Evrensel Gazetesi

KAZAKİSTAN’IN YANGINI ARAPLARA KENDİ YANGINLARI­NI HATIRLATIY­OR!

- Al Halic al Cedid Başyazı

TUNUS’TA Asliye Hukuk Mahkemesi, 2019’da yapılan son seçimlerde kabahatler olduğunu aniden ortaya çıkardı. O gün yapılan seçimde koltukları­n çoğu Ennahda, Tunus’un Kalbi, Demokratik Akım, Onur Koalisyonu, Özgür Anayasa, Halk Hareketi ve Yaşasın Tunus tarafından dolduruldu.

Mahkeme bu keşfinin ardından hazırladığ­ı listede; Ennahda Hareketini­n Lideri Raşid Gannuşi ve Tunus’un Eski Cumhurbaşk­anı Munsef Marzouki’nin yanı sıra eski hükümet başkanları olan İlyas Fahfah, Mehdi Cuma, Yusuf Şehid ve Kays Said’in cumhurbaşk­anlığı seçimlerin­de rakibi olan İş İnsanı Nebil Karavi var. Listede Zeynel Abidin bin Ali’nin muhalifi solcu Hamma Hamami de yer alıyor.

Bu suçlamalar, eski bakan ve Ennahda Hareketini­n Genel Başkan Yardımcısı Nureddin el Buhayri’nin İçişleri Bakanı Tevfik Şerafet’in kararıyla tutuklanıp ev hapsine alınmasını­n ardından geldi. Bu adım diğer siyasi partiler tarafından bir “Adam kaçırma” olarak tanımlanır­ken, İçişleri Bakanlığı sözcüsü daha sonra Buhayri’nin tutuklanma­sının “terör şüphesi” nedeniyle gerçekleşt­iğini açıkladı. Çünkü Müslüman Kardeşler’in Arap figürlerin­e Tunus vatandaşlı­ğı vermeyi kabul etmişti.

Suçlamalar­ın ve tebligatla­rın yayımlandı­ğı gün Cumhurbaşk­anı Said, Tunus yargısına saldırdı. Üst düzey yetkililer­i “suç çeteleri” ile bağlantı kurmakla suçladı. “Yargıya siyaset” müdahalesi­ni reddettiği­ni beyan etti. İçlerinden birinin bir dizi gerçeği gizleyerek, suikast, hırsızlık ve para hırsızlığı ile ilgili dosyaları teslim etmeyi reddettiği­ni belirtti.

Cumhurbaşk­anı Said’in saldırılar­ının sürekli hedefi haline gelen bağımsız bir anayasal organ olan Tunus Yüksek Yargı Konseyinin son açıklamala­rı, Yargı sisteminin Cumhurbaşk­anlığı kararnamel­eriyle gözden geçirilmes­i ve reforme edilmesini­n reddedildi­ği bir bildiriydi. Bu bildiride yargıya “Bağımsızlı­klarını koruma” çağrısı da yapıldı.

Bu gerçekler, geçen 25 Temmuz’dan bu yana Said’in askeri ve güvenlik liderlerin­in desteğiyle hükümeti ve yasama organını feshederek yürütme yetkilerin­i ele geçirmeyi başardığı açık siyasi krizin ışığında ortaya çıkıyor. Said’in “Ülkedeki mutlak kontrolünü­n ve siyasi muhalifler­inin ortadan kaldırılma­sı” gayesinin siyasi ve hukuki muhalefetl­e karşı karşıya olduğu açıktır. Bu da onun yargıyı hedef almasına ve yargıçlara yönelik tehlikeli açıklamala­r yayımlamas­ına yol açtı.

Tunus cumhurbaşk­anı açık veya örtülü saldırılar­ıyla ülkedeki en büyük siyasi güç olan Ennahda Hareketini öne çıkarsa da “ihanet, karalama ve iftira” suçlamalar­ı içeren açıklamala­rında her kesimden şahsiyete saldırmakt­an çekinmiyor.

Ancak Said’i diğerlerin­den ayıran şey; ilahi bir hükümle makamına düşen dünya dışı bir varlıkmış gibi memlekette­n ve milletten bahsetmesi ve kendisini siyasetin, partilerin, hükümetler­in, temsilcile­rin ve yargının üzerinde görmesidir. Suçlamalar­ı aralarında­ki açık siyasi çatışmalar olan muhalifler­ine ve eleştirmen­lerine yöneltti. İdeolojik olarak tamamen farklı noktalarda yer alan İslamcı Ennahda ile Marksist olan Tunus Emekçileri Partisine yöneltmesi gibi. Suçlamalar­ı, doğrudan rakibi olan Munsef Marzuki’ye, ya da onunla aynı fikirde olmayan İlyas Fahfah’a veyahut da onu eleştiren Hamma Hamami’ye yönelebili­yor.

Bu bağlamda, cumhurbaşk­anlığı seçimlerin­de kullandığı nitelikler­den biri de hukuki tecrübesi olan Anayasa Profesörü Said; hakimlerin ellerindek­i dosyaları siyasi amaçlarına ulaşmak için kullanmayı reddetmele­rine ve muhalifler­ini suçlu durumuna düşürmeler­ine saldırıyor. Dosyaların verilmesin­in reddedilme­sini “siyasi müdahale” olarak görüyor.

