AB-ASEAN ZİRVESİ

AB, Güneydoğu Asya’ya sevgisini keşfetti. Örneğin Ab-latin Amerika zirvesi ve Afrika Birliğinin (AU) devlet ve hükümet başkanlarıyla yapılan toplantılar gibi uzun yıllardır dünyanın diğer bölgeleriyle zirveler düzenlenmekteydi. Ama bir AB-ASEAN zirvesi? İki devlet karteli arasında doğrudan ilişkilerin kurulmasından bu yana geçen kırk buçuk yıl içinde böyle bir ilişki hiç yaşanmadı. Bu durum değişmek üzere. Ab’nin Rusya’ya ve her şeyden önce Çin’e karşı büyük güç mücadelesinde ASEAN’A (Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) ihtiyacı var. Batı, Rusya’ya karşı uyguladığı yaptırımlarla hâlâ dünya çapında izole edilmiş durumda. Özellikle Alman şirketleri hâlâ Çin Halk Cumhuriyeti’ndeki işlere bağımlı. ASEAN ülkeleriyle ekonomik ilişkilerin genişletilmesi, Güneydoğu Asya’nın daha yakın bir şekilde bütünleştirilmesi… Brüksel’in bakış açısına göre bu, dünya siyasetinde kendi konumunun önemli ölçüde güçlenmesi için gerekli koşulları yaratacak.

Plan işe yarayacak mı? Şüpheler var ve haklı. Bu fikir yeni değil; Alman politikacılar uzun yıllardır bunu uygulamaya çalışıyorlar, ancak şimdiye kadar kayda değer bir başarı elde edemediler. Bazı şirketlerin Çin’den Güneydoğu Asya’ya taşınmaya başladığı doğru. Ama onlar sadece ekonomik mantığı izliyorlar: Halk Cumhuriyeti’nde ücretler artıyor; tekstil gibi basit ürünler Kamboçya gibi ülkelerde daha ucuza üretilebiliyor. Ancak özellikle yüksek teknoloji endüstrilerinde Çin’in yeri doldurulamaz; yüksek teknolojide öncelikle Singapur ve giderek Vietnam bu ülkeye ayak uydurmakta, ancak bu ülkelerin kapasiteleri dev ülke Çin’e kıyasla sadece nicelik açısından sınırlı. ASEAN sayesinde Halk Cumhuriyeti’ne ekonomik bağımlılıktan kurtulmak muhtemelen öngörülebilir bir gelecek için sadece bir hayal.

Peki ASEAN’ı Rusya’ya karşı konumlandırmak için daha sıkı bir şekilde birbirine bağlama fikri? Eğer ASEAN devletleri bunu kabul edecek olurlarsa, küresel bir eğilime karşı gelmiş olacaklar, 24 Şubat’tan bu yana Batılı olmayan devletlerin kendilerini Batı’nın güç mücadelelerinde giderek daha az kullanmalarına izin verdikleri bir eğilim.

Hindistan Moskova’ya karşı araçsallaştırılmayı reddediyor, Latin Amerika da aynı şekilde; geçen haftanın sonunda Arap devletleri Batı ile Doğu arasında bağımsız bir politikada ısrarcı olduklarını açıkça ortaya koydular. Afrika Birliği Başkanı Macky Sall, Abd’nin Afrika ülkeleriyle gerçekleştirdiği mevcut zirveden kısa bir süre önce, kıtanın artık Batı’nın iş birliği ortaklarını dikte etmesine izin vermeye hazır olmadığını açıkladı. Güneydoğu Asya’da devlet egemenliği konusundaki ısrar -ki buna kiminle iş birliği yapılacağına karar vermek de dahildir- geleneksel olarak özellikle sıkı bir şekilde varlığını korumaktadır. ASEAN ülkelerinin, küme düşmüş AB tarafından uygulanan Rusya yaptırımlarına katılmaya zorlanmalarına izin vermeleri pek olası değildir.

(Çeviren: Semra Çelik)