‘Ağacın yaşını doğru hesapladınız’ davası
ünyanın en yaşlı porsuk ağacı Zonguldak Alaplı’da”, “Gümeli Porsuğu tam 4 bin 112 yaşında” haberleri 2016 yılında birçok gazete ve televizyonda yer aldı. Karadeniz Teknik Üniversitesinden iki akademisyen yaptıkları ölçümler sonrasında ağacın tam 4 bin 112 yaşında olduğunu açıkladılar. Sonrasında ise işler karıştı!
Bu hafta, bir porsuk ağacının yaşı ile ilgili tartışmaların neden mahkeme koridorlarına taşındığını ve iki orman mühendisinin nasıl cezalandırıldıklarını anlatacağım sizlere.
Ahmet Demirtaş emekli bir orman mühendisi. 1974 yılında İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesinden mezun olduktan sonra 25 yıl Orman Genel Müdürlüğünde ve Orman Ve Köy İşleri Genel Müdürlüğünde çalışmış. 2000 yılında da emekli olmuş. Emekliliğinin ardından zamanını daha çok Kırsal Çevre ve Ormancılık Sorunlarını Araştırma Derneğinde geçiren Demirtaş, “Başkentimizin Anıtsal Ağaçları”, “Nallıhan’ın Anıt Ağaçları”, “Ankara’nın Ağaç, Ağaççık ve Çalıları” kitaplarının yazarı aynı zamanda.
DGÜMELİ PORSUK AĞACININ GERÇEK YAŞI
Üniversite ikinci sınıftan itibaren porsuk ağacını kendisine simge olarak alan Demirtaş’ın e-mail adresi bile “porsugum” diye başlıyor. Demirtaş’la geçtiğimiz günlerde Çepeçevre Yaşam programı için çevrim içi bir görüşme gerçekleştirdik. “Dünyanın en yaşlı porsuk ağacı” diye açıklanan ve 4 bin 112 yaşında olduğu ileri sürülen ağaçla ilgili tartışmaya nasıl dahil olduklarını ve mahkeme sürecini sorduk kendisine.
Gümeli porsuğunun yaşının 4 bin 112 olarak açıklandığı günlerde bu rakama şüphe ile yaklaşan Demirtaş ve dernek üyeleri, bir ekiple birlikte ağaçta inceleme yapmaya karar vermişler. Demirtaş, Emekli Orman Mühendisi Salih Usta ve bir grupla birlikte 2017 yılında bölgeye giderek ağaçtan örnek alıp incelemişler. Yaptıkları incelemeler ağacın yaşının 1950-2000 arasında olduğunu ortaya koymuş. Açıklanan rakamla buldukları arasında yarı yarıya bir fark olunca aldıkları örneği bir de mikroskop altında inceleyebilmesi için İstanbul Üniversitesi-cerrahpaşa Orman Fakültesi Orman Botaniği
Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ünal Akkemik’e göndermişler. Sonuç burada da kendi buldukları rakamı doğrulamış. Ağacın yaşı 1950-2000 arasında ortaya çıkmış.
4 BİN 112 YAŞ AÇIKLAMASI BİLİMSEL DEĞİL
Çalışmalar tamamlanınca da elde edilen bulgular bilimsel bir makale haline getirilerek Orman ve Av Dergisinde Prof. Dr. Ünal Akkemik, Prof. Dr. Nesibe Köse,
Dr. H. Tuncay Güner, Ahmet Demirtaş ve Salih Usta imzalı olarak “Zonguldak-alaplı’daki anıt porsuk ağacı gerçekten 4 bin 112 yaşında mı?” adıyla yayımlanmış.
Ahmet Demirtaş’a, ağacın yaşı ile ilgili ilk yapılan açıklama olan 4 bin 112 rakamının nasıl bulunduğunu sordum. “Kesinlikle bilimsel değil. Böyle bir yöntem yok ve eğer bu yöntemi kullanacak olursak Rize Fırtına vadisinde tespit ettiğimiz gövdesi 9 metreyi bulan porsuk ağacının yaşı 6 bin 200 çıkıyor!” dedi.