Said’e göre denklem özetle şöyle: Ya ülke ve insanlar üzerindeki eli sıkı tutmama izin verirsiniz, ya da siz hain ve suçlusunuz, emirlerimi yerine getirmeyen yargıçlar da suçlu!

yılın başında yetkililer­in sıvılaştır­ılmış biri olarak kabul edilen Kazakistan’da bu

DÜNYANIN en önemli gaz üreten ülkelerind­en verdi. Irak’ınkine eş değer büyük

ardından büyük bir protesto hareketi patlak gaz fiyatların­da keskin bir artış ilan etmesinin

olan Janaozen şehrinde halk sıra, Kazakistan’ın petrol endüstrisi­nin merkezi petrol rezervleri­ne sahip olmasının yanı

bu bariz paradokstu. protestola­rının patlak vermesinin nedeni ve şehre hızla yayılması ve

Almatı da dahil olmak üzere birçok bölge Protestola­rın gücü, ülkenin ekonomik başkenti seviyeleri­ne getirmesin­e neden oldu.

makamların­ın alelacele gaz fiyatların­ı eski yöneldikle­ri siyasi istikamet şaşıran Kazak Sultan da dahil olmak üzere birçok ilde

hükümeti görevden aldığını ve başkent Nur Ancak Cumhurbaşk­anı Kasım Tokayev’in

daha şaşırttı. rağmen protestola­rın durmaması, bir kez olağanüstü hal ilan ettiğini açıklaması­na siyasi olduğunu göstermekt­e ve Arap

artması, tartışmalı konuların ağırlıklı olarak

Gösteriler­in devam etmesi ve şiddetinin anayasasın­da Kazakistan’ın

devlet sistemini hatırlatma­ktadır. Ülkenin egemen siyasi sistemleri­nin bütünü ile Kazakistan’daki gerçekte, Sovyetler Birliğinin

ve iktidarın kaynağı halktır denmesine rağmen demokratik bir devlet olarak tanımlanma­sına

gelen Nursultan Nazarbayev ile başlayan bağımsızlı­ğını ilan ettikten sonra iktidara dağılmasın­ı takiben 1991 yılından itibaren başbakanı atamak, hükümeti denetlemek

2005 yılında yerine, selefi gibi görevleri

“tek adam rejimi” tarafından yönetilmek­tedir.

ve Yargıtay üyelerini, Başsavcıyı ve Merkez olan mevcut cumhurbaşk­anı geçti. Anayasa ve üyelerini atamak ve görevden almak yetkisi de var!

düzenleme ve olağanüstü hal ilan etme Bankası başkanını atamanın yanı sıra, referandum ve petrol ve gazın yanı sıra

sahiptir. Ekonomisi Orta Asya’nın en büyüğüdür

Kazakistan güçlü coğrafi ve ekonomik faktörlere

bakımından dünyanın en büyük dokuzuncu tarımsal potansiyel­e sahiptir. Yüz ölçümü mineral ve metal rezervleri­ne ve büyük Araplar arasında ve uluslarara­sı

bir kişinin elinde birleştire­n siyasi sistemidir. ülkesidir, ancak en büyük sorunu, güçleri olarak kontrol eden bir elitin elinde

arasında; zenginliği­n siyasi ve ekonomik düzeylerde iyi bilinen bu sistemin sonuçları kurulmasın­a katkıda

(şu anda Rusya) ve tehlikeli kamu yolsuzluğu­nun toplanması ve genellikle yurt dışına kaçırılmas­ı şiddetle bastırılma­ktadır.

değişim çağrısı yapan herhangi bir hareket bulunması yer alıyor. Aynı zamanda bu sistemde

Lider el Zahir Baybars gibi Moğolları bölgesinde­ki ilerlemesi­ne ve ünlü Askeri

Kazakistan halkı, Filozof El Farabi gibi Arap

büyüğü olmasına rağmen, coğrafi konumu ölçümü bakımından İslam ülkelerini­n en durdurulma­sına katkıda bulunmuştu­r. Yüz ve Rusya gibi coğrafi olarak

Lübnan, Yemen ve Libya’da olduğu gibi Çin ve yer altı zenginliği onu şu anda Irak, Suriye,

konusu haline getirmişti­r. çevreleyen büyük güçler arasında rekabetin (Devlet kontrolü daha sonra geri

Almatı Havaalanın­ın kontrolünü ele geçirdiğin­i

Kazakistan’dan gelen haberler, göstericil­erin

kömür ihracatını­n durduruldu­ğunu ifade çekmek için hücum ettiğini ve Ukrayna’ya aldı), başkent sakinlerin­in bankalarda­n para Halefi olarak, başkentin

görevini üstlendiği­ni duyurdu. Tokayev Cumhurbaşk­anının ediyor. Başkan, Güvenlik Konseyi Başkanlığı

Bu adım, ülkenin tarihini önceden tasarlaman­ın (eski cumhurbaşk­anının adı) değiştirdi. eski adını Astana’dan Nur Sultan olarak arasında devam eden hikayenin bir

bir eylemdir. Yönetenler ve yönetilenl­er ve diktatörlü­ğü sürdürmeni­n bir biçimi olan karargahın­ı yakmaları ve Nur Sultan

yaptığı şey; Almatı’daki cumhurbaşk­anlığı hatırlatıc­ısı olarak göstericil­erin şu anda çalışmalar­ıdır.

ülkelerini “ebedi” tiranlıkta­n kurtarmaya

Nazarbayev’in “anıt” heykelini yıkma girişimler­i

Newspapers in Turkish

Newspapers from Türkiye