Tarihi Surp Sarkis Kilisesi önlem alınmazsa yıkılacak
DİYARBAKIR’ıN tarihi Sur ilçesinde bulunan ve “Çeltik Kilisesi” olarak da bilinen tarihi Ermeni Surp Sarkis kilisesi bakımsızlıktan ve acele kamulaştırma yasasıyla tamamen yıkılma tehdidi altında. Son zamanlarda kilisenin duvarlarındaki bölgeye özgü bazalt taşların da söküldüğü görülüyor. Evrensel’e konuşan Diyarbakır Mimarlar Odası Şube Başkanı Şerefhan Aydın, söz konusu durumun iktidarın tarihi mekanlara karşı ilgisizliğinin bilinçli bir yaklaşımı olduğunu söyledi.
Diyarbakır’ın Sur ilçesinde Alipaşa Mahallesi’nde bulunan tarihi 16. yüzyıla dayanan Ermeni Surp Sarkis Kilisesi zaman içinde tahıl ambarı, ahır ve çeltik fabrikası olarak kullanıldı. Bu kullanımdan dolayı “Çeltik Kilisesi” olarak da bilinen kilise, ‘Hızır İlyas Kilisesi’ olarak da anılıyor. Uzun zamandır bakımsız bırakılan tarihi kilise yıkılmaya yüz tutmuş durumda. Define avcılarının da hedefinde olan kilisenin birçok noktası kazılıp eşilmiş. Son zamanlarda ise bölgeye özgü olan bazalt taşlarının da kiliseden söküldüğü dikkat çekiyor. Diğer yandan ise “kentsel dönüşüm” adı altında mahallede birçok tarihi yapı da yıkım tehdidi altında. Söz konusu duruma dair konuştuğumuz Diyarbakır Mimarlar Odası Şube Başkanı Şerefhan Aydın değerlendirmede bulundu.
‘İKTİDARIN TARİHİ MEKANLARA İLGİSİZLİĞİ’
Aydın, acele kamulaştırma yasasıyla Sur’da yapılan yıkımın ardından bu mahallelerde bulunan tarihi mekanların da atıl durumda bırakıldığına dikkat çekerek, iktidarın tarihi mekanlara karşı ilgisizliğinin bilinçli bir yaklaşımı olduğunu ifade etti. Aydın, “Tarihe insanlığın ortak mirasına bu şekilde yaklaşılmaz. Sonuçta bu miras sadece Diyarbakır’ın değil, bir halkındır. Burada onlarca medeniyet yaşamış. Bu medeniyetler iz bırakmışlar. Ama ilk günden beri hükümetin bu kolay yaklaşımı, bilinçli politik yaklaşımıyla o tarihi orada yıktırdı. Bu bizim raporlarımızda da var. 357 tarihi yapı yıkılmış, bunlardan 100’ü tescilli yapıdır. İlk günden beri bu ciddiyetsizliği gösterdiler. Bu mahallelerde acele kamulaştırma yasası süreci onlar için bir fırsattı. Burada yaşayan insanlar çok fazla hukuksuzlukla karşılaştı. En sonunda polis zoruyla evleri boşalttılar” dedi.
‘DEĞERLER YOK OLUP GİDİYOR’
Yalnız Sur ilçesinde bulunan tarihi mekanların değil aynı zamanda surların da yıkımla karşı karşıya olduğunu belirten Aydın, surların restore edilmesi için yaptıkları çağrıların da yanıtsız kaldığını belirtti. Aydın, “Surlar yıllardır UNESCO korumasına girmiş ama şu ana kadar tadilat yapılmış değil. Madem diyorlar Sur’u turizm ve inanç merkezi yapacağız. O zaman bunun öncülüğünü yapsınlar. Restore edilsin. Yapmıyorlar çünkü istemiyorlar. Bu değerler de bu şekilde yok olup gidebiliyor” dedi.