Hayal bile kuramıyorlar günübirlik yaşıyorlar
Asgari ücret yeni zamla birlikte 2324 lira oldu. Tüm işçilerin ortak fikri bu ücretle bir ailenin geçinmesinin imkansız olduğu. Hemen her gün elektrikten gıdaya temel tüketim ürünlerine gelen zamlar ise cabası. Ya bunun üzerine asgari ücretin altında bir gelirle kayıt dışı çalıştırılmak? Sorunun yanıtını almak için tekstil atölyesinde çalışan Kadir Akkurt’un Düzetepe Mahallesi’ndeki evine misafir olduk. Çocuk yaşta başlayan işçilik hayatında; uzun çalışma süreleri, ağır koşullar, yokluk, yoksulluk ve sürekli biriken borçlar arasında geldiği noktayı şöyle özetliyor Kadir ve eşi Emine: “Geleceğe dair hayalimiz yok, günü kurtarmanın hesabını yapıyoruz.”
Kadir 28 yaşında, evli ve iki çocuğu var. İşçiliğe 10 yaşında, ilkokula giderken tekstil atölyelerinde çıraklı yaparak başlamış. O yılları şöyle anlatıyor: “O zamanlar sabah okula, öğleden sonra da atölyeye gidiyorduk. Okuldan sonra 8-9 saat de çalışıyorduk. Okula gitmeyen çıraklar da vardı. Onlar 15-16 saat çalışıyorlardı. Biz öğleden sonra gidiyorduk, ödev yapmaya zamanımız kalsın diye de diğerlerinden erken bırakıyorlardı. Ama o yaşta okuldan sonra 8-9 saat de çalışınca ne ders çalışacak ne de oyun oynayacak halim kalıyordu.” Sonuç olarak Kadir’in okuldan mezun olması da mümkün olmamış. O günden bugüne de “okul harçlığını çıkarsın, sokakta serseri olmasın” diye gönderildiği atölyede çalışıyor Kadir.
AYLIK ORTALAMA GELIRI ASGARI ÜCRETIN ALTINDA
Günde en az 12 saat olmak üzere sigortasız, kayıt dışı çalışmayla geçen 18 yıl. 6 yıl önce Suriye’den savaştan kaçıp Antep’e gelen Türkmen bir ailenin kızıyla evlenmiş. Bekarken kira, elektrik, su gibi giderleri hesaplamadığı, aldığı haftalıktan harçlığını alıp geriye kalanı ailesine verdiği yaşamın yerini bir evin bütün giderlerinin kalem kalem hesaplanıp denkleştirmeye çalıştığı yeni bir dönem başlamış.
Şimdi çalıştığı atölyede 650 lira haftalık alan Kadir’in aylık geliri aslında asgari ücretin altında. Gelir gider hesabını şöyle anlatıyor: “650 lira haftalık ayda 2 bin 600 lira eder. Görünüşte asgari ücretten fazla gibi. Ama yılda en az iki ay işler duruyor. Çalışılmayan iki ayı yıllık ortalama üzerinden haftalıktan düştün mü, kalır 550 lira. Servis ve öğlen yemeği yok. Yol ve yemek parası haftalık 100 lira. Kaldı mı 450 lira. Ayda bin 1800 lira. Bu paraya günde 12 saat, sigortasız çalışıyorum. 700 lira kira, 130 elektrik, 50 su, 350 lira doğal gaz, 100 lira da eşimle benim telefonlar, toplam 1330 lira eder, geriye kalan 470 lira. Bu parayla mutfak masrafı, üst-baş giyim, iki çocuk var. Onların sütü, bezi, maması... Ve tabii ki sigortasız çalıştığımız için hastane, ilaç masrafları.”
‘6 YILDA 50 BIN LIRA BORÇ BIRIKTIRDIK’
Güne zamla uyanılan bu dönemde çarkı nasıl çevirdiğini soruyoruz. “8 ayrı bankadan kredi kartım var” diye başlıyor söze ve devam ediyor: “Evlendikten sonra bir süre ailemle birlikte yaşadık. O zaman kendi yağımızda kavruluyorduk. Ayrı eve çıktıktan sonra da iki yıl kadar kredi kartlarıyla çek yatır yaparak idare ettik. Fakat sürekli artan kart borçları bir yıl önce patladı ve ödeyemez hale geldik. Şimdi bütün kartlarla icralık durumda. 6 yılda 50 bin lira borç biriktirdik.” Sigortalı bir işe girmesi halinde bankaların icra işlemi başlatacağını ve ücretinden yapılacak kesinti nedeniyle geçinmesinin imkansız olduğunu söyleyen Kadir, Antep’te fabrikaların banka borcu olanları da işe almadığını dile getiriyor. “Yani” diyor Kadir, “Artık sigortalı bir işte çalışmak benim için hayal.”