SURİYE’DEKİ SAVAŞ VE TÜRKİYE’NİN SINIRLI SEÇENEKLERİ
ŞUBAT 2020’de düzinelerce Türk askeri öldü ve bilinmeyen bir sayıda asker de yaralandı. Rus ve Türk tarafları, Suriye muhalefet gruplarının egemen olduğu İdlib’de olanlarla ilgili olarak karşılıklı birbirini suçladılar.
Türk medyası, Rusya’yı açıkça Türk askerlerini öldürmekten sorumlu tutmuyor, aksine Suriye hükümetini suçluyor. Türkiye, Suriye hükümet güçlerinin bulunduğu bölgeleri bombalayarak karşılık veriyor.
Son birkaç hafta içinde Suriye hükümeti muhalefet tarafından kontrol edilen düzinelerce köy ve kasabanın kontrolünü ele geçirdi. Bazı tahminler, Suriye hükümet güçlerinin son zamanlarda İdlib vilayetinin üçte birinin kontrolünü ele geçirdiğini gösteriyor. Çatışmalar, yaklaşık bir milyon insanın Türkiye sınırına doğru göç etmesine neden oldu.
Hükümet güçleri ilerledikçe, aşırı derecede kötü koşullar içinde olan daha fazla sivil, Türk sınırına doğru kaçıyor. Türkiye, dünyanın onu terk ettiğini ve sınırlarında birbirini izleyen bu insan dalgalarıyla yüz yüze bıraktığını düşünüyor. “AŞIRI GRUPLARI DESTEKLEME” Rusya, Türkiye’yi cihatçı militan grupları desteklemekle ve Türk ordusunu bu grupların yanı sıra savaşa katılmakla suçladı. Yine, Rus medyası Türkiye’yi Rus uçaklarını hedef almakla suçladı.
Öte yandan, Bir Rus savunma bakanlığı yetkilisi Ankara’yı, Suriye hükümetine karşı topçu ateşi ve insansız hava uçağı ile savaşan militanlara destek sağlayarak İdlib ile ilgili Soçi Anlaşmasını ihlal etmekle suçladı. MÜTEVAZI SONUÇ Türkiye, Suriye hükümetini ve Rusya’yı askeri operasyonları durdurmaları konusunda baskı altına almak için ABD, Avrupa Birliği ve Birleşmiş Milletlerden yardım istedi. Ancak çabaları çok az sonuç verdi.
Bu çabalara, Suriye hükümetinin askeri hamlesini durdurabileceği düşünülen Rus tarafı ile sürekli ve yoğun temaslar eşlik etti.
Durumu yatıştırmak ve yerinden edilenlerin sınıra doğru akışını durdurmak amacıyla Moskova ve Ankara arasında çok sayıda müzakere turu gerçekleşti, ancak askeri tırmanışın durdurulması için ortak bir anlayışa ulaşılamadı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da şubat ayında Rus mevkidaşı Vladimir Putin’i defalarca aradı, ancak İdlib’deki gerginliğin yükselişini durdurmanın yolları konusunda bir anlaşmaya varamadılar.
“UYUŞMAZLIK”
Türk hükümeti ve Suriye silahlı muhalefet gruplarındaki yetkililer bu aşamada, Suriye’nin geleceğini belirlemede Türkiye’nin rolü karşılığında, Erdoğan’ın bazı askeri birlikleri Moskova ile uzlaşarak geri çekeceği bir anlaşma olasılığının daha yüksek olduğunu söylüyor.
Buna, yüzlerce zırhlı araç ve tankın yanı sıra Suriye sınırında yaklaşık 30 bin askerin konuşlandırılması ve hükümet güçlerinin ilerlemesini durdurmak amacıyla Suriye içinde Türkiye’nin son birkaç haftada bölgedeki kuvvetlerini güçlendirmesi eşlik etti. ASKERİ KUSUR Ancak yapılanlar hükümet güçlerinin ilerlemesini durdurmadı. Türkiye’nin askeri çabalarının etkisi; Rusya’nın Suriye’deki hava sahasını kontrol etmesi ve Türkiye’nin savaş uçaklarını kullanmasına olanak tanımaması nedeniyle sınırlıydı.
Türkiye, güçlerinin savunmasına yardım etmesi için Abd’den Patroit füzeleri istedi. NATO’YA İdlib’de yaklaşık üç milyon sivili korumak için uçuşa yasak bölge ilan etme çağrısında bulundu. Ancak bu şu anda gerçekleşecek gibi görünmüyor.
Washington ve NATO yetkilileri şimdiye kadar kuzeybatı Suriye’ye askeri olarak girmeyi reddettiler ve Rusya ile karşı karşıya gelmeye pek istekli görünmüyorlar. ABD, Türkiye’nin Patroit füze sistemini satın almadan önce S400 füze sisteminden kurtulmasını istiyor. Ki bu Türk yetkililer tarafından reddedildi.
Türkiye’nin ABD ile ilişkileri, IŞİD’E karşı olarak bilinen savaşta Abd’nin Suriye’nin Kürt savaşçılarına verdiği destek yüzünden gerildi. Suriye’nin doğusunda IŞİD’IN son yuvalarının ortadan kaldırılmasından bu yana Türkiye, Abd’nin Kürtlerin belkemiğini oluşturduğu Suriye Demokratik Güçlerini terk etmesi ve sınırdan çıkarması için baskı yaptı.
Amerikan kuvvetleri, Fırat’ın doğusundaki Suriye ile Türkiye arasındaki sınır alanının çoğundan çekildi. Buna karşılık, Türk kuvvetleri bölgenin geniş bir alanını işgal etti. Türkiye ve Rusya, Kürt savaşçıları Suriye-türkiye sınırından uzaklaştırma ve Fırat’ın doğusundaki Suriye-türkiye sınırında iki ülke arasında ortak devriyeler düzenleme konusunda anlaştı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Amerikan güçlerinin tüm bölgeden mümkün olduğunca çabuk geri çekmesinin bir destekçisi olduğu ve Rusya ile çatışmaya girmeye istekli olmadığı kimse için bir sır değil.