‘Bu çadırlar Türkler için’
Göç Araştırmaları Derneği “Durum tespit raporu: Göç ve deprem” başlıklı raporu politika önerileriyle birlikte paylaştı. Depremden 1.7 milyon mültecinin de etkilendiğine dikkat çekilen raporda, yardım ve hizmet sunumunda ayrımcılık yapılmaması çağrısı yapıldı.
Göç Araştırmaları Derneği (GAR) saha gözlemi ve uzman görüşlerine dayanan “Durum tespit raporu: Göç ve deprem” başlıklı raporu kamuoyu ile paylaştı. Kahramanmaraş, Gaziantep, Hatay, Adana ve Mersin olmak üzere 5 şehir ve Göksun, Pazarcık, Nurdağı, İslahiye, Defne, Antakya, Samandağ ve Kırıkhan ilçelerinde gerçekleştirilen saha ziyaretlerine dayandırılan raporda deprem bölgesinde ikamet eden Suriyeli göçmen nüfusunun 1 milyon 738 bin olduğu bilgisi paylaşıldı.
Deprem sonrası Zafer Partisinin öncülük ettiği nefret söylemi ve saldırı girişimlerinin mevcut gerilimleri artırarak mülteciler için daha da güvensiz bir afet sonrası ortamı yarattığına dikkat çekilen raporda, deprem bölgesinde kalmaya devam eden Suriyelilerin ciddi hak ihlalleriyle karşılaştığı ve birçok kez yerinden edilme yaşadıkları aktarıldı.
DEPREM SONRASI GÖRÜNMEZLEŞTİLER
Deprem sonrası barınma sorunlarına bulunan çözümlerin sınıfsal olduğuna dikkat çekilen raporda, tek katlı bağ evleri veya yazlıklara sığınan üst gelir gruplarına karşın sera çadırlarında kalmak zorunda kalan tarım işçilerine de dikkat çekildi. Göçmenlerin deprem sonrası ayrımcılık ve nefret söyleminden korunabilmek için ‘görünmezleşme’ye gayret ettikleri de ifade edilerek “Örneğin tarım işçiliği yapan bir grup Suriyeli ailenin, depremden sonra çalıştıkları seralardaki naylon çadırların altında kaldıkları kaydediliyor” denildi.
Afet sonrası zorunlu göçün en büyük iki nedeninin barınma ve geçim kaynaklarının kaybı olduğu ifade edilen raporda, bu göçün ciddi bir emek kaybına neden olduğu ifade edildi.
Deprem öncesinde mültecilerin yerleştirildiği geçici barınma merkezlerinin (GBM) deprem sonrasında Türkiye vatandaşlarına da açıldığı hatırlatılarak, “Örneğin, Kahramanmaraş’taki GBM’DE depremden önce 10 bin geçici koruma statüsü sahibi Suriyeli yaşarken deprem sonrası Türkiye vatandaşlarıyla beraber kamp nüfusunun 16 bin 500’e çıktığı kaydediliyor” denildi.
KİMLİK TESPİTLERİNE ÜÇÜNCÜ HAFTA BAŞLANDI
Raporda deprem sonrası göçmenlerin durumuna ilişkin şu bilgiler paylaşıldı:
■ Depremden etkilenen her 10 kişiden biri Suriyeli. Geçici koruma statüsü olan Suriyelilerin bölge nüfusuna oranı yüzde 12.4.
■ Göçmenlere ait kimlik tespit süreçlerine depremin ancak üçüncü haftasında başlanabildiği belirtiliyor.
■ Zafer Partisinin öncülük ettiği nefret söylemi ve saldırı girişimlerinin, mevcut gerilimleri artırarak daha da güvensiz bir afet sonrası ortam yarattığı vurgulanıyor.
■ Mülteciler arasında hem arama kurtarma sırasında hem de sonrasındaki insani yardım faaliyetleri sırasında sessiz kalmayı tercih edenlerin olduğu kaydediliyor.
‘ÇALIŞMALARA YARDIM ETTİK AMA…’
Deprem sonrası Suriyeli mülteciler arasında Suriye’ye geri dönüşler başladığına değinilen açıklamada, 28 Şubat 2023 itibarıyla Suriye’ye geri dönen kişi sayısının 40 bini aştığı ifade edildi. Deprem bölgesinde kalmaya devam eden Suriyelilerin ise ciddi hak ihlalleriyle karşılaştığı ve birçok kez yerinden edilme yaşadıkları aktarıldı.
Raporda deprem sonrası bir mültecinin yaşadıklarına ise şöyle yer verildi: “Katılımcılar arasından üniversite öğrencisi bir genç, 3 gün boyunca yolda yattıklarını, sonrasında pazarda kurdukları tentelerden kendilerine bir çadır yaptıklarını anlatıyor. Muhtara ulaşan 20 kadar çadırın indirilmesine ve taşınmasına yardım ettiklerini, ancak kendileri de çadır istediğinde ‘Bu çadırlar Türk vatandaşları için, yabancılara verilmeyecek’ cevabını aldıklarını ifade ediyor.”