SÜRESİ BİR YIL VE FAZLA OLAN İŞ SÖZLEŞMELERİ YAZILI ŞEKİLDE YAPILMALI

ORU: Merhaba kolay gelsin. Bir işyerinde 8 yıldır çalışmaktayım. İş sözleşmesi yapacaklarını söylediler. Ben bu sözleşmeyi hemen imzalamak zorunda mıyım yoksa yasal olarak bir sürem var mı? Yani avukatıma falan danışmak için süre isteyebilir miyim? Ayrıca işverenin sunduğu sözleşmeye ben de isteklerimi ilave edebilir miyim?

Teşekkür ederim. İyi çalışmalar.

SCEVAP: İyi günler. Bireysel iş sözleşmesi genel kural olarak özel bir şekle tabii değildir. Yani örneğin, geçerli olabilmesi için noter onaylı olması gibi bir kural yoktur. İş Kanunu’nun “İş Sözleşmesi, Türleri ve Feshi” başlıklı ikinci bölümünün ilk maddesi olan 8. maddede iş sözleşmesinin tanımı ve şekli yapılmaktadır. İş sözleşmesi, kanunda aksi belirtilmedikçe özel bir şekle tabii değildir. Buradaki ‘Kanunda aksi belirtilmedikçe’ ifadesinden kasıt, bir iş sözleşmesi türüne ait özel bir düzenlemenin varlığıdır. Örneğin, çağrı üzerine çalışma ya da uzaktan çalışma sözleşmesi yazılı olarak yapılmalıdır. Ya da Basın İş Kanunu’na tabi çalışan gazetecilerin iş sözleşmeleri de yazılı olarak yapılmalıdır.

İş Kanunu yine 8. maddesinde, süresi bir yıl ve daha fazla olan iş sözleşmelerinin yazılı şekilde yapılmasını zorunlu kılmıştır. Bu durumda, sizin de işyerinde çalışmanız bir yıllık süreyi geçen bir belirsiz süreli iş olduğuna göre, iş sözleşmenizin yazılı olarak yapılması gerekir.

Bir sözleşme taraflar arasında kanun hükmündedir. Yani her iki tarafın da mutlaka uyması gereken düzenlemeler içerir ve bu her iki tarafı da bağlar. Sözleşme taraflar arasında mutabakatla imzalanabileceği için elbette sizin de sözleşmeye, tıpkı sözleşmenin diğer tarafı gibi kendi şartlarınızı yazdırmanızda hiçbir engel yoktur. Ancak, uygulamada işverenler tek taraflı olarak hazırlanmış matbu iş sözleşmelerini işçilere sadece boş bırakılan yerlerin doldurulması şeklinde imzalatmaktadırlar. 8 yıl boyunca yazılı bir sözleşmeniz olmadan çalıştıysanız, elbette iş sözleşmesinin maddelerini avukatınıza danışabilmek için de süreniz olabilir.

Yazılı sözleşme yapılmayan hallerde de işveren işçiye en geç iki ay içinde genel ve özel çalışma koşullarını, günlük ya da haftalık çalışma süresini, temel ücreti ve varsa ücret eklerini, ücret ödeme dönemini, süresi belirli ise sözleşmenin süresini, fesih halinde tarafların uymak zorunda oldukları hükümleri gösteren yazılı bir belge vermekle yükümlüdür. Ancak, bu durum süresi bir ayı geçmeyen belirli süreli iş sözleşmelerinde uygulanmaz. Bu belgeyi vermeyen işveren veya işveren vekiline her bir işçi için idari para cezası uygulanır.

Ayrıca, iş sözleşmenizin sona ermesi halinde yazılı olmasa da kıdem tazminatınızın şartları varsa, almaya hak kazanırsınız. Zira, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı gibi işçi alacakları iş sözleşmesinin yazılı olup olmamasına göre değil, kanundan doğan haklar olarak vardır.