Mahkemelik olmaları sürecini ise şöyle anlattı; “Bizim incelemelerimizin sonuçlarını Salih Usta kendi sitesinde yayımladı. Bunun üzerine Doğa Koruma ve Milli Parklar (DKMP) Zonguldak Şube Müdürlüğü, Salih Usta hakkında suç duyurusunda bulundu. Suçlamalarda ağacın yaşının 4 bin 112 değil de 2000 yaşın altında olarak duyurulmasının Zonguldak’ın tabiat turizminden elde edeceği gelirlere zarar verdiği, ağacın ‘tarihi bir eser’ olduğunu, kendilerinden izin almadan ağacın yaşı ölçüldüğü için ağaca zarar verildiği ileri sürülüyordu. Salih arkadaşımız ifadeye çağrıldığında ben de kendimi ihbar ederek, incelemelerde ben de vardım dedim”.
AĞACIN YAŞINI İZİNSİZ ÖLÇMEYE 24 AY HAPİS!
Yargılama sürecinde iki orman mühendisinin anıt ağaca zarar vermediği kabul edilmekle birlikte Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nda yer alan “Tescil edilen tabiat varlığına izinsiz fiziki müdahalede bulunmak” suçlamasıyla ceza davası açılmış. Demirtaş’ın verdiği bilgilere göre dernek olarak ağaçtan örnek alıp yaş tespiti yaptıkları yıl Ekim 2017. Ağacın anıt ağaç olarak tescillenip koruma altına alınması ise bu inceleme sonuçlarının aktarılmasının ardından, kasım 2018’de yapılmış. Demirtaş’ın “Porsuk ve orman sevdalıyız biz ağaca nasıl zarar veririz? Üstelik ağaç o zaman koruma altında bile değil. Biz zarar verdiysek, bizden önce yaş tespiti yapan kişiler de zarar vermiş olmuyor mu?” sorularına rağmen yargılama devam etmiş. Hatta bir süre sonra Zonguldak Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü de müdahil olarak davaya katılmış. Zonguldak-alaplı Asliye Ceza Mahkemesinde görülen davada, iki mühendisin savunmalarını dikkate almayan mahkeme ağacın yaşını ölçerken izin almadıkları için Ahmet Demirtaş ve Salih Usta hakkında 24 ay hapis cezasına hükmetmiş. Mahkeme iyi halleri nedeniyle cezanın 4 ayını indirirken mühendislere 20 ay ceza verip bir daha aynı suçu işlememek kaydıyla cezayı ertelemiş.
MÜCADELE ETTİĞİN ŞEYLE SUÇLANMAK
Yıllardır dernek bünyesinde yüzlerce yaşlı ağaçla ilgili inceleme yaptıklarını ve bunların koruma altına alınmasını sağladıklarını söyleyen Demirtaş böylesi bir suçlama ile cezalandırılmalarını asla kabul edemeyeceklerini söylüyor. Demirtaş, şu an istinafta olan dosyalarının bozulmasını umduklarını belirterek, “Bize çalışmamız nedeniyle teşekkür edip, sayenizde bir yanlışlık düzeldi diye ödül vermeleri gerekirken ceza verdiler. Biz bilimin gösterdiği doğrultuda çalışmalarımızı sürdüreceğiz” diyor.
Ahmet Demirtaş ve Salih Usta’nın bir porsuk ağacının gerçek yaşını tespit ettikleri için cezalandırılmaları ülkedeki bilimin nasıl bir cendereden geçtiğini gösteriyor. İki mühendise ceza verilmesinin ardından üyesi oldukları Kırsal Çevre ve Orman Sorunlarını Araştırma Derneğinden yapılan açıklamada olduğu gibi; “Kişi neye karşı mücadele ediyorsa tam da onunla suçlandığı bir dönemden” geçiyoruz hep birlikte...