Tehdit, saldırı, cezaevi, engelleme, sansür...
Türkiye Gazeteciler Sendikası 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü dolayısıyla “2022-2023 basın özgürlüğü” raporu hazırladı. Rapora göre sadece son bir yılda en az, 96 gazeteci fiziksel saldırıya uğradı. 43 gazeteci sözlü olarak tehdit edildi. 8 basın kurumu hedef gösterildi. 42 gazeteci, gazetecilik faaliyeti nedeniyle cezaevinde. Cezaevindeki gazetecilerin 29’u tutuklu 11’i ise hükümlü. Cezaevinde bulunan gazetecilerden 9’u kadın, 33’ü erkek.
Raporda Diyarbakır ve Ankara merkezli operasyonlarda tutuklanan gazetecilere de yer verildi ve “14 Mayıs seçimlerine iki hafta kala yine Diyarbakır’da yeni bir gözaltı dalgasıyla on gazeteci gözaltına alındı ve şu ana kadar üçü tutuklandı” denildi.
Raporda depremlerde gazetecilerin yaşadıklarına da geniş yer verildi. Depremde 26 gazeteci ve basın çalışanı hayatını kaybetti. Depremin ardından ise 2 gazeteci “Halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçlamasıyla tutuklandı.6 gazeteci gözaltına alındı. 4 gazeteci ifadeye çağrıldı. 18 gazeteci fiziki saldırıya maruz kaldı. RTÜK, deprem ile ilgili yayınlar nedeniyle toplamda 4 milyon 324 bin 251.00 TL idari para cezası ve beş kez yayın durdurma kararı verdi.
SANSÜR YASASI MECLİSTEN GEÇTİ
1 yıllık süreçte basına dair oldukça önemli mevzuat değişiklikleri yaşandı. Bunların başında iktidarın “dezenformasyonla mücadele yasası” dediği ancak meslek örgütleri ve gazetecilerin “sansür yasası” olarak nitelendirdiği “7418 sayılı Basın Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” geliyor. Yasa 13 Ekim 2022’de kabul edilirken raporda “Bu süreçte Tgs’nin içinde bulunduğu basın meslek örgütleri başta olmak toplumun tüm kesimlerinden ve sosyal medyadan ‘Sansür Yasası’na hayır’ kampanyaları örgütlendi” denildi.
MÜDAHALELER SON BULMADI
Rapora göre ayrıca 46 haber sitesine erişimin alan adı bazında engellenmesine karar verildi.
BİK’IN hukuka aykırı uygulamaları geçtiğimiz yıl da devam etti. Bunların başında BİK’IN, gazetemiz Evrensel’e 2019’dan itibaren vermediği ilan ve reklamları 22 Ağustos 2022 tarihli kararıyla tümüyle iptal etmesi yer aldı. Raporda
“Evrensel’e yapılan tebligatta, okurların bayilerden birden fazla gazete satın alması, kurum abonelikleri ve kayıt defterlerinin düzenli tutulmadığı iddiası iptal kararına gerekçe yapıldı” denildi.
Nisan 2023’e kadar RTÜK sitesinde yayımlanan ve basına yansıyan Üst Kurul kararlarına göre; basın yayım kuruluşuna 58 ayrı idari para cezası kararı çıktı ve toplamda 13 milyon 703 bin 913.56 TL idari para cezası kesildi. Bu cezalardan en yükseği Fox Tv’ye tek seferde kesilen 5 milyon 436 bin 177.00 TL idari para cezası oldu. Ayrıca yayımlara 33 defa yayım durdurma cezası verildi.
‘FİKİR SUÇU’
Raporun sonuç bölümünde ise gazetecilerin düşünce suçları nedeniyle peşi sıra cezaevine girerken her gün yeni bir soruşturma için kapılarının çalındığı vurgulanırken şöyle denildi: “Sayın Kaboğlu’nun da tespit ettiği bu çelişki halimizin özetini ortaya koyuyor: ‘Basın ve ifade özgürlüğünü kullananlar, ‘fikir suçu’(!) yaratılarak cezalandırılıyor. Basın ve ifade özgürlüğünün kullanılmasına, konusu suç olan eylem ile engel olanlar yaptırımsız kalıyor.” (MEDYA SERVİSİ)