayımlanmasını sağladım. Yine Nevzat Yusuf’un hazırlayıp, 1970’li yıllarda Romanya’da “Modern Türk Şiiri” adıyla yayımladığı antolojinin genişletilmiş baskısına; Afşar Timuçin, Ahmet Telli, Güngör Gençay, Ahmet Özer gibi burada hepsini sayamayacağım kadar çok sayıda şairin eklenmesini sağladım ve bu antoloji 2016 yılında Editura Betta tarafından yayımlandı. Ayrıca Romanyalı iki şairin (Nevzat Yusuf ve Marian Ilie) USAR Yayınlarından “Turna Yeri” ve “Dalgaların Hüznü” (2017) adıyla birer şiir kitabının yayımlanmasını sağladım. “Şoapta Viselor-düşlerin Esintisi” adıyla 2018’de bir şiir kitabım Romence/türkçe olarak Bükreş’te yayımlandı. Kitap, “Olt Nehri Gökleri” ödülüne değer görüldü. Rumnika Valcea Kültür Festivalinde “Dragos Vranceanu Vakfı” tarafından Türkiye-romanya edebiyatları/halkları arasında köprü oluşumuna katkılarım nedeniyle ayrıca ikinci bir ödülle onurlandırıldım. Festivale başka ülkelerden katılanlar olduğu gibi farklı kentlerden gelen şair ve yazarlar vardı. Gerek Türk edebiyatına duyulan ilgi gerek ödüllerin yarattığı ilgi ve gerekse Romanyalı şairlerin dış dünyaya açılma arzusu, birçok şehirden programda olmayan davetler almama neden oldu. Hiçbirini geri çevirmedim. Birbirine uzakta da olsalar, altı yedi şehirde yapılan toplantılara katıldım. Önceden tanıdıklarımdan başka birçok şairle tanıştım. Başlangıçta dört beş şairin Türkçeye kazandırılmasını düşünüyordum ama önce hacimli bir seçkinin daha kapsayıcı ve anlamlı olacağına karar verdim. Bu fikrimi Bükreş’ten ayrılmadan uygulamaya başladım. Antoloji ocak 2019’ da yayımlandı.

Seçkideki isimleri nasıl belirlediniz, şiirleri nasıl bir elemeden geçirdiniz?

Seçkideki şairlerin birçoğunu tanıma fırsatım oldu. Birçoğu da Editura Betta Yayınevinden Rosu Nae ve çalışma arkadaşlarının katkılarıyla belirlendi. Ayrıca Çevirmen Marian Ilie’nin katkısı oldu. Her şair kendisinin altı şiirini seçti, ben de seçkide o şiirlerden üçünü tercih ettim. Ama bu çalışma sürerken, önceden tasarladığım dört beş şairin birer kitabını dilimize kazandırmak için çalışmayı başlattım. Önce beş şair düşündüğüm halde sayı yediye çıktı. Bunlardan dört şair; Ion Cristofor, Maria Pal, Emil Lungeanu ve Hanna Bota şiirlerini gönderdi. Bunları 2019 yılı içinde yayınlamak istiyorum. Çeviriye başlandı.

Seçkinin içeriğinden bahseder misiniz?

Okurları nasıl bir seçki bekliyor?

Seçkinin Çağdaş Romen şiirinin yaşayan şairleriyle sınırlı bir aynası olduğunu söyleyebilirim. Okur, düzene eklemlenmiş şiir dilini de bulacak, itiraz eden şiir dilini de. Ayrıca moda deyimle söylersem, postmodern şiir dilini de bulacak. Seçkinin, günümüz Romen şiirinin olabildiğince yansıtıcısı olsun istedim. Az çok her şiir akımının yansıdığını düşünüyorum. Benimsemediğimiz şiir akımını veya şairi dışta bırakma düşüncemiz hiç olmadı. Olabildiğince şiirselliği gözetmeye çalıştık.

Hazırladığınız seçki, günümüz Romen şiirine dair neler söylüyor?

Seçki, makaleden çok şiiri yansıtan

Seçkide en sevdiğiniz şairlerden birkaçının ismini nedenleriyle alabilir miyiz?

Her okur farklı şairi sevebilir. Yönlendirmek istemiyorum. Hepsine eşit davrandım. İzninizle tutumum aynı kalsın. Seçkide 49 şair var. Bunlar: Neuzat Iusup (Nevzat Yusuf Sarıgöl), Florin Costinescu, Corneliu Zeanâ, Ion Lazu, Paula Romanescu, Doina Çetea, Dan Tipuritâ, Nelu Barbu, Florentin Popescu, Şerban Codrin, Eliza Roha, Marian Dumitru, Nicolae D. Fruntelatâ, Emilia Dânescu, George D. Piteş, Grigor Grigore, Maria Pal, Elisabeta Iosif, Marian Ilie, Vilia Banta, Ana Hâncu, Lucian Gruia, Mihai Antonescu, Maria M. Vâlceanu, Silvan G. Escu, Constantin Kapitza, Ion Cristofor, Viktoria Milescu, Lidia Lazu, Marilena L. Maşala, Petre Ion Stoica, Marin Ifrim, Emil Dinga, Niculina Oprea, Evelyne M. Croitoru, Emil Lungeanu, Maria Calsiu, Iuliana P. Popescu, Mihail Soare, Dan Giju, Lucia Ştefanovici, Hanna Bota, Genovel Frâtilâ, Isabela Brânescu, Oana Boc, Gheorghe A. Stroia, Andrea H. Hedeş, Georgia Miculescu ve Râzvan Nicula.

Size, seçkinin en genç şairi Râzvan Nicula’nın üç dizesiyle teşekkür etmek istiyorum: “Maneviyat hissetmek için manastıra gittim/ ama kötü talihe bak sen daha girişte/ Kovdular beni ‘düşünmeye alıştım’ diye”